بهشت فروشی نیست!

آرزو میرزاخانی، گروه اجتماعی- بر اساس اسناد موجود در سال ۱۳۵۳ قرار شد مجموعه عظیمی از باغ وحش، باغ گیاه‌شناسی، آکواریوم، موزه و ... در تهران ساخته شود و برای همین منظور زمینی به مساحت ۳۰۰ هکتار برای ساخت این پروژه‌ اختصاص یافت که تمام اکوسیستم‌های بازسازی شده و شبه طبیعی از جنگل‌ پر باران گرمسیری تا قطب شمال و جنوب در این مکان به نمایش گذاشته شود. به همین دلیل مهندسان مشاور یک شرکت آمریکایی را به خدمت گرفتند و هزینه‌های بسیار زیادی پرداخت شد و نام آن نیز بنا شد نام «پارادایس» به معنای بهشت که از کلمه پردیس که یک کلمه فارسی است، انتخاب شود و در نهایت « پردیسان » به عنوان نام بزرگترین پارک طبیعی پایتخت انتخاب شد.

سرنوشت طرح جهانی یان مک‌هارگ

ساخت پارک پردیسان از دوران پهلوی در تهران آغاز شد و با طرحی از یک آمریکایی به نام «یان مک‌هارگ» کلید خورد. این بوستان از معروفترین پارک‌‌ها بوده و در قسمت شمال غربی تهران قرار دارد. ساختمان سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران نیز در قسمت جنوبی آن ساخته شده است. به علت وجود چندین بزرگراه در اطراف پارک پردیسان، استقبال زیادی برای استفاده از این پارک پدید آمده‌است و بیشتر روزهای هفته و به ویژه روزهای تعطیل مردم برای استفاده از این پارک رهسپار شمال غرب تهران می‌شوند اما این پارک مورد علاقه تهرانی‌ها چندسالی است که به محل مناقشه میان سازمان محیط‌زیست و شهرداری تهران است.

سال 74، بنا بر مصوبه کمیسیون ماده ۵ شورای شهر تهران، زمین‌ها اکوپارک پردیسان باید حفاظت می‌شدند و تنها ۵ درصد ‌آن به ساخت موزه تاریخ طبیعی، مرکز تحقیقات و پژوهش و ساختمان‌های اداری اختصاص می‌یافت. بنا بر این مصوبه سازمان حفاظت محیط زیست و برخی متعلقات آن در پارک پردیسان ساخته شد. این مصوبه که به نوعی با طرح «یان مک‌هارگ» آمریکایی برای اکو پارک پردیسان متفاوت بود، هم ساخت‌وساز مجموعه سازمان محیط زیست در آن را رقم زد و هم موجب شد که طرح جامع پارک و ساخت و نمایش زیست‌بوم‌های گوناگون ایران و پنج قاره جهان در آن‌ به فراموشی سپرده شود.

سال‌ها پس از این مصوبه و در شرایطی که نسبت به اجرایی نشدن طرح جامع پارک گلایه‌ای وجود نداشت، اعلام شد که دولت دهم، تصمیم به واگذاری و فروش اکو پارک طبیعت پردیسان گرفته و از ناجا و چند نهاد دیگر به عنوان متقاضیان خرید آن نام برده شد تا پیرو آن، شهرداری تهران نیز آمادگی خود برای خریداری پردیسان را اعلام کرده و انگیزه خود از این کار را آماده سازی آن برای استفاده عموم بیان کند.

اما معصومه ابتکار در سال 1391، یعنی همان زمان که بر صندلی عضویت شورای شهر تهران تکیه زده بود، گزارشی از فروش این پارک توسط دولت در صحن علنی شورای شهر تهران ارائه داد. او ابراز نگرانی کرد که هر لحظه امکان فروش پارک پردیسان از سوی دولت وقت وجود دارد و در همان زمان مجتبی عبدللهی، معاون خدمات شهری شهرداری نیز اعلام کرد که شهرداری آماده است تا با اجازه شورای شهر و همچنین همکاری سازمان محیط‌زیست پارک پردیسان را تحویل و با توسعه آن شرایطی فراهم کند که شهروندان استفاده بهتری را از آن ببرند.

با این وجود علی محمد شاعری که در آن زمان معاون سازمان محیط‌زیست بود در واکنش به این خبر گفت: « فروش پردیسان ممنوع است». هرچند در سال 89 مصوبه توسعه فضای سبز این پارک به تصویب رسیده است اما شاعری اعلام کرد که پردیسان جزو اراضی ملی محسوب شده و در صورتی که فروخته شود او از سازمان محیط‌زیست خواهد رفت.

هر چند در همان سال مصوبه فروش پردیسان به بخش خصوصی به تصویب هیات دولت رسید اما محمد جواد محمدی زاده، رئیس سازمان محیط زیست وقت در پاسخ به اعضای شورای شهر تهران فروش پارک پردیسان را تکذیب کرد و گفت: هیچ‌گونه تغییر کاربری در پارک طبیعت پردیسان صورت نخواهد گرفت، البته شهرداری تهران تقاضای خرید پارک را کرده اما با این تقاضا موافقت نشده است.

