متعهد به ترویج قرآن هستم/ زمان ضبط «معجزه» روی پایم بند نبودم

به گزارش خبرنگار حوزه معارف اسلامی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، چند ماهی است که طرح قرآنی «آیه‌های راه‌نما» به‌صورت روزانه در خبرگزاری آنا منتشر شده و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته است. در این طرح، در ساعت پنج دقیقه بامداد هر روز، پنج آیه شریفه از قرآن کریم با هدف تأمل و تدبر بیشتر همراه با ترجمه فارسی با صدای گویندگان برجسته کشور تلاوت می‌شود.

این طرح بر پایه مجموعه کتاب صوتی «معجزه» طراحی شده است. «سعد الغامدی» قاری سرشناس جهان اسلام، این آیات را به شیوه ترتیل قرائت می‌کند. ترجمه این بخش، با صدای جمعی از بهترین گویندگان کشور ارائه می‌شود. برای پارسی‌گردانی این آیات شریفه نیز از ترجمه قرآن زنده‌یاد طاهره صفارزاده مترجم، پژوهشگر و بانوی برگزیده جهان اسلام در سال ۲۰۰۶، استفاده شده است.

به همین بهانه، گفتگویی با بابک بادکوبه مجری، بازیگر و تهیه‌کننده تلویزیون و همچنین تهیه‌کننده این اثر قرآنی داشتیم. بینندگان تلویزیون در دهه شصت، او را با سریال‌هایی نظیر «در خانه» و «همسایه‌ها» و در کنار بازیگرانی همچون اکبر عبدی، شهلا ریاحی و رؤیا افشار می‌شناسند. بادکوبه در دهه هفتاد نیز مجری برنامه‌هایی نظیر «تابستانه» و «پاییزه» بود.

این هنرمند فعال و شناخته شده در سال‌های اخیر کار خود را بیشتر در حوزه تبلیغات تلویزیونی و مشاوره تبلیغاتی متمرکز کرده است. گفتگو با تهیه‌کننده کتاب صوتی معجزه را در ادامه می‌خوانیم:

قرآن، تنها معجزه‌ای که پیش روی ماست

به این خاطر قرآن کریم را به‌عنوان پایه تولید یک محصول فرهنگی انتخاب کردیم که قرآن، تنها معجزه الهی است که از زمان پیامبران باقی‌مانده است. اکنون دیگر نه عصای حضرت موسی (ع) وجود دارد و نه دم حضرت عیسی (ع)؛ ما این معجزات را از دریچه قرآن و روایات شنیده‌ایم. از بین این معجزات، فقط قرآن به‌مثابه معجزه ماندگار پیامبر اسلام (ص) باقی‌مانده است. خداوند هم تعهد داده که این کتاب، تغییر نکرده و نخواهد کرد.

ما باید مدام در معرض فهم قرآن باشیم. من در مورد قرائت قرآن صحبت نمی‌کنم، قرائت قرآن هم خوب است، اما فهم و اجرای قرآن مهم‌تر است. باید محتوای قرآن را اجرا کنیم. اجرای آیات قرآن هم منوط به این است که بفهمیم خدا به ما چه می‌گوید.

ترکیبی عالی برای تولید اثر «معجزه»

از سوی دیگر، زبان قرآن عربی است و لزوماً همه متوجه مفاهیم آن نمی‌شوند. من تمام ترجمه‌های قرآن را بررسی کردم. یکی از بهترین ترجمه‌ها که هم از لحاظ مفهومی صحیح است و هم از حیث ادبی برای مخاطبان جذابیت دارد، ترجمه زنده‌یاد طاهره صفارزاده است. هم ترجمه فارسی و هم ترجمه انگلیسی خانم صفارزاده از قرآن بسیار غنی و روان هستند. ایشان در حوزه زبان‌شناسی و ترجمه تألیفات زیادی دارند و کتاب‌هایشان برای دانشجویان رشته مترجمی زبان تدریس می‌شود.

کل درآمد این اثر، وقف قرآن کریم شده است و دنبال منافع مالی نیستیم

بعد نوبت به انتخاب قاری و گوینده‌ها رسید؛ متأسفانه اکنون طوری شده است که وقتی افراد در زندگی روزمره صدای قرائت قرآن را می‌شنوند، به یاد درگذشت یک نفر و بهشت زهرا (س) و قبرستان و... می‌افتند! ما سراغ یک قاری رفتیم که صدایش کمتر شنیده‌ شده باشد و تازگی داشته باشد. صدای استاد سعد الغامدی برخلاف قاریان بزرگ ایرانی و مصری برای مخاطبان ایرانی ناآشنا بود. در ایران اساتید بزرگی داریم؛ استاد شهریار پرهیزگار یا اساتید دیگر قرائت بسیار با کیفیتی دارند، اما چون ایرانی هستند، صدایشان خیلی در رسانه‌ها شنیده شده است.

