داغ آتش پلاسکو بر سینه تهران

مهرو ماهر، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، ساختمان پلاسکو تهران واقع در چهار راه استانبول ساعت 7:30 صبح امروز پنجشنبه 30 دی ماه طعمه‌ حریق شد. پس از گذشت دقایقی از وقوع این حریق، جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش نشانی شهرداری تهران خبر از اطفاء حریق داد اما هنوز چیزی از انتشار این خبر نگذشته بود که دوباره آتش شعله ور شد و به طبقات بالای ساختمان نیز سرایت کرد به طوری که حوالی ساعت 11:30 ساختمان به طور کامل فرو ریخت.

این ساختمان 17 طبقه که جزو نخستین ساختمان‌های بلند مرتبه و مدرن شهر تهران بود بیش از نیم قرن(53 سال) قدمت داشت و بزرگترین مجموعه تولیدی و انبار پوشاک محسوب می‌شد.

عکس سلفی جوانان حین فرو ریختن پلاسکو

شدت و وسعت این حریق به اندازه‌ای بود که 10 ایستگاه آتش نشانی به همراه حدود 300 مامور آتش نشانی برای اطفاء آن مشغول به کار شدند، همچنین 54 آمبولانس، 4 موتورلانس و 2 اتوبوس آمبولانس برای امداد رسانی به مصدومان این حادثه اعزام شدند. نیروی انتظامی و پلیس از همان دقایق اولیه حادثه در محل حضور یافته و نسبت به مسدود کردن مسیر اقدام کرد اما باز هم علی رغم تاکید و تذکر مکرر مسئولان بسیاری از مردم و کسبه حاضر به ترک صحنه حادثه نشدند و متاسفانه مانند بسیاری از مراسم دیگر در اولین اقدام گوشی‌های موبایل خود را در آورده و مشغول عکس برداری و تصویربرداری شدند حتی برخی از جوانان با ساختمان در حال ریزش پلاسکو عکس سلفی هم گرفتند.

این درحالیست که انتشار تصاویر و فیلم‌های این حادثه دلخراش در شبکه‌های مجازی به ویژه اینستاگرام می‌تواند برای برخی بیماران قلبی و بیماران مبتلا به اختلالات اعصاب و روان مضر باشد و باعث آسیب دیدن روح و روان عده‌ای از افراد متضرر در این حادثه شود و تا مدت‌ها آنان را درگیر کند.

کسبه پلاسکو در حال نظاره سوختن اموال و اجناس در آتش

باتوجه به اینکه بسیاری از کسبه طبقات پایینی در هنگام وقوع حریق در ساختمان پلاسکو حضور داشتند شاید هرگز تصور نمی‌کردند که این ساختمان دقایقی بعد روی سرشان خراب شود وگرنه لحظه‌ای در آن ساختمان نمی‌ماندند، بالاخره با تلاش ماموران آتش نشانی و ماموران انتظامی افراد از این ساختمان به سمت بیرون هدایت شدند. پلیس با انسداد این محدوده سعی داشت محلی ایمن و خلوت برای امداد رسانی و فعالیت بهتر ماموران امدادی و آتش نشانی فراهم کند اما علی رغم همه تلاش‌ها موفق به تحقق این هدف نشدند. زیرا بسیاری از کسبه و مالکان مغازه‌ها نگران اموال و اجناسشان بودند.

به طوری که تعدادی از آنان در اطراف محل ایستاده بودند و نظاره‌ گر سوختن اجناس و اموالشان بودند و نمی‌توانستند لحظه‌ای محل حادثه را ترک کنند. مرد میانسال با چشمانی گریان از مامور انتظامی خواهش و التماس می‌کرد که فقط اجازه دهد به محل مغازه‌اش برود و بتواند گاوصندوق خود را از محل خارج کند، این مرد می‌گفت تمام دارایی و سرمایه 50 سال زندگی‌ام در زیر آوار است. این در حالی است که وسعت آوار به حدی زیاد بود که چندین چرثقیل حاضر در این محدوده نیز هنوز عملیات آوار برداری را آغاز نکرده بودند.

