درد بی پولی باشگاه های فوتبال با «تلویزیون تعاملی» درمان می‌شود؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از ایرنا، فدراسیون فوتبال و سازمان صدا وسیما هفته ی گذشته تفاهم نامه ‌ی امضا کردند تا به اختلاف های چند سال اخیر در زمینه ی حق پخش مسابقه های فوتبال داخلی پایان دهند. مهمترین بند این توافق نامه این است که سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال دیگر ادعایی درباره ی پرداخت حق پخش مسابقه های فوتبال از سوی سازمان صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران نخواهند داشت و در برابر، رسانه ی ملی متعهد می شود سازوکاری را برای امکان مشارکت فدراسیون فوتبال در تامین محتوای خدمات (IPTV) به عنوان منبعی درآمدساز برای این فدراسیون فراهم کند.
امضای این تفاهم نامه موجب ارایه ی نظرها و طرح انتقادهایی شد. بسیاری از کارشناسان بر این باورند که رسانه ی ملی با زیرکی این تفاهم نامه را به فدراسیون فوتبال تحمیل کرده تا به وسیله ی آن از زیر بار پرداخت حق پخش مسابقه های فوتبال داخلی رهایی یابد.
پیش از بیان نظرهای کارشناسان باید به این پرسش پاسخ داد که IPTV چیست؟ IPTV سامانه یی است که در آن با استفاده از پروتکل اینترنت (IP)، روی یک زیرساخت شبکه با پهنای باند وسیع، برنامه های تلویزیونی به صورت دیجیتال ارایه می شود و با استفاده از این امکان کاربران با پرداخت هزینه یی، برنامه های دلخواه خود را دریافت می کنند.
***موفقیت IPTV و اما و اگرهای آن
«حسین افسری» کارشناس حوزه ی رسانه های نوین یکی از کسانی است که به بررسی و آسیب شناسی بحث راه اندازی IPTV پرداخت. وی با اشاره به ضرورت راه اندازی این رسانه در شرایط کنونی گفت: برنامه های پخش شده از سوی رسانه ی ملی در حال حاضر یک طرفه است و مخاطب دخل و تصرفی در آن ندارد. با راه اندازی تلویزیون تعاملی مخاطبان می توانند با انتخاب برنامه هایی مورد علاقه خود در هر زمانی آن را از طریق IPTV دریافت کنند.
این کارشناس حوزه ی رسانه اظهار کرد: در شرایط کنونی 2 نسل متفاوت از IPTV موجود است که با 2 شیوه ی گوناگون می توانند برنامه را به مخاطبان عرضه کنند. در نسل اول این رسانه، تاکید بر پهنای باند اینترنت است و در کنار پهنای باند اینترنت، ما به «ست باکس» ها (گیرنده های دیجیتالی) نیاز داریم. در نسل دوم دیگر نیازی به گیرنده ی دیجیتالی و آنتن هوایی نیست بلکه می توان با هر وسیله یی که امکان اتصال به اینترنت داشته باشد برنامه ها را دریافت کرد. بیشتر نقاط جهان در حال حاضر از نسل دوم IPTV استفاده می کنند.
افسری افزود: در یک دهه ی گذشته همواره بحث راه اندازی تلویزیون تعاملی در کشور مطرح بوده اما به دلیل نبود زیرساخت های مناسب، این پروژه روندی کند داشته است و این موجب شده IPTV برای مخاطبان ما ناشناخته بماند تا جایی که با وجود هزینه های زیاد صدا وسیما برای راه اندازی این رسانه، تنها 15 هزار تَن از آن استقبال کرده اند.
وی با اشاره به اساسنامه ی رسانه ی ملی در زمینه ی پخش رایگان برنامه برای مخاطبان گفت: این واقعیت که رسانه ی ملی باید برنامه های رایگان برای مخاطبان ارایه کند انکار ناپذیر است اما از آنجا که طرح راه اندازی IPTV نیازمند همکاری بخش خصوصی است و بخش خصوصی نیز به دنبال هزینه- فایده در سرمایه گذاری است، با این شرایط این بخش باید 2 راهکار را برای کسب بیشترین سود در پیش گیرد. نخست اینکه هزینه های سرمایه گذاری را از راه گرفتن آگهی های بازرگانی به دست آورد. راه دوم پیش روی بخش خصوصی دریافت مبلغی از کاربران است.
این کارشناس حوزه ی رسانه های نوین ادامه داد: اگر بخواهیم مشکلات راه اندازی IPTV را تنها به مشکلات پهنای باند اینترنت در ایران منتهی کنیم به یقین کار درستی نیست. با وجود اینکه از برنامه ی چهارم توسعه بحث راه اندازی تلویزیون تعاملی در دستورکار بوده است اما به خاطر برخی مشکلات و موازی کاری برخی از سازمان و وزارتخانه ها، روند گسترش این رسانه حرکتی کند در جامعه در پیش گرفته است.
افسری در مورد تفاهم نامه ی صدا وسیما با فدراسیون فوتبال برای راه اندازی تلویزیون تعاملی گفت: اقدام رسانه ی ملی برای راه اندازی IPTV می تواند یک حرکت مناسب تلقی شود ولی با شرایط کنونی نباید انتظار داشت که ما در همان سال اول شاهد رشد چشمگیر استفاده از این رسانه باشیم. اگر فدراسیون فوتبال برنامه ریزی درستی برای مدیریت این تلویزیون داشته باشد به یقین می توانیم در یک دوره ی کوتاه مدت شاهد رشد و شکوفایی آن باشیم. یکی از مهمترین پیش نیازهای راه اندازی موفق IPTV راه اندازی شبکه ی فیبر نوری در سراسر کشور است و این کار باید از سوی شرکت مخابرات انجام گیرد که سازمانی جدا از وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات محسوب می شود.
