وی اظهار داشت: اینگونه نشستهای تخصصی طی سالهای گذشته در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با همکاری وزارت امور خارجه برگزار شده و برخی از آنها منجر به اقدامات عملی و برخی دیگر زمینهساز مطالعات عمیقتر شدهاند.
دیوسالار با اشاره به تجربه خود به عنوان رایزن فرهنگی ایران در فیلیپین و ژاپن و همچنین مدیرکل امور ایرانیان خارج از کشور، تصریح کرد: نگاه حاکمیت به ایرانیان خارج از کشور از رویکرد امنیتی در سالهای ابتدایی انقلاب، به نگاه اقتصادی در دوران سازندگی و سپس به نگاه هویتی و فرهنگی تحول یافته است.
وی ادامه داد: امروز این باور در حاکمیت تقویت شده که ایرانیان خارج از کشور میتوانند به عنوان «سفیران هویتی و فرهنگی» ایران عمل کنند و حفظ پیوند آنان با ایران، فرهنگ ایرانی و هویت ملی اهمیت اساسی دارد.
معاون همکاریهای علمی و فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اشاره به دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره ایرانیان خارج از کشور گفت: از نگاه معظمله، ایرانی در هر کجای دنیا که باشد، ایرانی است؛ فارغ از گرایشهای سیاسی و دیدگاههای فردی. این نگاه مسئولیت حاکمیت را در حفظ ارتباط با این جامعه دوچندان میکند.
دیوسالار نقش دانشگاهها را در شناخت تحولات جمعیتی و اجتماعی ایرانیان خارج از کشور بسیار مهم دانست و گفت: ترکیب، تنوع و الگوی مهاجرت ایرانیان در سالهای اخیر دستخوش تغییرات جدی شده و بررسی علمی این تحولات برای سیاستگذاری دقیق ضروری است.
وی با اشاره به تأثیر رویدادهای داخلی بر موجهای مهاجرتی تصریح کرد: تکانههای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داخل کشور، بازتابی فراتر از انتظار در جامعه ایرانیان خارج از کشور دارد و این موضوع نیازمند تحلیل علمی و مستمر است.
دیوسالار در بخش دیگری از سخنان خود، دیپلماسی عمومی را ابزاری برای شکلدهی به تصویر ایران در ذهن ملتهای دیگر دانست و گفت: ایرانیان خارج از کشور، جامعه مسلمانان و شیعیان، زبان و ادبیات فارسی و فارسیآموزان از مهمترین داراییهای ایران در حوزه دیپلماسی فرهنگی و عمومی به شمار میروند.
وی با اشاره به اقدامات اخیر این سازمان از جمله برگزاری جشنهای یلدا در ۶۳ نقطه جهان، اعزام هنرمندان، برگزاری برنامههای فرهنگی برای ایرانیان خارج از کشور و برنامهریزی برای نوروز پیشرو، تأکید کرد: هدف این اقدامات، تقویت پیوند ایرانیان مهاجر با هویت ملی و فرهنگی خود است.
دیوسالار ابراز امیدواری کرد که استمرار همکاری دانشگاهها، وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی منجر به ارائه راهکارهای مؤثرتر برای حمایت از ایرانیان خارج از کشور و تقویت دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران شود.
رامین مهمانپرست سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در این نشست، اظهار داشت: دیپلماسی عمومی به معنای ایجاد همراهی میان افکار عمومی و سیاستهای رسمی کشور از مسیرهای غیررسمی است، اما این فرآیند باید از داخل کشور آغاز شود.
وی افزود: اگر مردم داخل کشور احساس رضایت، آرامش و امید به آینده نداشته باشند، نهتنها همراهی داخلی شکل نمیگیرد، بلکه امکان برقراری ارتباط مؤثر با ایرانیان خارج از کشور نیز از بین میرود.
