سلطانی و ضرورت تغییر مسیر در اجرای «ماه خدا»

به گزارش خبرنگار حوزه رادیو و تلویزیون گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، ویژه‌برنامه سحر ماه رمضان شبکه یک سیما امسال با عنوان «ماه خدا» با تهیه‌کنندگی مجید نادری و اجرای حسن سلطانی در گروه معارف اسلامی این شبکه تهیه شده و از ساعت 2:30 بامداد به روی آنتن می‌رود.

شبکه یک سیما حداقل در یک دهه گذشته در ساخت برنامه‌های سحرگاهی ماه رمضان همواره از یک فرمول ثابت بهره برده‌ است. این فرمول ثابت، محوریت خود را بر یک مجری مسلط بر واژگان و عبارت‌های فخیم و بهره‌مند از شعر و ادبیات فارسی قرار داده است. این سبک در ویژه‌برنامه‌های شبکه یک سیما از نیمه‌های دهه هشتاد و با اجراهای فرزاد جمشیدی آغاز شد. هم او بود که با تسلط مثال‌زدنی بر دنیای شعر و البته واژه‌سازی و عبارت‌پردازی‌های جذاب و لحنی مناسب توانست برنامه‌های سحرگاهی شبکه یک را به یک برند تبدیل کند.

با کناره‌گیری تدریجی جمشیدی از عرصه اجرا، بسیاری از مجریان جوان و پیشکسوت تلویزیون، شیوه اجرای وی را البته با تعدیل و تغییراتی در برنامه‌های معارفی و به‌ویژه برنامه‌های سحرگاهی دنبال کردند. در این میان مجریانی نیز بودند که پیش و بیش از جمشیدی، از گنجینه ادبیات فارسی در اجرای برنامه های معارفی بهره می‌بردند.

حسن سلطانی از همین دسته مجریان بود. وی که برای بیشتر مخاطبان با گویندگی خبر شبکه سراسری در دهه شصت و هفتاد شناخته شده است، از نیمه‌های دهه هفتاد صرفاً روی اجرا برنامه‌های ترکیبی به‌ویژه در حوزه معارف اسلامی تمرکز کرد و در این سال‌ها به صورت متناوب مجری برنامه‌های مختلف معارفی و معرفتی بود. در این میان چند سالی است که بینندگان تلویزیون سلطانی را به عنوان مجری برنامه‌های سحر تلویزیون می‌شناسند.

اجرای او در برنامه‌های سحر ترکیبی از متون ادبی، نکته‌های معرفتی و دینی و گفتگو با کارشناسان است. سلطانی با بهره‌گیری از حافظه خوب و تسلط بر اشعار آیینی و البته لحن و صدای منعطف و پویای خود معمولاً با کمترین اشتباه یا وقفه برنامه‌های خود را اجرا می‌کند. از آنجایی که مطالعات گسترده‌ای در حوزه مسائل دینی، تاریخ اسلام و ادبیات دینی دارد در گفتگو با مهمانان با دست پر حاضر می‌شود و به خوبی می‌تواند بحث را به پیش ببرد. حاشیه‌روی در کلامش در حداقل است و اجراهایش به اصطلاح پاستوریزه و البته قابل پیش‌بینی است.آرامش ویژه این مجری باسابقه کاملاً با حال و هوای سحرهای ماه رمضان همخوانی دارد. سلطانی امسال در برنامه ماه خدا رودرروی علیرضا برازش کارشناس مسائل دینی، نویسنده و از مدیران تلویزیون در حوزه برنامه‌های معارفی می‌نشیند. موضع‌محوری صحبت‌های این کارشناس هم دعا و آداب و پیامدهای نیایش با خداوند است.

با این حال گاهی اصرار بر حرکت مستقیم و تعریف شده در اجرا، دلزدگی مخاطب را به دنبال دارد. این شیوه گاهی ویژه‌برنامه سحر را به یک برنامه تخصصی در حوزه دین و اندیشه بدل می‌کند که دارای گروه مخاطبان نخبه است. این مهم‌ترین ایرادی است که از سال‌ها پیش به شیوه اجرای سلطانی وارد بوده و همچنان نیز ادامه دارد. اجراهای وی شسته و رفته است اما صمیمی نیست؛ وسواس خاصی در ارائه اطلاعات درست دارد، اما گاهی تلویزیون را صرفاً یک کلاس درس یا صرفاً منبری برای کسب معارف دینی می‌بیند. به نظر می‌رسد نوعی گسست در ارتباط کلامی و گفتاری او با مخاطبان ایجاد شده است. حرکت همیشگی سلطانی بر یک مدار ثابت حداقل در قالب ویژه‌برنامه ویژه سحر ماه رمضان نیاز به بازنگری دارد، البته این حرکت ثابت با اجرای جذاب سلطانی تا حدودی تعدیل شده است.

مدیران شبکه یک سیما طبق روال همیشگی خود در برنامه زنده ترکیبی، کمتر به تجربه‌های جدید تن می‌دهند و از این‌رو ویژه‌برنامه سحر این شبکه امسال هم در قالب همان ساختار شناخته‌ شده همیشگی پیش رفته است.

پخش مناجات‌خوانی، سخن بزرگان و آواهای عرفانی، پخش دعاهای ویژه سحر با صدای ذاکران اهل‌بیت (ع) و مداحانی همچون سید مهدی سماواتی، سید مهدی میرداماد و سید عباس حیدرزاده و ارائه گزیده‌ای از مناجات‌خوانی مسجد ارگ تهران بخش‌هایی از این برنامه‌هاست که تقریباً در هرسال با همان ساختار و شیوه همیشگی ارائه می‌شود. در این میان، حکایت‌های اخلاقی با صدای فخرالدین صدیق شریف که در دهه اول ماه مبارک رمضان پخش می‌شود، اندکی در این فرایند تنوع ایجاد کرده است.

البته این نکته قابل درک است که ماهیت برنامه‌های سحر ماه رمضان به گونه‌ای است که نمی‌توان برای تجربه‌های جدید مانور زیادی داد، اما باز هم نمی‌توان با این توجیه راه را بر هرگونه خلاقیت و تغییر بست. به نظر می‌رسد بعد از چند سال پخش ویژه‌برنامه سحر شبکه یک سیما به شیوه‌ای یکسان، زمان تغییر ساختار و استفاده از تجربیات جدید در این شبکه رسیده است. تغییراتی که بتواند این برنامه را کمی از فضای نخبگانی به سمت بینندگان عمومی هدایت کند.

انتهای پیام/4072/4104/