موافقت‌نامه 10 ساله با شهرداری

با گذشت یک سال از جنجال فروش و واگذاری پردیسان، سر انجام در سال 92، مدیرکل محیط زیست استان تهران از امضای موافقت‌نامه‌ای میان محیط زیست و شهرداری تهران خبر داد که بر اساس آن بهره‌برداری از بخش تفرجی پارک پردیسان به مدت 10 سال به شهرداری تهران واگذار می‌شد اما این گفته‌های هادی حیدرزاده پای اعضای فراکسیون محیط‌زیست مجلس را نیز به قضیه پردیسان باز کرد.

تا آنجا که کمال‌الدین پیرموذن، نماینده مردم اردبیل در مجلس شورای اسلامی، در این خصوص در مصاحبه‌ای گفت: موضوع فروش پارک پردیسان را از طریق فراکسیون محیط زیست مورد پیگیری قرار داده‌ایم و به صورت کتبی نیز از رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اطلاعات لازم را در این‌باره به منظور تصمیم‌گیری در صحن مجلس درخواست کرده‌ایم. به هر حال ما در فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی مجوزهایی دیده‌ایم که از طریق هیات دولت برای واگذاری پارک پردیسان به سازمان محیط‌زیست داده‌ شده است اما به شدت مخالف واگذاری یا فروش این پارک پایتخت هستیم زیرا تنفس‌گاه تهران است و باید حفظ شود.

افزایش فشارهای سیاسی برای واگذاری پردیسان

مخالفت‌ها با واگذاری یا فروش پارک 300 هکتاری پردیسان همچنان ادامه داشت تا اینکه با روی کار آمدن معصومه ابتکار در سازمان محیط‌زیست کشور در ابتدای دولت یازدهم و شعار محیط‌زیستی آن، نقشه بسیاری از کسانی که چشم طمع به تصاحب این پارک طبیعی داشتند، نقش برآب شد. زیرا ابتکار با جدیت لغو فروش و واگذاری این پارک را اعلام و این اقدام را جز افتخارات دولت یازدهم و سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در حفاظت از اراضی ملی عنوان کرد.

با این وجود اواخر سال 93 و اوایل 94، روزهای خوبی برای پردیسان نبوده و فشارهای سیاسی برای واگذاری این پارک از سوی محیط‌زیست به شهرداری تهران آغاز شده و اکنون نیز به اوج خود رسیده است. تا جایی که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران واگذاری این پارک را به شهرداری رسما و علنا درخواست کرده و رضا تقی‌پور، سخنگوی شورای شهر نیز در گفت‌وگو با آنا پارک پردیسان را فضای سبز مناسبی دانسته که همه شهروندان تهرانی باید از آن استفاده کنند و بنابراین برای جلوگیری از ساخت‌وسازهای احتمالی، این پارک باید به شهرداری تهران سپرده شود.

وی اضافه اذعان داشته است که در اولین جلسه‌ای که اعضای شورای شهر با مقام معظم رهبری داشتند، از رئیس جمهوری محترم وقت درخواست شده تا مشکل واگذاری پارک پردیسان را به تبعیت از مقام معظم رهبری و به شکل انقلابی حل کند.

پردیسان فروشی نیست!

اما به باور مشاور و مدیر کل دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور سخنان اعضای شورای شهر تهران در خصوص واگذاری پردیسان به شهرداری به هر دلیل و منطقی، بی‌پایه و اساس و غیرقابل استناد است.

داریوش کریمی در گفت‌وگو با آنا با بیان اینکه پارک پردیسان به هیچ عنوان قابل واگذاری و فروش نیست تاکید کرد که سازمان محیط‌زیست هیچ برنامه‌ای برای واگذاری پردیسان ندارد.

او در پاسخ به این سوال که تکلیف قرارداد 10 ساله‌ای که سازمان محیط‌زیست در سال 92 با شهرداری تهران برای واگذاری بخش تفرجگاهی پارک پردیسان با شهرداری تهران منعقد کرده است چه می‌شود، گفت: ما هیچ قراردادی در این خصوص نداریم و اینها تنها نظرات اعضای شورای شهر بوده و قابل استناد نیست.

به گزارش آنا، سرنوشت یکی از بزرگترین پارک‌های طبیعی کشور همچنان مورد بحث و جدل میان مدیریت شهری و محیط‌زیست بوده و هرچند مسئولان محیط‌زیست مدعی هستند که برنامه‌ای برای واگذاری این پارک به هیچ نهادی ندارند اما اعضای مدیریت شهری همچنان معتقدند که پردیسان نیز همانند بوستان جنگلی یاس باید برای نگهداری و محافظت بدون انجام مراحل اداری و با یک حرکت جهادی، در اختیار شهرداری تهران قرار گیرد.