بررسی الزام‌آور بودن برجام از نگاه حقوقدانان در جلسه امروز کمیسیون ویژه/ تأیید انعطاف و توازن تعهدات طرفین در برجام
کمیسیون ویژه برجام مجلس جلسه امروز خود را با حضور حقوقدانها و با محوریت بررسی ابعاد حقوقی الزام‌آور و تعهدات برجام تشکیل شد.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا به نقل از خانه ملت، علیرضا زاکانی در نشست امروز (شنبه ۲۸ شهریورماه) کمیسیون ویژه بررسی برجام با اشاره به حضور اساتید و حقوقدانان کشور گفت: از شما می‌خواهیم درموضوع تخصصی حقوق عمومی و حقوق بین‌الملل کمیسیون را یاری کنید تا بتوانیم از لحاظ حقوق عمومی و بین‌الملل قطع نامه را بررسی کنیم، همچنین عنوان کنید که مجلس از چه ظرفیت‌ها و ا صول قانون اساسی می تواند برای بهره‌گیری حداکثری از قوانین به دولت در اجرای برجام کمک کند.
وحید احمدی به عنوان رئیس کمیته حقوقی کمیسیون ویژه بررسی برجام چند سوال مطرح کرد و گفت: در سوال اولیه این موضوع به ذهن می‌رسد که آیا برجام تعهدآور است یا خیر و اگر در بین اساتید کسی بر این باور است که تعهدآور و الزام‌آور نیست دلایل خود را اعلام کند.
نماینده مردم هرسین و کنگاور در مجلس افزود: همچنین توضیح دهید گلوگاه‌های جدی در بحث برجام از لحاظ حقوق بین‌الملل کدام فرازهاست به این معنا که بدانیم نواقص حقوقی این سند در کجاست تا بتوانیم با در نظر گرفتن آن تصمیم درست را اتخاذ کنیم.
مذاکرات ایران با ۵+۱ نابرابر بود
موسوی یکی از استادان حقوق بین‌الملل که در این جلسه حاضر بود، توضیح داد: در بررسی برجام دو گروه مدافع و منتقد وجود دارد مدافعان بر این باورند که در این سند به خوبی نحوه برداشته‌شدن تحریم‌ها لحاظ شده است، آنها به طور کلی این موضوع را عنوان می‌کنند اما ما حقوقدانها باید بر اساس دلایل و موارد حقوقی از آن دفاع یا به آن انتقاد کنیم.
این حقوقدان با تأکید بر اینکه در حقوق بین‌الملل دو نکته اصلی در خصوص معاهده‌ها وجود دارد، گفت: براین اساس معاهده نباید نابرابر باشد اما در مذاکرات ایران با گروه ۱+۵، یک طرف ایران به تنهایی بود و طرف دیگر ۶ قدرت جهانی وجود داشت بنابراین این مذاکرات نابرابر بود.
وی همچنین ادامه داد: در موضوع دوم تهدیدها مدنظر قرار می‌گیرد به این معنا که نباید تفاهمی براساس تهدیدها صورت بگیرد که اگر چنین شود براساس کنوانسیون ۱۹۶۹ وین آن معاهده لغو می‌شود اما در طول مذاکرات شاهد بودیم که طرف مقابل مداوم ما را با گزینه نظامی تهدید می‌کرد.
موسوی توضیح داد: توصیه می‌کنم که دولتمردان از این دو نکته برای فرصتی در آینده استفاده کنند تا در صورتی که لازم بود توافق را باطل کنند. در معاهده ۱۹۷۵ بین ایران و عراق شاهد بودیم که صدام حسین به این دلیل از ادامه تعهد سر باز زد که تحت فشار بود، هر چند که این استدلال به لحاظ حقوق بین‌الملل درست نبود.
این حقوقدان برای بررسی موضوع برجام ۷ سوال پیشنهادی مطرح می‌کند و ادامه می‌دهد: باید بررسی شود که آیا برجام از نظر حقوق بین‌الملل معاهده محسوب می‌شود یا خیر، یا صلاح است که نظام تصمیم بگیرد این توافق به تصویب مجلس برسد و همچنین لازم است بدانیم از نگاه حقوق بین‌الملل برجام و قطعنامه شورای امنیت چه اصالت و رابطه‌ای دارند.
وی ادامه داد: برخی اعتقاد دارند که بعضی از بندهای برجام لازم‌الاجرا و تعهدآور است بنابراین باید بررسی کنیم آیا همه برجام تعهدآور است یا بخشی از آن. نکته دیگری که باید مدنظر گرفت مدت اتمام قطعنامه و برجام است چراکه قطعنامه بعد از ۱۰ سال به پایان می‌رسد اما در برجام مواردی بعد از ۱۰، ۱۵، ۲۵ سال و در برخی موارد تعهد بی انتها باقی می‌ماند. این سوال به وجود می‌آید که تفاوت اتمام تعهدات در قطعنامه و برجام چه ارتباطی با هم دارند.