پیامک آتش‌نشانان از زیر آوار

علی رغم ایجاد محدودیت تردد و نصب داربست و فنس اما زن جوانی به سختی توانست از آن‌ها عبور کند، زنی که با اشک و ناله از تک تک ماموران آتش نشانی سراغ همسرش را می‌گرفت و جواب آنها برایش قانع کننده نبود. زن با نشان دادن تصویر شوهرش به ماموران اورژانس از آنان می‌خواست چنانچه در بین مجروحان یا مصدومان منتقل شده به بیمارستان چنین چهره‌ای را دیدند به او بگویند.

با این که ماموران اورژانس و آتش نشانی مکرر از او می‌خواستند دقایقی صبرکند تا اسامی و آمار دقیق مصدومان اعلام شود اما آرام و قرار نداشت و از ماموران می‌خواست نام بیمارستان‌های که مصدومان را به آنجا منتقل کرده‌اند به او بگویند تا شخصا به آنجا مراجعه کند. زیرا به گفته این زن همکاران همسرش از زنده بودن خود در زیر آوار خبر داده و حتی پیامک زده‌اند اما وی هیچ خبری از خود نداده و حتی تلفن همراهش در دسترس نبود.

حضور مسئولان کشور در صحنه حادثه

در این حادثه حدود 24 مصدوم از ماموران آتش نشانی به بیمارستان‌های سینا، پارس، امیر علم و فیروگر منتقل شدند و به گفته اورژانس حدود 50 مجروح حادثه به صورت سرپایی درمان شدند. از اعضای شورای شهر و معاونان شهردار گرفته تا معاون اول رئیس جمهور و وزیر بهداشت در این حادثه حضور پیدا کردند اما هیچ کدام از این مسئولان نتوانستند تسلی بخش حال مالباختگان و خانواده‌های افراد جان باخته شوند. البته ناگفته نماند که با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور و حسن هاشمی، وزیر بهداشت تعداد بسیاری از مردم برای گرفتن عکس و فیلم تجمع کردند و حضور این مسئولان را در صفحات اینستاگرام خود به ثبت رساندند.

عکاسان حادثه زنده‌اند

در دقایق اول حادثه،خبر رسید دو نفر از عکاسان و دو خبرنگار حاضر در محل که برای گزارش لحظه به لحظه در آن محدوده حضور داشتند آسیب دیدند اما سردار ساجدی نیا این خبر را تایید نکرد و از مردم نیز خواست اخبار اشتباه و تصاویر این حادثه را منتشر نکنند زیرا برخی از خانواده‌ها از این مساله آسیب می‌بینند.همچنین طبق گفته‌های دبیران سرویس عکس‌ خبرگزاری‌های ایسنا، فارس، ایلنا، مهر و ایرنا و آنا عکاسان حاضر در محل حادثه فرو ریختن ساختمان پلاسکو، دقایقی پیش از وقوع حادثه برای عکس‌برداری در طبقات این ساختمان حضور داشته‌اند اما با ممانعت آتش‌نشان‌ها و شنیدن صدای شکستن شیشه‌ها، ساختمان را ترک کرده‌اند.

از حال آتش‌نشانان بی خبریم

یکی از ماموران آتش نشانی که دیگر رمق نداشت، روی زمین افتاده و گریان بود از این که ساختمان یک باره فروریخته و او نتوانسته به همکارانش کمک کند، این آتش نشان فریاد می‌زد، که دوستم جلوی چشم خودم از دست رفت و من کاری نکردم.

این مامور آتش نشانی با اشک و ناله گفت: هرچه به همکارم گفتم نرو قبول نکرد و می‌گفت باید مردم و اموالشان را از آتش نجات دهیم. ماموران دیگر سعی در آرام کردن او داشتند اما اکثر قریب به اتفاق ماموران از وضعیت جسمی و حیات همکاران خود بی اطلاع بودند و فقط از همه می‌خواستند که برای سلامتی جان همکارانشان دعا کنند.

حال و روز کسبه پلاسکو

همچنین یکی از کسبه طبقات پایینی ساختمان پلاسکو که با اصرار ماموران آتش نشانی از ساختمان خارج شده بود، گفت: در ابتدا شدت حریق به حدی نبود که ما در طبقات پایین نگران باشیم اما یکباره ساعت حدود 11 صدای انفجار مهیبی در ساختمان شنیده شد و به دلیل ریزش سقف راه برای خروج افراد مسدود شد.