برای گویندگی ترجمه هم سراغ حرفه‌ای‌ترین دوبلورها که صدای گوش‌نوازی دارند رفتیم. در نتیجه، ما با یک ترجمه روان، هوشمندانه با فعل و فاعل درست و یک قرائت ترتیل جدید که برای مخاطبان تازگی دارد و صداهایی که خاطرات خوب را برای مردم زنده می‌کند، مواجه هستیم. ترکیب این‌ها، به محصولی به نام «معجزه» منجر شد.

از بازخوردهای مثبت مطمئن بودیم

تولید هر جزء از قرآن تقریباً یک ماه طول کشید؛ یعنی از تدوین متون، ضبط، میکس و ویرایش و خروجی یک ماه طول کشید.

تخصص ما مطالعات بازار و ارتباطات است، یعنی با شناخت ذائقه مخاطبان به دنبال برقراری پیوند میان برندها و صاحبان کسب‌وکار و مشتریان هستیم. برای «معجزه» هم مثل هر پروژه دیگری، روی مخاطبان بازار مطالعه کردیم و عواملی که باعث می‌شود اقبال مردم به شنیدن قرآن کم باشد را بررسی کردیم.

در میدان ترویج مفاهیم قرآنی تماشاچی زیاد داریم، اما کسانی که وسط میدان باشند، کم‌اند

ما چون کارمان را بلد بودیم از بابت کیفیت محصول و بازخوردها نگرانی نداشتیم. مثلاً اگر یک پزشک بخواهد یک آپاندیس عمل کند، از او می‌پرسند این عمل ریسک نیست؟ می‌گوید نه چون من صدها بار عمل آپاندیس انجام داده‌ام؛ بله یک درصد ریسک دارد ولی 99 درصد آن را درست انجام می‌دهم. ریسک ما هم در این کار در حد همان یکی دو درصد و چیزهایی است که دیگر در اختیار ما نیست.

محتوایی متعالی، صداهایی دل‌نشین و قالب‌هایی به‌روز

ما در ابتدا جزء سی‌ام و بعد از آخر به اول، جزء به‌ جزء قرآن کریم را ضبط کردیم و کل آیات در قالب یک بسته کامل ارائه شد. «معجزه» پابه‌‌پای فنّاوری ابتدا در قالب کاست بود، بعد به‌صورت لوح فشرده و اکنون هم در قالب فایل در «یو اس بی» و اپلیکیشن در اختیار مردم است.

از بین معجزات الهی، فقط قرآن به‌مثابه معجزه ماندگار باقی‌مانده است

در اپلیکیشن «معجزه» که به‌صورت رایگان قابل دریافت است، علاوه بر خوانش آیات قرآن کریم و ترجمه به فارسی، امکانات جانبی مثل قبله‌نما، اوقات شرعی و... هم ارائه شده است. ترجمه انگلیسی قرآن را هم ضبط کرده‌ایم که ان شاءالله پس از ویرایش نهایی ارائه خواهد شد.

با ورود به اپلیکیشن معجزه، سوره مورد نظر را انتخاب می‌کنید، درباره این سوره توضیحات کاملی ارائه می‌شود؛ بعد می‌توانید متن عربی و فارسی آیات را جداگانه انتخاب و اجرا کنید. ضمن این‌که می‌توانید آیاتی که مطلوب شماست را جداگانه انتخاب کرده و با صدای گویندگان مطرح کشور بشنوید. جستجوی مفاهیم و واژگان قرآنی، امکان دیگر این اپلیکیشن است.

گسترش «معجزه» به زبان‌های دیگر

نکته‌ای که باید به آن اشاره کنم این است که کل درآمد این اثر وقف قرآن کریم شده است و دنبال منافع مالی نیستیم؛ یعنی «معجزه» به‌عنوان یکی از محصولات شرکت تبلیغاتی بادکوبه هرچه فروش داشته باشد خرج قرآن خواهد شد.