سخنگوی سابق وزارت امور خارجه با تأکید بر ضرورت گفتوگوی دوطرفه با جامعه، تصریح کرد: سیاستها زمانی با همراهی مردم مواجه میشود که با زبان مردم بیان شود، نگرانیها شنیده شود و آیندهای روشن و قابل باور ترسیم شود؛ در غیر این صورت، شکاف میان مردم و حاکمیت میتواند به یکی از جدیترین تهدیدات امنیتی کشور تبدیل شود.
وی به موضوع ایرانیان خارج از کشور پرداخت و گفت: جامعه ایرانیان مهاجر، مجموعهای متنوع با انگیزهها و دیدگاههای متفاوت است و نمیتوان با یک نسخه واحد با همه آنان ارتباط برقرار کرد. هر گروه نیازمند زبان، رویکرد و برنامه خاص خود است.
مهمانپرست در پایان سخنانش خاطرنشان کرد: دیپلماسی عمومی محدود به دولتها نیست و رفتار هر ایرانی، از ورزشکار و هنرمند گرفته تا فعال اقتصادی، میتواند تصویر ایران را در جهان تقویت یا تضعیف کند؛ اما شرط موفقیت همه این ابزارها، رضایت و اعتماد مردم در داخل کشور است.
حجتالاسلام والمسلمین احدی، مدیرکل امور ایرانیان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با قدردانی از اساتید و برگزارکنندگان این نشست، آن را آغازی برای سلسله نشستهای تخصصی در حوزه دیاسپورای ایرانی دانست.
وی با بیان اینکه ایرانیان خارج از کشور به دلایل مختلف در جغرافیاها و با سبکهای متنوعی از زندگی حضور دارند، افزود: همه این افراد، فارغ از محل سکونت، هموطن ما هستند و برنامهریزی فرهنگی و اجتماعی برای آنان یک وظیفه حاکمیتی است.
مدیرکل امور ایرانیان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اشاره به اینکه مسئله ایرانیان خارج از کشور هنوز به یک موضوع محوری در همه دستگاههای اثرگذار کشور تبدیل نشده است، اظهار داشت: تلاش ما این است که نقش ایرانیان خارج از کشور در حکمرانی ملی تبیین شود و در عین حال، صدای آنان در داخل کشور باشیم و در رفع مسائل و مشکلاتشان نقشآفرینی کنیم.
وی با اشاره به تنوع رویکردها در مواجهه با مفهوم «دیاسپورا» گفت: لازم است راهبرد جمهوری اسلامی ایران در قبال دیاسپورای خود بهصورت روشن و مبتنی بر پژوهشهای علمی و گفتوگوهای نخبگانی تعریف شود؛ چرا که بسیاری از مسائل ایرانیان خارج از کشور، هرچند در نگاه اول کوچک به نظر میرسد، اما در عمل میتواند زندگی آنان را با چالشهای جدی مواجه کند.
احدی با اشاره به تصویب قانون حمایت از ایرانیان خارج از کشور در مجلس شورای اسلامی، این اقدام را گامی مهم دانست و افزود: با وجود اهمیت این قانون، بسیاری از ایرانیان خارج از کشور حتی از تصویب آن اطلاع ندارند و این نشان میدهد که اقدامات انجامشده، هرچند ارزشمند، کافی نیست و نیازمند حرکتهای ویژهتر و هدفمندتری هستیم.
وی در ادامه از ایده «بیان» بهعنوان بستر یکپارچه اندیشه نخبگان ایرانی یاد کرد و گفت: هدف از این طرح، گردهمآوردن نخبگان و اندیشمندان ایرانی داخل و خارج از کشور در قالب نشستها، کرسیهای آزاداندیشی، گفتوگوهای علمی، پژوهشهای کاربردی و حتی یک رویداد سالانه است تا مسئله ایرانیان خارج از کشور از یک چالش به فرصتی ملی تبدیل شود.
مدیرکل امور ایرانیان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پایان ابراز امیدواری کرد که با تداوم این نشستها و همافزایی میان دانشگاه، نهادهای فرهنگی و سیاستگذاران، بتوان از ظرفیت عظیم ایرانیان خارج از کشور در مسیر پیشرفت و منافع ملی بهرهبرداری مؤثرتری کرد.
