سیستم تجربه هاسکی، راه حلی آکادمیک برای عبور از بحران امروز تئاتر

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی تئاتر دانشگاهی ایران، در این نشست پیام فروتن طراح صحنه و لباس و استادیار دانشگاه تهران، نکاتی درباره تئاتر حرفه‌ای و دانشگاهی مطرح کرد و گفت: «تئاتر دانشگاهی ایران ارتباط سیستماتیکی با دانشگاه‌های دیگر دنیا ندارد و به خاطر همین ما از علم روز تئاتر عقبیم. من و نغمه ثمینی مدتها تلاش کرده‌ایم تا متدهای جدیدی را در آموزش آکادمیک تئاتر بررسی کرده، و سپس بومی‌سازی و ارایه کنیم.»

وی ادامه داد: «یکی از این شیوه‌ها «سیستم تجربه هاسکی» است، که نام آن برگرفته از نماد دانشگاه واشنگتن در سیاتل است. مبدع این سیستم، استادی است به نام اندرو سائو که دانشیار و مدیر بخش دوره کارشناسی تئاتر این دانشگاه است. این استاد سیستمی را ابداع کرده به نام «تجربه هاسکی» که در دوره فوق لیسانس تئاتر در دانشکده درامای دانشگاه واشنگتن تدریس می‌شود. من و نغمه ثمینی طی مدتی که در سیاتل بودیم، روی این سیستم تحقیق کردیم.»

در ادامه این نشست، فروتن با معرفی این سیستم، به معضلات کنونی تئاتر حرفه ای پرداخت، و مشکلات اقتصادی و مشکلات غیراقتصادی فعلی تئاتر را بررسی کرد. پس از آن، مشکلات تئاتر دانشگاهی که باز شامل مشکلات اقتصادی و غیراقتصادی است را برشمرد و چنین نتیجه گرفت: «تئاتر کنونی ما با بحران مواجه است. بحرانی که هم در تئاتر حرفه‌‌ای و هم در تئاتر دانشگاهی وجود دارد. مشکلی که البته در تئاتر امریکا هم هست. دانشجویان تئاتری که با «سیستم هاسکی» پیش رفته‌اند، وقتی از دانشگاه فارغ التحصیل می‌شوند، طوری آموزش دیده‌اند که برای واردشدن به بازار کار حرفه‌ای امکان بیشتری نسبت به باقی دانشجوها دارند.»

فروتن افزود:‌ «این سیستم یک سری دستورالعمل برای اساتید تئاتر و یک سری دستور العمل هم برای دانشجویان تئاتر دارد. رئوس این روش بر این اساس است که در کلاس‌ها شرح درس ثابتی وجود ندارد. شرح درس‌ها ارگانیک و پویاست و غالبا بر مبنای مهارت‌هایی که دانشجویان قبلاً آنها را به دست آورده‌اند و بر اساس دغدغه‌ها و سلایق دانشجوها تنظیم می‌شود مثلاً اگر دانشجویی مهارت روزنامه نگاری تئاتر دارد، پروژه‌هایی که برای او تعریف می شود بر مبنای این مهارت است. یعنی ترکیبی از تئاتر و ژورنالیسم در فعالیت‌های او، مورد توجه قرار می‌گیرد. »

وی تشریح کرد:‌ «این سیستم تلاش می‌کند مهارت‌های دانشجو را ارتقا دهد. مورد دیگری که این سیستم بر روی آن تأکید دارد قرار دادن دانشجو در مضیقه و بحران است. توجیه این روش چنین است که دانشجو در تنگنا و بحران می‌تواند خلاقیت به خرج دهد و تولید ایده و اثر هنری بکند. خاصیت دیگر این سیستم این است که بسیار تأکید دارد بر ضرب الاجل‌ها و مدیریت زمان از سوی دانشجو یعنی این که در پروژه‌هایی که برای دانشجو تعریف می‌شود باید زمان و مدیریت زمان هم تعریف شود. »

فروتن همچنین اظهار کرد:‌ «ویژگی دیگر این سیستم تأکید بر کار گروهی است تا توانایی دانشجو در ارائه کار گروهی ارتقا پیدا کند، برای همین حتماً باید در کلاس‌ها برای دانشجوها پروژههایی تعریف شود که به صورت گروهی روی آن کار کنند. مورد بعدی که این سیستم روی آن تأکید دارد بحث پژوهش و تحقیق است. به عنوان مثال باید در پروژه‌های بازیگری از دانشجو خواسته شود حتما برای رسیدن به نقش تحقیق کند. مورد بعدی مورد تأکید، ارائه گزارش کار است، یعنی دانشجو باید در انتهای ترم برای همه دروس، گزارش کار ارائه کند. ارتقا توانایی نقدپذیری دانشجویان، از نکات مورد تأکید دیگر این سیستم است تا دانشجویان بتوانند افرادی تحلیل‌گر باشند و بازخورد مخاطبان خود را دریافت کنند. به همین منظور این سیستم تأکید دارد که پروژه های کلاسی دانشجوها در انتهای ترم یا به صورت سخنرانی عمومی با مخاطب زیاد یا به صورت اجرای عمومی در معرض تماشا و قضاوت قرار گیرد.»

وی سپس گفت:‌ «مورد مهمی که این سیستم به اساتید توصیه دارد این است که برای هر کلاس پروژه‌ای تعریف کنند که مقداری از فضای دانشجویی فاصله بگیرد و به فضای حرفه‌ای نزدیک‌تر شود تا دانشجو بتواند تجربه ای حرفه ای، را در رزومه خود ثبت کند. در نهایت این سیستم کاری می‌کند که دانشجو وقتی فارغ‌التحصیل می‌شود، رزومه‌ای قابل قبول و پربار داشته باشد تا راحت‌تر جذب بازار حرفه‌ای کار شود.»

پس از بررسی رئوس اصلی تجربه هاسکی، در پایان پرسش و پاسخ کوتاهی انجام شد که اداره این بخش برعهده نغمه ثمینی نمایشنامه‌نویس و استادیار دیگر دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی دانشگاه تهران بود.

نغمه ثمینی و پیام فروتن هر دو طی سال‌های اخیر تجربه پژوهش در دانشگاه واشنگتن شهر سیاتل را داشته‌اند.