به گفته موسوی لازم است اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از لحاظ حقوق بین‌الملل بررسی شود و گفته شود آیا نیاز به تصویب مجلس دارد یا خیر در سوال آخر این حقوقدان نیز مطرح شد مذاکرات و متن برجام مطابق با قانون الزام دولت به حفظ دستاوردهای هسته‌ای است یا خیر.
حضور ایران در مذاکرات این نکته را به جهانیان مخابره کرد که ما توانستیم به تنهایی در مقابل قدرت‌های جهانی بایستیم
اسماعیل بقایی از حقوقدانان تیم مذاکره‌کننده همچنین عنوان کرد: اینکه آقای موسوی چند پیش فرض را برای بحث برجام در نظر گرفتند مناسب نمی‌دانم. ایشان تأکید دارند که جمهوری اسلامی ایران از موضع ضعف وارد مذاکرات هسته‌ای شدند، همچنین تهدید را عامل دیگری برای بر هم زدن برجام پیشنهاد می‌کنند اما موضوع این است که ما ۳۵ سال است که با تهدید روبرو هستیم و با اراده توانستیم به تنهایی در مقابل تهدیدها بایستیم.
وی با بیان اینکه در طول ۱۲ سال گذشته و به ویژه ۲۲ ماه مذاکرات ایران آگاهانه وارد میدان گفت‌وگو شده است، ادامه داد: حضور ایران در مذاکرات این نکته را به جهانیان مخابره کرد که ما توانستیم به تنهایی در مقابل قدرت‌های جهانی با اقتدار بایستیم و از منافع ملت کوتاه نیاییم.
سادات میدانی یکی دیگر از اعضای حقوقی تیم مذاکره‌کننده کشور در پاسخ به تعهدآور بودن برجام، گفت: در طول مذاکرات و تنظیم سند روی چند اصول از جمله انعطاف عمل، عدم اعتماد و در نظر گرفتن میزان قدرت طرف مقابل براساس قوانین داخلی و مورد نظر قرار گرفت تا در نهایت سندی تنظیم شد که براساس اراده‌های سیاسی الزام آور باشد.
وی ادامه داد: در سند برجام توازن و انعطاف در خصوص تعهدات دو طرف در نظر گرفته شد تا به نوعی سند در فضای آزادی عمل سیاسی تنظیم شود. باید توجه داشت که حقوق داخلی متفاوت از حقوق بین‌الملل است شاید در مواردی بتوان براساس حقوق بین‌الملل کشوری را متعهد کرد اما از لحاظ حقوق داخلی آن دولت نتواند تعهدات خود را اجرایی کند.
این حقوقدان اظهار کرد: در سند برجام از واژه‌هایی استفاده شد که براساس حقوق سیاسی و نرم باشد تقریبا ماه مارس بود که طرفین تشخیص دادند که از الزامات حقوقی به سمت حقوق سیاسی حرکت کنند و از مفاهیم سیاسی به جای مفاهیم حقوق بین‌الملل استفاده شود این کار باعث می‌شود انعطاف عمل و آزادی عمل سیاسی در آینده برای طرفین ایجاد شود.
قطعنامه ضمیمه شورای امنیت سازمان ملل الزام آور بودن برجام را تایید می‌کند
حبیب‌زاده، حقوقدان دیگر حاضر در جلسه با بیان اینکه دو نکته معاهده‌ها را تعهدآور و الزام‌آور می‌کند، ادامه داد: اگر بگوییم برجام الزام‌آور نیست چطور می‌توانیم از آثار درازمدتی که بعد از روز اجرا ایجاد می‌شود چشم‌پوشی کرد، همچنین قطعنامه ضمیمه شورای امنیت سازمان ملل نیز موضوعی است که الزام‌آور بودن برجام را تأیید می‌کند.
وی ادامه داد: اگر الزام‌آور نیست پس چطور ذیل فصل ۷ است اگر ذیل فصل ۷ نیست پس چطور این موضوع در برجام ضمیمه شده است، اینگونه معاهده‌ها حرف و حدیث بسیاری دارد و به اسم سند دو وجهی از آن یاد می‌شود چراکه هم برجام وجود دارد و هم قطعنامه و نمی‌توان هر دو را به تنهایی مورد بررسی قرار داد.
انتهای پیام/