یکی دیگر از کسبه گفت: من در طبقات بالا در حال کار بودم اما به خاطر دود غلیط و ریزش آوار امکان تردد و خروج نداشتم و ماموران آتش نشانی از راه پنجره و به وسیله نردبان جرثقیل مرا از ساختمان بیرون کشیدند و نجات دادند اما با چشمان خودم دیدم که تعدادی از افراد هنوز در ساختمان محبوس هستند.

مرد میانسال دیگری از کسبه ساختمان پلاسکو که منتظر آوار برداری ماموران آتش نشانی بود، گفت: فکر می‌کنم آتش سوزی بخاطر استفاده کسبه ساختمان از گاز پیک نیک بوده زیرا هوا سرد بود و ما برای گرما از گاز پیک نیک و کپسول گاز استفاده می‌کردیم، البته ممکن است جرقه‌ کوچکی از اتصالات برق هم عامل این حادثه باشد اما هرچه بود تمام دارایی و سرمایه ما در این آتش سوخت.

چرا بالگرد آتش نشان نیامد

مردی که در مجاورت ساختمان پلاسکو صرافی داشت، می‌گفت: چرا از همان لحظات اول آتش سوزی یک بالگرد برای خاموش کردن آتش اعزام نکردند، حتما باید در یک حادثه چندین کشته و خسارت مالی فراوان بدهیم تا مسئولان به فکر چاره باشند مگر سوختن آن دو زن در کارگاه تولیدی جمهوری سال گذشته کافی نبود.

این مرد سالخورده معتقد بود ضعف مدیریت بحران در کشور ما مربوط به امروز و دیروز نیست و سال‌هاست که بخاطر نبود هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف نمی‌توان به درستی یک حادثه را مدیریت و ساماندهی کرد.البته همه ارگان‌ها سعی دارند قصور و کوتاهی را به دیگری نسبت دهند و از تقصیرات خود چشم پوشی کنند مثلا الان سازمان آتش نشانی می‌گوید بودجه لازم را نداریم و شهرداری و شورای شهر هم می‌گویند سازمان فرسوده بود در حالی که این مسئولان باید به فکر سلامتی و جان مردم باشند.

ماموران آتش نشانی و پلیس برای دور کردن مردم و به ویژه کسبه حاضر در محل به زور متوسل شدند زیرا هر چه اصرار و خواهش می‌کردند مردم حاضر به ترک صحنه نمی‌شدند زیرا اکثر آنان می‌گفتند اسناد و مدارک و چک ما در این محل است و باید آنها را خارج کنیم.

چه کسی مقصر است؟

شهرداری تهران و سازمان آتش نشانی مقصر را صاحبان مغازه‌های ساختمان پلاسکو می‌دانند که علی رغم تذکرهای مکرر مبنی بر اینکه ساختمان ایمنی و استاندارد لازم را ندارد اما به این تذکرات بی توجه بوده و در این راستا نسبت به ایمن سازی محل اقدام نکردند. هنوز علت اصلی حادثه مشخص نشده و در دست بررسی است.

به گزارش آنا، به نظر می‌رسد ضعف نظارت بر استاندارد سازی و ایمنی ساختمان‌های بلند مرتبه و فرسوده در پایخت یکی از مشکلاتی است که همواره دست به گریبان شهروندان این شهر است و همچنین مدیریت بحران و هماهنگی و همکاری دستگاه‌های مختلف نیز به اندازه‌ای نیست که در هنگام وقوع بحران بتوان بلافاصله نسبت به ساماندهی محل حادثه اقدام کرد. حتی در این حریق ساختمان پلاسکو مددکاری حضور نداشت تا به خانواده‌های داغدار و یا کسبه مالباخته روحیه دهد. البته این اولین بار نیست که در کشور و به ویژه در تهران شاهد وقوع بحران‌ بزرگ هستیم اما وقوع چنین حوادثی در کلانشهرها می‌تواند ضرورت ایجاد مدیریت بحران پاسخگو را بیش از پیش نشان دهد.

این ساختمان توسط حبیب‌الله القانیان (معروف به حاج‌حبیب) رئیس انجمن کلیمیان تهران، مالک کارخانه‌ پلاسکو (بزرگ‌ترین مجموعه‌ تولیدی پلاستیک و ملامین ایران) ساخته شد که در همان زمان نیز برخی از روحانیان سیاسی تهران به ساخت این ساختمان از سوی یک یهودی معترض شدند.