علاوه بر این، مردم هم می‌توانند با مراجعه به سایت یا تماس با ما، به این پروژه کمک مالی کنند. پس از خوانش به زبان انگلیسی، قصد داریم «معجزه» را به زبان‌های اسپانیایی، فرانسوی، روسی و چینی هم تولید کنیم چراکه تنها معجزه‌ای که در جهان هستی نه‌فقط برای مسلمانان که برای بشریت باقی مانده است همین قرآن است. پس برای اثرگذاری آن در سطح جهانی باید ترجمه آن  را در قالبی جذاب ارائه کنیم.

برنامه آینده ما ترجمه گویای قرآن به زبان‌های دیگر به‌ویژه اسپانیایی است، چون جمعیت اسپانیایی‌زبان‌ها بسیار زیاد است و ما در این حوزه از آن‌ها غافل بوده‌ایم. همان‌طور که گفتم ضبط ترجمه انگلیسی تمام شده و به‌زودی برای آپلود روی اپلیکیشن می‌رود.

استقبال مردمی، از شهرستان‌های ایران تا اروپا و آمریکا

جذابیت این اثر برای مردم عادی بیشتر بود تا برای فعالان حوزه قرآنی. طبیعی است که برای آقایانی که به‌‌ صورت تخصصی در حوزه قرائت، حفظ و تفسیر قرآن فعالیت می‌کنند، جذابیت کمتری داشته باشد. چون خودشان زبان عربی و مفاهیم قرآن را متوجه می‌شوند ولی برای عموم مردم، به‌شدت جذاب است. در این چند سال در نمایشگاه‌های مختلف قرآن که شرکت می‌کردیم شاهد استقبال مردم بودیم. در ابتدا قصد ما فقط ترجمه فارسی جزء سی‌ام قرآن بود و برنامه‌ای برای ادامه آن نداشتیم. این‌قدر مخاطبان پیگیری کردند که ما ملزم به ادامه کار شدیم. این تقاضاها از شمال شهر تهران گرفته تا شهرستان‌های دوردست وجود داشت.

بعد از توزیع این محصول، از طرف ایرانیان و فارسی‌زبانان مقیم خارج از کشور بازخورد داشتیم. حتی از کشورهای اروپایی و ایالات‌ متحده آمریکا هم مراجعه می‌کنند و تعدادی را می‌خرند و می‌برند. آن‌ها خیلی علاقه دارند که با قرآن مأنوس باشند و به صوت فارسی قرآن دسترسی داشته باشند. خب چنین محصولی با این کیفیت تابه‌حال تولید نشده بود.

در دوران کاری‌ام، هیچ کاری مطلوب‌تر و دلچسب‌تر از «معجزه» نبود

وقتی این محصول به‌صورت اپلیکیشن ارائه شد، از آمریکا و اروپا در اپ‌استور یا در گوگل پلی دانلود می‌کنند و در موبایلشان دارند و هر وقت بخواهند می‌توانند به‌راحتی استفاده کنند. پیش از توزیع در قالب اپلیکیشن، فروش خارجی بیشتر به‌صورت دستی و مسافری بود و نمایندگی ویژه‌ای هم برای توزیع نداشتیم.

معجزه ماندگار و مهجور

من به‌شدت به کتاب‌هایی مثل نهج‌البلاغه حضرت امیرالمؤمنین (ع) و صحیفه سجادیه امام سجاد (ع) یا کتاب‌هایی مثل شاهنامه و گلستان سعدی و مثنوی معنوی علاقه‌مند هستم، اما برنامه‌ای برای تبدیل آن به یک محصول صوتی ندارم. راستش تمرکزم فقط روی قرآن کریم است چون معتقدم همان‌گونه که پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند، قرآن در بین امت اسلام، مهجور و مظلوم مانده است. به‌نوعی می‌توان گفت تعهدم به قرآن است و فقط می‌خواهم برای قرآن کارکنم تا دسترسی به کلام خدا آسان شود.

یکی از مشکلات جامعه امروز ما این است که از کلام خدا دور شده‌ایم. به دنبال این هستم که تا جایی که می‌توانم و به‌قول‌معروف زورم می‌رسد، کلام خدا را به زبان‌های مختلف نشر بدهم تا مورد استفاده همه مردم قرار بگیرد.

تماشاچی زیاد داریم، دونده و تلاشگر کم!

