ماجرای پیچیده ممیزی یک کتاب/ اگر این اتفاق در دولت‌های قبلی افتاده بود نویسندگان خواب را از چشم وزیر می‌گرفتند

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، چند روز پیش ماجرای عجیبی در حوزه ادبیات رخ داد. ماجرا از انتشار یک یادداشت از سوی میثم امیری در وبلاگ شخصی‌اش شروع شد.

میثم امیری نویسنده و مدیر پایگاه ویکی ادبیات در این یادداشت خود را بررس وزارت ارشاد معرفی کرد و از چالش خود با یک رفیق نویسنده درباره چرایی غیرمجاز شدن و عدم انتشار یک اثر سخن به میان آورد. امیری در یادداشتش اذعان می‌کند که نام او از طرف کسی در اداره کتاب‌خوانی ارشاد لو رفته و با مشکلاتی که برایش ایجاد شده ترجیح داده است این یادداشت را منتشر کند.

امیری در بخشی از یادداشت خود درباره معیارهای خود در بررسی کتاب آورده است: «خیالتان تخت کتاب داستانی گیر نمی‌کند مگر آنکه به ایران یا شأن مردم توهین کند». وی در ادامه یادداشت خود از فشار یک نویسنده با نام مستعار «مجازی» نام برده است که به واسطه دوستی که داشتند برای صدور مجوز کتاب خود با او مستقیماً صحبت کرده است.

آقای وزیر و آقای معاون وزیر این یک رسوایی بزرگ برای وزارت شما و ادبیات شماست لطفاً وارد ماجرا شوید و هر چیزی که در این زمینه وجود دارد را به اطلاع مردم برسانید

امیری اما درباره اختیارات خود در انتشار یا عدم انتشار یک اثر تأکید می‌کند: «مجوز هیچ کتابی در دست من نیست و حتی حق امضا هم ندارم. من فقط برخی از کتاب‌ها را به تشخیص سرگروه ادبیات داستانی مطالعه می‌کنم و نظر می‌دهم. (و هر کتاب را چند نفر می‌بینند و نظر می‌دهند) حتی صدور مجوز یا عکس آن توسط من صورت نمی‌گیرد».

پس از انتشار یادداشت امیری، آراز بارسقیان نویسنده و منتقد ادبی متن نامه ارسال شده از طرف وزارت ارشاد به احتمالاً نشر اسم که ناشر این کتاب بود را در صفحه اینستاگرام خود منتشر می‌کند و از نویسنده، کتاب و ناشر پرده برمی‌دارد. کتاب مورد مناقشه اثری است با عنوان «جنگل قصه‌های ممنوع» نوشته دانیال حقیقی که از سوی نشر اسم برای انتشار درخواست مجوز کرده است.

بنیاد شعر و ادبیات داستانی یا مرکز ممیزی؟

این اتفاقات واکنش‌هایی را هم از سوی چندین نفر از اهالی فرهنگ و ادب در پی داشت. در یکی از آخرین واکنش‌ها به این اتفاق شب گذشته در ابتدای برنامه «شب روایت» مسعود دیانی سردبیر و مجری این برنامه گفت: اگر نویسنده، بررس نشر و صاحب رسانه به هم گره بخورد این امکان فساد در ادبیات را به وجود می‌آورد. الان با یک آسیب و آفت دیگری مواجه هستیم. اگر کسی که جایزه می‌دهد کسی که داوری می‌کند و کسی که مسئول در حوزه ادبیات داستانی است همان فرد وارد عرصه ممیزی هم بشود (که آن در جای خودش لازم و ضروری است) گره خوردن این افراد به هم اتفاق خیلی بدی است.

وی با بیان اینکه یک اتفاق عجیب غریب درحال رخ دادن است، ادامه داد: بعضی از بزرگان فکر می‌کنند که حوزه ادبیات سازوکار ندارد آقای محسن جوادی عزیز این مسئله مثل این است که کسی که در مصاحبه دکتری شرکت کرده است خودش داور آن مصاحبه دکتری هم باشد.

