تغییر سبک زندگی، رکن اصلی درمان بیماری‌های گوارشی

خبرنگار خبرگزاری آنا به مناسبت برگزاری نخستین همایش ملی سبک زندگی و سلامت در دانشگاه آزاد اسلامی یزد و پربارترشدن این همایش با دکتر محمدحسین آنتیک‌چی عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی یزد و فوق تخصص بیماری‌های گوارش، کبد و صفرا به گفت‌وگو نشسته است که در زیر می خوانیم.

* از نظر شما مفهوم سبک زندگی سالم چیست؟

- در رشته گوارش یکی از عوامل موثر، تغذیه و نوع غذاها هستند و این غذاها تاثیرپذیری مستقیم بر روی گوارش دارند. تاثیرپذیری غذاها در قدیم یا در طب سنتی با عنوان غذاهای گرم یا غذاهای سرد شناخته می شده و تقسیم بندی می شدند و در علم نوین و جدید این تاثیرپذیری با عنوان حساسیت های غذایی تعریف می شود.

در کنار اینها عدم تحمل مواد غذایی هم در این قالب ها گنجانده می شود. بنابراین نوع غذایی که می خوریم از عوامل محیطی موثر به حساب می آید. از غذاها که بگذریم دومین عامل تاثیرگذار محیطی طریقه غذا خوردن است که می تواند به صورت ساعت های منظم غذا خوردن یا به صورت تند و آهسته غذا خوردن باشد.

افرادی که تندتر غذا می خورند تاثیرگذاری محیطی بیشتری به دستگاه گوارش خود دارند بنابراین بیماری‌های گوارشی در این افراد به شکل‌های گوناگونی خود را نشان می دهند. سومین مقوله نوع غذاست. بعضی از غذاها تاثیرپذیری زیادی روی سلول های دستگاه گوارش دارند مثلا از قدیم تا الان ثابت شده است سرطان هایی همچون سرطان معده با غذاهای پرنمک در ارتباط است. همان طور که می‌بینیم عوامل محیطی در مقوله‌های متعدد مثل نوع غذا، طریقه غذاخوردن و ترتیب غذاخوردن بیان می شوند. از تمام این موارد برداشت کلی می‌شود که برای یک زندگی سالم باید سبک غذای خوب را اعمال کنیم.

* در بیماری ها ۳ مرحله داریم. اول پیشگیری، دوم بهبودی سریع و سوم بعد از بهبودی کامل. چه اقداماتی را انجام بدهیم که بیماری عود پیدا نکند و در این سه مرحله سبک زندگی ما چگونه می تواند تصحیح شود؟

- پیشگیری همیشه نسبت به درمان مقدم‌تر است. تا فردی به بیماری مبتلا نشده به ‌راحتی می‌تواند پیشگیری از ابتلا به بیماری را انجام دهد چه در بیماری‌هایی که ممکن است تهدیدکننده و خطرناک باشند و یا در بیماری هایی که خوش‌خیم باشند. بنابراین از نظر من در مورد تمام بیماری‌های مرتبط با دستگاه گوارش، نخستین مورد تغییر در سبک زندگی و دوری از عوامل محیطی که می‌توانند منجر به پیدا شدن بیماری ها شوند، هست و اگر بیماری ایجاد شود نقش سبک زندگی باز هم تاثیرگذار خواهد بود و در ادامه درمان بسیار موثر است.

به عنوان مثال در بیماری های گوارشی، پرهیز از بعضی مواد غذایی به دلیل کمبود ارزش ماده غذایی و یا عدم توانایی بدن در هضم و تجزیه آن ماده غذایی موثر است؛ مثلا فردی که مشکل روده ای دارد باید از خوردن غذاهای چرب اجتناب کنند و یا فردی که دارای مشکل معده است مانند زخم معده تغییر در سبک زندگی فرد بدین شکل است که غذاهای چرب و سنگین را تا مدتی کمتر مصرف کنند، چرا که دیر هضم بودن این غذاها تماس اسید معده را با زخم بیشتر می کند و ممکن است در بهبود بیماری و کیفیت سیر بیماری تاثیرگذار باشد.

همین طور که می بینیم عوامل محیطی و تغییر در روش و سبک زندگی هم در پیشگیری و هم در درمان و پس از آن در جلوگیری از بروز بیماری موثر خواهد بود که در هر مرحله ممکن است نقش متفاوتی را داشته باشد و حتی در افرادی که دچار بیماری شوند و تجربه تلخ آن را دارند در قسمت سوم (جلوگیری از بروز مجدد) موثرتر نسبت به افرادی که مبتلا به بیماری نشدند.

* به عنوان پزشک متخصص گوارش تا چه اندازه به تصحیح سبک زندگی اعتقاد دارید؟

- از هر 100بیمار گوارشی که به من مراجعه می‌کنند 90 درصد این افراد سبک غذای درستی را ندارند و حتی اگر از آنان سوال شود به این نتیجه می‌رسیم که زمان غذاخوردن و سبک غذا خوردن نامرتب به صورت تند تند و با عجله، حتی در حین کار یا در جلو تلویزیون و حتی حین رانندگی است. نخستین قدم در درمان بیماری های گوارشی تصحیح در روش غذاخوردن و زندگی کردن است.

سه نوع بیماری شایع گوارشی داریم: بیماری های سوء هاضمه، بیماری های سندروم روده تحریک پذیر و بیماری‌های ترش کردن که در هر سه بیماری در درمان و قبل از درمان برای پیشگیری نخستین عامل تغییر در روش زندگی فرد است. این تغییر در روش زندگی در رشته گوارش می‌تواند تغییر در غذا، نوع و میزان فعالیت فرد و سیکل خواب باشد.

بسیاری از بیماری های گوارشی ناشی از خوابیدن با شکم پر است، این عوامل ریسک ابتلا به ترش‌کردن را افزایش می دهد و حتی افرادی که خواب نامنظم دارند بیشتر دچار بیماری های سوء هاضمه و سندروم روده تحریک پذیر می شوند. بعد از تغذیه تغییر در خواب از عوامل تاثیرگذار به بیماری‌های گوارشی است به طور مثال بین خوردن شام و خوابیدن باید فاصله زمانی مناسبی باشد؛ پس از این عوامل، فعالیت فرد نیز جزء عوامل موثر بر بیماری‌های گوارشی است. پس رکن اصلی در درمان تمام بیماری های گوارشی تغییر در روش زندگی یا تصحیح درست زندگی کردن و سالم زندگی کردن است و بقیه عوامل به عنوان درمان کمکی هستند.

گفت‌وگو از مهلا فلاح خبرنگار و دانشجوی رشته پزشکی