به نظر من در میدان ترویج مفاهیم قرآنی تماشاچی زیاد داریم، اما کسانی که وسط میدان باشند و دوندگی کنند و عرق بریزند کم هستند. بعد از تولید «معجزه»، وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی از مجموعه ما به‌عنوان «خادم‌القرآن» در نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم تقدیر کرد. شبکه قرآن سیما به‌صورت مستقل برنامه‌ای برای معرفی این محصول نداشت، تابه‌حال از من در هیچ برنامه تلویزیونی بابت ترویج قرآن و اثر «معجزه» دعوت به عمل نیامده است؛ البته سازمان صدا و سیما چه در زمان آقای ضرغامی و چه در دوران آقای علی‌عسکری حمایت کردند و اجازه پخش تیزرهای تبلیغی را دادند. مرکز رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد هم با خرید تعدادی از این اثر تا جایی که توانست و از دستش برآمد حمایت کرد.

فلان سازمان مدعی است که روی قرآن کار می‌کند، می‌گوییم چه‌کار می‌کنی، می‌گوید این تعداد قرآن چاپ کردم. خب چاپخانه‌ها هم چاپ می‌کنند. برای ترویجش چه‌کار کردی؟ یا انواع تفسیرها تدوین می‌شود. درحالی‌ که حرف من این است که اکنون اغلب مردم اقبالی به خواندن خودِ قرآن ندارند چه رسد به تفسیر آن.

وقتی در استودیو روی پا بند نبودم!

همان‌طور که گفتم، ما در ترتیل قرآنی دنبال صدایی بودیم که کنجکاوی شنونده را برانگیزد و در خوانش ترجمه فارسی هم به دنبال صداهای آشنایی بودیم که مردم آن را دوست داشته و از آن خاطره داشته باشند. کلام هم که خودش قوی و گیراست. تجمیع متن متعالی قرآن با یک صدای جدید عربی و یک صدای فارسی گیرا بر پایه یک ترجمه غنی می‌تواند اثری مثل «معجزه» باشد و چه‌بسا تأثیر همان معجزه را داشته باشد. موارد زیادی داشته‌ایم که با شنیدن این اثر تحت تأثیر قرار گرفتند و متحول شدند.

مردم هم می‌توانند از پروژه معجزه حمایت مالی کنند

تولید این اثر روی همه عوامل آن اثر مثبت گذاشت. روی زندگی خود من هم تأثیر بی‌نظیری داشته است. چه در هنگام ضبط، چه در زمان گوش دادن برای اصلاحات نهایی، واقعاً تحت تأثیر بودم. حتی صدابردار و یا گویندگان ما مثل آقای چنگیز جلیلوند،  خانم فریبا رمضانپور و خانم مریم شیرزاد هم همین حس را داشتند. قرآن واقعاً معجزه است و کار خودش را می‌کند؛ یعنی دریایی است که وقتی شما داخلش می‌روید ناخودآگاه خیس می‌شوید.

من از 6 سالگی تجربه حضور در جلوی دوربین را دارم، الان هم در کنار کارهای تبلیغاتی و فرهنگی و هنری به‌عنوان مشاوره برندهای معتبر و بزرگ تجاری هم فعالیت می‌کنم؛ یعنی با چنین فضاهایی ناآشنا نیستم، اما زمانی که در استودیوی ضبط «معجزه» بودم واقعاً لذت می‌بردم و حالم خیلی خوب بود. هیجان خاصی داشتم؛ یعنی از اینجا می‌دویدم آنجا، از اتاق فرمان می‌رفتم به داخل استودیو و... حس خیلی خوبی بود. یادم هست حتی آقای جلیلوند می‌گفت چه شده؟ چرا این‌قدر شور و حال داری و روی پای خودت بند نیستی؟

تولید اثر «معجزه» خیلی به من چسبید! به جرأت می‌گویم تا حالا هیچ کاری در زندگی‌ام، به‌اندازه ترجمه و ضبط «معجزه» برایم مطلوب نبوده است. شما نمی‌دانید که چه حال خوبی به فرد دست می‌دهد. از سوی دیگر چون در این کار بحث منافع مالی مطرح نبود، نوعی آرامش ذهنی برای ما به همراه داشت. خیلی‌ها در تولید این اثر کمک کردند؛ از گویندگان و صدابردار گرفته تا ادیتورها و میکس و مونتاژ و کسانی که در تبدیل آن به بسته‌های متنوع با ما همکاری کردند و از همه آنها ممنونم.

انتهای پیام/4072/4104/ن