سردبیر و مجری برنامه «شب روایت» اظهار کرد: باور من این است که اگر این اتفاق در دولت‌های قبلی افتاده بود نویسندگان خواب را از چشم وزیر می‌گرفتند. اتفاق بدی است که بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان وارد عرصه ممیزی کتاب‌ها بشود و منتقد بیاید و در حوزه ممیزی نقدش را اجرا کند. یکی از نویسندگان الان از این قصه پرده برداشت حدس من و شواهدی که در دست بنده هست نشان می‌دهد نویسندگان زیادی متأسفانه آلوده این کار شده‌اند.

اگر نویسنده، بررس نشر و صاحب رسانه به هم گره بخورد این امکان فساد در ادبیات را به وجود می‌آورد. اگر کسی که جایزه می‌دهد کسی که داوری می‌کند و کسی که مسئول در حوزه ادبیات داستانی است همان فرد وارد عرصه ممیزی هم بشود و اینها به هم گره بخوردند، این  اتفاق خیلی بدی است

دیانی با تأکید بر این نکته که این روند به ادبیات ما و ممیزی ما ضربه می‌زند و بهانه دست مخالفان می‌دهد، خطاب به وزیر ارشاد گفت: آقای وزیر و آقای معاون وزیر این یک رسوایی بزرگ برای وزارت شما و ادبیات شماست لطفاً وارد ماجرا شوید و هر چیزی که در این زمینه وجود دارد را به اطلاع مردم برسانید.

با انتشار یادداشت میثم امیری و اظهار نظرات پس از آن شائبه بررسی و اعمال ممیزی در بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان به وجود آمده است.

شخصیت وزیر فرهیخته و روشن است

پس از این اتفاقات به سراغ نویسنده کتاب رفتیم تا بی‌واسطه با او گفتگو کنیم. دانیال حقیقی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، درباره اتفاقات پیش آمده برای کتابش در روند دریافت مجوز گفت: اسم کتاب «جنگل قصه‌های ممنوع» است. در فضای داستان همه شخصیت‌های حیوان هستند. این کتاب یک اثر داستانی و تخیلی است که هیچ ارتباطی با واقعیت یا فضای ایران و هیچ کجای دنیا ندارد. صرفاً یک کار طنزآلود است که یک جاهایی خودش را هجو می‌کند.

کتابم از طرف بررس به «ضد ایران» و «ضد مردم» بودن تفسیر شده در حالی که این چیزهای که از طریق کتابم به من نسبت داده شده اصلاً مورد قبول من نیست

وی با اشاره به اینکه این کتاب یک اثر برای سرگرمی است، گفت: به نظرم شخصیت وزیر ارشاد فرهیخته و روشن است و لیست ممنوع‌القلم و این قبیل برخوردها با کتاب و نویسندگان در منظومه فکری و منش ایشان جایی ندارد. منتهی در حال حاضر جریانی به دنبال بسته کردن فضا برای ورود به بازی نخ نمای «ما آدم بدها را شناسایی کردیم» هستند.

این نویسنده در ادامه با بیان اینکه اصلاً تمایل ندارم برای بنده پرونده‌سازی شود، افزود: سوء تفاهم را می‌شود راجع به هر متنی به وجود آورد. شما می‌توانید کتاب‌های مختلف را بگذارید و ادعا کنید که این اثر تصفیه حساب با این گروه یا آن گروه است. «سوزان سانتاگ» مقاله‌ای دارد به نام «علیه تفسیر» بنده اقتدا می‌کنم به آن مقاله و می‌گویم تفسیر نکنید، قصه خودش گویاست و قصه را نباید بیشتر از قصه بودن آن تفسیر کرد.

حقیقی خاطرنشان کرد: کتابم از طرف بررس به «ضد ایران» و «ضد مردم» بودن تفسیر شده در حالی که این چیزهای که از طریق کتابم به من نسبت داده شده اصلاً مورد قبول من نیست.

وی با ابراز امیدواری برای رفع مشکل کتاب «جنگل قصه‌های ممنوع» برای انتشار گفت: همه ما در حال کار در فضای ادبیات هستیم. در شرایط فعلی نشر ابن طرفی و آن طرفی وجود ندارد و این برخورد با بنده و نشر اسم یکی از مصادیق آن است.

این نویسنده جوان عنوان کرد: ضمن قدردانی از نشر اسم برای همکاری مثبت و سازنده، از نشر اسم خصوصاً از مدیریت محترم آن آقای سعید مکرمی توقع دارم برای رفع سوء تفاهم‌ها بیشتر ورود کند.

انتهای پیام/4028/