وی تاکید کرد: فدراسیون فوتبال در این زمینه نیاز دارد که با شرکت مخابرات نیز برای ایجاد زیرساخت های راه اندازی این رسانه ی نوین تعامل داشته باشد. در غیر این صورت نمی توان انتظار داشت که IPTV روندی موفقیت آمیز در کشور داشته باشد.
افسری در پاسخ به پرسشی در زمینه ی همزمانی پخش مسابقه های فوتبال از رسانه ملی و IPTV و انتخاب مخاطبان گفت: رسانه ی ملی ممکن است بعد از این تفاهم نامه همچنان به پخش بازی های مهم لیگ و تیم های پرطرفدار بپردازد ولی بازی های تیم های کم نام و نشان را در تلویزیون تعاملی قرار دهد. در این صورت مخاطبانی که دوست دارند بازی تیم محبوب خود را نگاه کنند یا کسانی که نتوانستند به موقع بازی ها را ببینند می توانند بازی ها را در این رسانه ببینند. همچنین تیم های پرطرفداری مانند استقلال و پرسپولیس می توانند با کمک این رسانه برنامه های مختلفی را برای هواداران خود در تلویزیون تعاملی ارایه کنند زیرا همانطور که گفته شد این رسانه قابلیت ذخیره کردن برنامه ها را به مدت طولانی دارد. با این شرایط، این 2 تیم و تیم های دیگر می توانند مستندی از سابقه ی باشگاه و بازی های قدیمی خود به هواداران عرضه کنند.
*** تفاهم نامه IPTV و منتقدان آن
«عزیزالله محمدی» رییس اتحادیه ی فوتبال ایران یکی از منتقدان تفاهم نامه ی صدا وسیما با فدراسیون فوتبال به شمار می‌رود. وی اظهار کرد: حق پخش تلویزیونی در ایران قصه یی است که سر دراز دارد. موضوع پیگیری حق پخش یکی از مهمترین کارهایی بوده که از نخستین سال های شروع لیگ برتر مورد پیگیری قرار گرفت اما با وجود تلاش های فراوان نتوانسته ایم هزینه ی کامل حق پخش را از صدا وسیما بگیریم.
محمدی با انتقاد از تفاهم نامه ی صدا وسیما با فدراسیون فوتبال گفت: زمانی که این تفاهم نامه را دیدم تعجب کردم زیرا در آن فدراسیون متعهد شده هیچگونه ادعایی درباره ی دریافت حق پخش مسابقه های لیگ برتر از صدا وسیما نداشته باشد که این خود جای سوال دارد چرا که همه ی تیم های حرفه ای در دنیا بخش مهمی از درآمد خود را از راه حق پخش تلویزیونی به دست می آورند.
وی افزود: زمانی راه اندازی IPTV و اجرای این تفاهم نامه می تواند برای فدراسیون فوتبال و تیم های لیگ برتری درآمدزا باشد که رسانه ی ملی هیچ گونه مسابقه‌ای پخش نکند تا طرفداران فوتبال برای دیدن بازی تیم های محبوبشان به سمت این رسانه ی نوین بروند. اگر قرار باشد تلویزیون بازی های را به صورت زنده پخش کند دیگر کسی سمت IPTV نمی رود. از این بابت باید گفت کار فدراسیون فوتبال عجولانه بود. در این زمینه نمایندگان مجلس برای احقاق حق باشگاه ها باید وارد عمل شوند.
محمدی تصریح کرد یکی از مهمترین راهکارها برای گرفتن حق پخش از صدا وسیما بحث تصویب نظام جامع باشگاهداری است که چندین سال است در مجلس شورای اسلامی خاک می خورد.
در این ارتباط، پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی کوشید تا با مسوولان صدا وسیما به ویژه جانشین رییس رسانه ی ملی در امور فناوری و رسانه های مجازی گفت وگویی انجام دهد اما با وجود نامه نگاری ها و تلاش های صورت گرفته در این زمینه، پاسخی دریافت نشد.
پرداخت حق پخش مسابقه های ورزشی و تعامل رسانه های دیداری و شنیداری با باشگاه ها در سطح جهان مساله ای حل شده است اما در ایران به خاطر مسایل مختلفی همچون بی رقیب بودن رسانه ی ملی در پخش بازی های ملی و لیگ برتر، باشگاه ها از دریافت رقم واقعی حق پخش محروم هستند.
در این شرایط تفاهم نامه ی اخیر صدا وسیما با فدراسیون فوتبال به گواه برخی از کارشناسان بر این محرومیت خواهد افزود. یکی از عجیب ترین نکته های این تفاهم نامه که در گفت وگوی کارشناسان با ایرنا به آن پرداخته شد بحث پخش مسابقه های مهم لیگ برتر فوتبال بدون پرداختی هیچ گونه حق پخشی است. هر چند رسانه ی ملی متعهد شده است در راه انداز شبکه IPTV نهایت همکاری را با فدراسیون فوتبال داشته باشد اما انحصار پخش رقابت های فوتبالی ایران و بازی تیم های پرطرفدار در انحصار صداوسیما خواهد بود. این خود موجب می شود تا کمتر کسی به سراغ تلویزیون تعاملی برود زیرا دریافت برنامه از این رسانه برای تماشاچیان صرفه ای نخواهد داشت.