دانشگاه‌های ایران با بهره‌مندی از نرم افزارهای مرتبط مانع سرقت‌های علمی شوند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، دکتر ساناز غازی که به عنوان عضو هیئت سردبیران Associate Editor در نشریه Renewable & Sustainable Energy Reviews در حال فعالیت است، اظهار کرد: متاسفانه برخی از محققان در فرایند تحقیق مراجع مورد استفاده خود را عنوان نمی‌کنند که این امر به معنای آن است که نویسنده خود را مدعی مطلب نوشته‌شده می‌داند و این موضوع مصداق سرقت علمی Plagiarism محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه پژوهشگران باید در انتخاب کلمات و جمله‌بندی در روند نگارش مقالات ‌‌نهایت توجه را به کار گیرند، افزود: تغییر جمله‌بندی مطالب اقتباسی از مراجع گوناگون، عوض کردن ترتیب آن‌ها و ذکر منابع می‌تواند وجهه فعلی محققان ایرانی را در ذهن داوران و متخصصان نشریات معتبر علمی بین المللی بهبود بخشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد، سرقت علمی را از خط قرمزهای مجلات دانست و گفت: مقاله‌ای دارای این مشکل به طور کلی مردود اعلام شده و با توجه به ارتباطات شبکه داوری و انتشار مقالات، سابقه‌ای منفی از پژوهشگر صاحب اثر در ذهن جامعه علمی فعال در حوزه مجلات علمی ایجاد می‌شود.

غازی از عدم توجه به اهمیت مقالات در روند انجام فعالیت‌های علمی ابراز تاسف کرد و ادامه داد: اکنون دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در کشور‌های مختلف از نرم افزارهایی با عنوان Plagiarism Checker به منظور شبیه‌سازی مقالات با مراجع و نمونه‌های منتشرشده قبلی برای پیگیری مشابهت‌های احتمالی و رفع آن‌ها پیش از ارسال به مجلات معتبر علمی استفاده می‌کنند.

وی حداکثر شباهت مجاز مقاله جدید با منابع علمی برای انتشار را ۱۵ درصد عنوان کرد و افزود: تهیه گزارشی از میزان استفاده از مراجع در تدوین مقالات، با کمک این نرم افزار‌ها، امکان بهره‌مندی از ابزاری قانونی برای جلوگیری از سرقت‌های علمی را ایجاد می‌کند.

غازی استفاده از نرم افزارهای شبیه‌ساز را عامل دسترسی به قالب کلی نگارش دانست و پیشنهاد داد: در این راستا دانشگاه آزاد اسلامی با خرید نرم افزارهای این چنینی می‌تواند در بهبود دستاوردهای علمی کشور نقشی موثر ایفا کند.

این عضو هیئت علمی همکار در واحد علوم و تحقیقات با توجه به فلسفه انتشار مقالات در سیستم ISI، گفت: چاپ مقالات در قالب نشریات نشان‌دهنده اعتبار آن‌ها از دیدگاه محققان بین المللی است. پرواضح است چاپ این قبیل مقالات می‌تواند به عنوان سندی برای تبدیل یک پژوهش معتبر به یک دستاورد اجرایی علمی با اعتبار بین المللی در بخش صنعت و یا شرکت‌های دانش بنیان شود.

وی بر لزوم نوآوری در مقطع دکتری تاکید و اظهار کرد: یکی از علل بهره‌مندی از ضریب تاثیر بالا در نشریاتی همچون Science با ضریبIF ۳۶ و نیز Nature، پوشش جدید‌ترین رویداد‌ها و اکتشافات به روز و نیز دربرگیری طیف وسیع از خوانندگان بین‌المللی در جامعه علمی است.

غازی لزوم توجه به آموزش نحوه نگارش مقالات در کشور را ضروری دانست و گفت: متاسفانه اکنون آموزش روش تحقیق به دانشجویان، انجام پروژه و تدوین مقالات علمی با کیفیت نامطلوب و نیز بدون توجه به ارتقا قابلیت‌های فردی در تدوین مقالات علمی که از دستاوردهای اصلی یک کار پژوهشی و تحقیقاتی است صورت می‌پذیرد که باید بدرستی برنامه‌ریزی و بر حسن اجرای آن نظارت شود.

وی با بیان اینکه مقالاتی هستند که به بخش ادبیات موضوع پرداخته و مطالب جدیدی در بر ندارند، تصریح کرد: در دانشگاه‌های مطرح دنیا لغات و چارچوب تدوین مقالات، موجود و قابل استفاده است.

غازی مشخص بودن قالب کلی در مقاله نویسی را موجب افزایش سرعت عمل محققان و انتشار هفتگی مقالات مروری در کشورهایی نظیر مالزی دانست و گفت: در کشور ما به دلیل عدم آشنایی به اصول اولیه نگارش و زبان انگلیسی و همچنین آموزش کافی، پژوهشگران زمانی حدود یک سال را صرف انجام کارهای مربوط به تدوین مقاله می‌کنند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه، تبادل دانشجویان بین‌المللی را عامل مقایسه معیار‌های دانشگاه‌های مطرح با دانشگاه‌های داخلی دانست و افزود: ضعف سیستم آموزشی کشور در حوزه مقاله‌نویسی، با کمک اساتیدی که دارای توانایی انتقال دانش در زمینه نگارش مقالات هستند، قابل بهبود است.