نگاهی به آئین جشن بدرقه نوروز؛ سیزده بدر از خانه بیرون شو!

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، براساس اعتقادات و باورهای پیشینیان روز سیزده بدر که مصادف با سیزدهمین روز فروردین است، روز ستایش و دعا برای طلب باران فراوان در سال پیش رو تلقی می‌شده و از آنجا که مردم از دیرباز این روز را نحس می‌دانند و برای بیرون کردن نحسی از خانه و کاشانه خود، کنار جویبارها و سبزه ها می‌روند و به شادی می‌پردازند.

هر چند تاکنون هیچ پژوهشی مبنی بر نحس بودن روز 13 فروردین به اثبات نرسیده اما در فرهنگ اساطیری بسیاری از ملل، عدد 13 نحس است و از نگاه آنها این امر به این دلیل است که در این روز اتفاقات ناگواری رخ داده که اگر در خانه و یا یک مجموعه مسقف نمی‌ماندند، تا شاید از میزان خسارات یا تلفات جانی آن کاسته می‌شد.

از آداب روز سیزده بدر به گره زدن سبزه و دور انداختن آن یا به قولی به آب دادن سبزه است. از دیرباز مرسوم بوده که دختران و پسران دم بخت سبزه ها را گره زنند و آرزو کنند تا در سال جدید تشکیل خانواده دهند البته گره زدن تنها مختص دختران و پسران دم بخت نبوده و نیست بلکه همه افراد می‌توانند با گره زدن سبزه آرزوی برآورده شده خواسته‌هایشان را داشته باشند چراکه به عقیده ایرانیان وقتی گره باز شود، مشکلات حل شده و آرزو بر آورده خواهد شد .
دور انداختن سبزه ها هم به این دلیل بود که ایرانیان باستان عقیده داشتند بدی‌ها و مریضی‌ها در این سبزه جمع شده و با به آب دادن یا به دور انداختن آن این پلیدی‌ها و مریضی‌ها را از خود دور می‌کردند .
همچنین بر اساس شنیده‌ها و آنچه درباره آیین‌ها و رسوم ایرانیان باقی‌مانده است، روز سیزده بدر متعلق به خدای باران است و در مراسم این روز دعا برای بیشتر شدن و به موقع بودن باران در سال جدید وجود داشته که با گذشت زمان این رسم از میان رفته است .
از دیگر رسوم‌ این روز «دروغ سیزده بدر» است که به شوخی روز سیزده نیز معروف است.

در این میان جدای از رسوم مشترکی که هرساله در ایران اجرا می‌شود، آیین‌هایی وجود دارد که خاص هر منطقه از کشور است به طوریکه خانواده‌ها در شهرهای مختلف کشور غذاها و شیرینی‌های خاصی را طبخ می‌کنند و بازی‌ها و تفریحات مختلفی برای شادی و تفریح اجرا می‌کنند. در استان زنجان مردم با خروج از منازل و پناه بردن به دامن طبیعت، اقدام به پخت غذاهای مخصوص کرده و مشغول سرگرمیهای محلی و دسته جمعی می شوند. همچنین کشتی گرفتن، گره زدن سبزده ها توسط اعضای خانواده ها بخصوص دختران و پسران جوان و دم بخت، پریدن از روی آب و آتش، ازجمله برنامه های خاص این روز است.
برخی از مردم زنجان برگزاری آیین 13 فروردین ماه "سیزده بدر" را اقدامی در جهت قدرشناسی از نعمتهای خداوندی می‌دانند و تماشای زنده شدن طبیعت را نشانی از قیامت و معاد قلمداد می کنند.

در شهرهایی که در مجاورت استان همدان قرار دارد، مردم در روز سیزده‌بدر آش ترش که تشکیل شده از آلو، گردو، سرکه، نخود، لوبیا و سبزی‌های محلی است می‌پزند. در چنین روزی بازی‌های محلی در دامان طبیعت اجرا می‌شود و اغلب زنان مشغول چیدن سبزی‌های محلی که در فصل بهار روییده است می‌کنند.

سیزده‌بدر همانند سایر آیین باستانی در مازندران با رسوماتی همراه است یکی از این آیین‌ها، گره‌زدن سبزه بوده که افراد ابتدا نیت کرده و سپس سبزه را به داخل آب روان می‌اندازند.

اهالی خرم آباد و یا برخی دیگر از اقوام لر، به جای روز سیزدهم در روز چهاردهم فروردین به طبیعت می‌روند چون معتقدند که باید در روز سیزدهم اهالی غیر بومی به طبیعت رفته و آنها که بومی هستند یک روز پس از آنها شادی کنند به این ترتیب روز سیزدهم را که به سیزده غریب نامیده می شود در خانه می‌مانند. سابق براین رسم براین بود که مردم خرم آباد اولین شنبه سال جدید را همانند سیزده بدر برگزار می‌کردند.

در بیجار نیز رسم‌ است‌ که‌ برای‌ ناهار سیزده به در، کوفته‌ می‌پزند. همچنین خوردن کاهو و سکنجبین هم از دیگر برنامه‌ها و تفریحات خانواده‌ها در سیزده به در است..

در برخی از استان‌ها مانند بروجرد و فارس نیز مردم همراه‌ خود سیزده‌ تخم ‌مرغ‌ پخته ‌شده‌ و سیزده‌ گردو می‌‌برند و ناهار، پلو با تخم‌ مرغ‌ و گردو می‌‌خورند و اگر از تخم ‌مرغ‌ و گردوها چیزی‌ باقی‌ بماند، با این‌ اعتقاد که‌ آوردن‌ غذای‌ روز چهارده‌ به‌ منزل‌ موجب‌ نحسی‌ خواهد شد، آنها را به‌ منزل‌ برنمی‌گردانند برخی دیگر نیز معتقدند هر چه آجیل و شیرینی در طول ایام عید خورده نشده باید آن را در این روز تمام کنند.