رفاقت صنعت و دانشگاه در یک پارک/ دانشگاهی که بازوی علمی کشور در بحبوحه دفاع مقدس بود

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، از همان روزهای برفی سال۵۷، درست در زمانی که پایه‌گذاری سیاست‌های اقتصادی و کلان کشور، دغدغه اصلی سیاستمداران بود، هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد که ایران بتواند تا حدی در حوزه علم و پژوهش پیشرفت کند که این حوزه یدک‌کش خلأهای موجود در اقتصاد کشور شود.

پیش‌ از این، صنعت و تجارت با  علم بیگانه بودند و حتی فعالان این دو عرصه، یکدیگر را به مادی‌گرایی و معنوی‌گرایی مطلق متهم می‌کردند. مدتی نگذشت که دانشمندان با علم نافع انس بیشتری گرفتند و فعالان حوزه صنعت هم‌ دست یاری به‌سوی علم دراز کردند تا به‌جای خرید تکنولوژی با بومی‌سازی آن، در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. این موضوع نیاز به بسترسازی مناسب داشت تا شرکت‌ها بتوانند بیشتر از فعالیت پژوهشی، محصول تولید کنند و پارک‌های علم و فناوری بهترین جایگاه برای استقرار شرکت‌های مبتنی بر دانش معرفی شدند که بعدها عنوان دانش‌بنیان گرفتند.

نزدیک به چند دهه از ایجاد پارک‌های علم و فناوری و استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان در این مراکز می‌گذرد و دانشگاه آزاد اسلامی که از همان سال‌های اول انقلاب اسلامی و در بحبوحه دفاع مقدس به کمک توسعه علم و فناوری شتافته بود؛ از ارتباط با صنعت نیز غافل نماند.

سال ۶۱ هم‌زمان با تأسیس این دانشگاه، باوجود بحران‌های شدید جنگ تحمیلی و تمرکز جامعه بر دفاع از میهن، سیاست‌گذاری‌های علمی در این دانشگاه انجام شد و حالا باگذشت بیش از سه دهه از فعالیت موفق این سازمان، دانشگاه آزاد اسلامی، توانسته با ایجاد پارک علم و فناوری در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان گام‌های اساسی بردارد.

برای آشنایی بیشتر با دستاوردها و فعالیت‌های این مرکز با مرتضی موسی‌خانی رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی به گفتگو نشستیم.

در ابتدا،  تاریخچه تأسیس پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی را بیان کنید؟

پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی با مجوز تأسیس پارک از شورای گسترش آموزش‌عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت خود را از تاریخ ۱۵مرداد95، آغاز کرد. این مجموعه، طی فرایندهای ارزیابی از میان ۴۵۰ درخواست رسیده برای استقرار، حدوداً۸۰ شرکت دانش‌بنیان و واحد فناور را با انعقاد قرارداد در خود مستقر کرد و حدود ۲۰ شرکت دیگر در انتظار عقد قرارداد قرار دارند.

این پارک چه تسهیلاتی به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کرده است؟

پارک علم‌و‌فناوری زیرساخت‌های عملیاتی مورد نیاز شامل دفتر اداری، آب، برق، سوخت به‌صورت رایگان و یا ارزان‌قیمت تحت عنوان بسته خوش‌آمد (Welcome package)، برای فعالیت‌های تجاری، در اختیار شرکت‌های مستقر در محل این پارک قرار می‌دهد. همچنین این پارک  دوره‌های آموزشی تخصصی در حوزه‌های تجاری‌سازی و کارآفرینی را به‌شکل رایگان برای شرکت‌ها برگزار می‌کند و خدمات مشاوره‌ای توسط مربیان و اساتید متخصص به شرکت‌های مستقر به‌صورت حرفه‌ای در زمینه مورد نیاز ارائه می‌شود.

پارک علم‌و‌فناوری دانشگاه آزاد اسلامی در حال آماده‌سازی زیرساخت‌های بیشتری نظیر پیگیری استفاده از کلیه امکانات و بسترهای دانشگاه برای موضوع درآمدزایی بیشتر شرکت‌ها و تولید تجاری محصولات آنهاست که شامل تأمین سوله تولیدی، زمین کشاورزی، امکانات آزمایشگاهی، کارگاهی و مهم‌تر از همه بازار دانشگاه آزاد اسلامی است چراکه  این نهاد تجاری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های بالقوه محسوب می‌شود.

این پارک در همه زمان‌ها برحسب نیاز شرکت‌ها و محصولات موجود به‌دنبال جذب و اعطای تسهیلات در قالب صندوق‌هایvc برای شرکت‌هاست که بتواند به تجاری‌سازی محصولات و برندسازی شرکت‌ها کمک کند. از دیگر برنامه‌های اصلی پارک علم و فناوری دانشگاه برگزاری رویداد فن بازار جهت معرفی محصولات دانش‌بنیان و قابل‌رقابت در بازار کشور است که این مهم نیز در جذب سرمایه‌گذار و معرفی محصولات شرکت‌های نوپا و رونق آنها بسیار اثرگذار است. همچنین، برنامه‌ریزی جهت برگزاری رویداد سرمایه‌گذاری تا سه ماه آینده را برای شرکت‌های این پارک در دستورکار داریم که به‌زودی اطلاع رسانی می‌شود.

صدور محصولات پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد به کشورهای اروپایی

تعاملات این پارک با سایر نهادها و ارگان‌ها چگونه است؟

پارک علم‌و‌فناوری در راستای رسالت خود به مذاکرات مختلف با سازمان‌های درون‌مرزی دولتی، تجاری، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران اقدام کرده که تعاملات شکل‌گرفته آتی منافع بسیاری را برای رونق پارک و شرکت‌های تجاری در همه زمینه‌ها به‌همراه دارد. همچنین پارک مذاکراتی با پارک‌های جهانی مثل کشور فرانسه و آلمان انجام داده که این تعامل می‌تواند امکان صادرات محصولات را تسهیل کند.

چه تعداد محصولات این پارک تجاری سازی شده و به چه کشورهایی صادرات داشتید؟

 فعالیت‌هایی در بخش صادرات محصولات در حال پیگیری است که در فاز اول پس از انجام توافق، امکان صادرات محصولات مرتبط در حوزه با فناوری زیستی و کشاورزی تا مواد نانو به کشورهای اسپانیا، گرجستان، چین، آلمان، ایتالیا میسر می‌شود؛ البته برخی از شرکت‌های این پارک تاکنون به کشورهای مختلفی  صادرات داشته‌اند که ازجمله می‌توان به شرکت فدک گل لیان اشاره کرد که در حوزه صادرات گیاهان تزئینی به هلند، روسیه، چین، آذربایجان و عراق فعالیت داشته‌اند.

همچنین شرکت پارس جویان آوا، شرکت دانش‌بنیان آتیه حکمت آبتین، شرکت دانش‌بنیان پروشات شمال، شرکت دانش‌بنیان روماک گستر در مرحله تفاهم‌نامه و صادرات محصولات به کشورهایی چون گرجستان، روسیه، آلمان و افغانستان هستند.

چشم‌اندازی که برای پارک ترسیم شده را تعریف کنید؟

توسعه کمی شامل افزایش فضای پارک و ساختمان‌های در اختیار، افزایش تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و افزایش درآمد و جذب سرمایه و همچنین توسعه کیفی شامل حضور فعال در بازارها و نمایشگاه‌های داخلی و خارجی با اولویت کشورهای منطقه و همسایه، افزایش سقف پرداخت تسهیلات مالی و سرمایه‌گذاری در محصولاتی که به تشخیص پارک مناسب و دارای آینده بازار قابل‌قبول هستند؛ از چشم اندازهای تعیین شده برای پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی است.

پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی از حمایت‌های معاونت علمی بهره‌مند شده است؟

سازوکار پارک علم و فناوری دانشگاه با سایر پارک‌های دولتی متفاوت است و این پارک به‌عنوان بزرگ‌ترین پارک خصوصی کشور تأسیس شده که دریافت کمک‌های مالی از دولت را به‌شکل ثابت همانند دیگر پارک‌های علم و فناوری دولتی ندارد لذا باید با به‌کارگیری افراد متخصص در حوزه کارآفرینی و پیش‌بینی بازار، کلیه فرصت‌های بازار و فضای تجاری را چه در دانشگاه و چه در کل کشور رصد کند تا بتواند با ورود به‌موقع چه به‌عنوان سرمایه‌گذار و چه به‌عنوان سرمایه‌پذیر بهترین انتخاب را انجام و عملیاتی کند؛ ضمن اینکه در کنار توجه به موضوع بازار، سرمایه، توسعه اقتصادی، بازاریابی و برندسازی بتواند با توجه موضوعات دانش فناوری و پژوهش کاربردی و شاخص‌های دانشگاه کارآفرین به‌صورت علمی و عملیاتی اقدامات متناسبی انجام دهد.

برنامه‌های پارک برای اخذ تسهیلات  و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان

با توجه به این موضوع که پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی به شکل پایا نمی‌تواند از تسهیلات دولتی استفاده کند، این پارک ضمن تعامل، سعی در اخذ تسهیلاتی در بحث دریافت خدمات تجاری داشته و توانسته با انعقاد قرارداد از برخی شرکت‌های مشاور معاونت علمی ریاست جمهوری، درزمینه عارضه‌یابی شرکت‌های دانش‌بنیان تسهیلاتی برای شرکت‌های مستقر در این پارک فراهم آورد.

همچنین  خدمات و معافیت‌های دیگری مثل معافیت مالیاتی و گمرکی که به سایر پارک‌های دولتی ارائه می‌شود برای پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی از طریق انعقاد تفاهم‌نامه قابل‌استفاده است ولی پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی با وجود سازوکار مختص به سازمان مرکزی دانشگاه که متفاوت از بخش دولتی است، امکان استفاده از سایر تسهیلاتی که با سازوکارهای دولتی و معاونت علمی منطبق نیست را ندارد که امیدواریم در آینده طی مذاکرات و سیاست‌گذاری جدید، امکان استفاده از کلیه خدمات آن معاونت علمی برای پارک دانشگاه آزاد اسلامی نیز میسر گردد.

آیا وجود پارک‌های علم‌وفناوری می‌تواند به اقتصاد مقاومتی کمک کند؟ 

از آنجایی‌که یکی از وظایف ذاتی پارک‌ها در جهان بهبود اکوسیستم کارآفرینی می‌باشد، و اکوسیستم‌ها یکی از موضوعات مهم و مؤثر در توسعه اقتصادی هر کشور است، به‌طور حتم وجود پارک‌ها در صورتی که به این امر توجه کنند می‌تواند بسیار مؤثر باشد. در سالهای اخیر با سیاست‌گذاری کشور در بحث توسعه اقتصادی دانش‌محور، سند چشم‌انداز، تأکید بر منویات مقام معظم رهبری بر اقتصاد مقاومتی، هم‌گامی با جهان بین‌الملل، بر اهمیت جایگاه شرکت‌های کوچک و متوسط به‌عنوان مولد کارآفرینی  افزوده است.

تحقق اقتصاد مقاومتی از دریچه اقتصاد دانش بنیان

آنچه مشهود است، رشد و توسعه تحقیقات آکادمیک در حوزه فناوری‌های نوین در امر انتقال تکنولوژی از بخش آکادمیک به بخش صنعتی به وجود آمده است که در این راستا شرکت‌هایی با عنوان شرکت‌های انشعابی یا زایشی از دانشگاه‌ها و مؤسسات آکادمیک نیز شکل‌گرفته‌اند. از آنجاکه بدون گسترش حمایت‌های هدفمند مادی و معنوی از نخبگان و نوآوران علمی و فناوری دانشجویان توانمند کشور و کمک برای ایجاد محصول، استفاده از دستاوردهای پژوهشی آنها میسر نیست لذا توجه به اهمیت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه اقتصادی و اشتغال‌زایی کشور با شناسایی راهبردها و حمایت از تجاری‌سازی محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان از اهمیت بالایی برخوردار است که تمامی موارد یادشده از طریق فعالیت‌های حرفه‌ای بازیگران اقتصادی و  نهادهای کارآفرینی ازجمله پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و سایر مراکز نوآوری امکان‌پذیر و تسهیل می‌شود.

تحقق این امر از کلیدهای اصلی تجلی اهداف اقتصاد مقاومتی و توسعه اقتصادی دانش‌محور با آشتی هر چه بیشتر نهادهای دولتی، دانشگاه‌ها و صنعت کشور امکان‌پذیر خواهد شد و در این حین پارک علم و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی  برنامه‌های خود را برای رسیدن به اهداف اقتصادی کشور تبیین کرده و کوشش می‌کند تا به اهداف موردنظر خود در مدار اهداف اقتصادی کشور مطابق با سند چشم‌انداز دست پیداکند.

انتهای پیام/4085/ن