فیلم‌های «مرثیه حلبچه» و «زندگی در ارتفاعات» نقد و بررسی شدند

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در روز پایانی هفته فیلم های دفاع مقدس در خانه هنرمندان ایران سه شنبه 6 مهر دو فیلم «مرثیه حلبچه» و «زندگی در ارتفاعات» به کارگردانی عزیزالله حمیدنژاد در تالار استاد شهناز به روی پرده رفت. در ادامه نیز نشست نقد و بررسی فیلم ها با حضور عزیزالله حمیدنژاد، احمد قانعی و پدرام اکبری برگزار شد.

در ابتدای این نشست اکبری ضمن ابراز تاسف از کیفیت پایین فیلم‌های به نمایش در آمده گفت: در طول سال‌های گذشته بارها از فداکاری‌های صورت گرفته در دفاع مقدس و ایستادگی در برابر هجوم ناجوانمردانه دشمن سخن گفته شده است. اما در نگهداری آثار و یادمان‌هایی که برای تکریم این مقاومت خلق شده‌اند، شاهد مشکلاتی هستیم، متاسفانه آرشیو مرکزی صدا و سیما آنگونه که باید به فکر ترمیم و اصلاح این فیلم‌ها نیست. افراد کم تجربه اهمیت این آثار را نمی‌دانند و شاهدیم که این آثار تکه پاره می‌شوند. حتی برای دسترسی به همین دو فیلم نیازمند چندین هفته پیگیری بودیم. در فیلم «مرثیه حلبچه» شاهد جنایت‌هایی هستیم که صدام و رژیم بعث بر سر کردها آوردند. تصویربرداران ما کوشیدند به فاصله کوتاهی از این جنایت، در محل حاضر شده و گوشه‌ای از دردهای این مردم را ثبت و ضبط کنند. فیلم «زندگی در ارتفاعات» نیز در یک موقعیت جغرافیایی خطرناک در مرز ایران و عراق ساخته شده است. هر دو فیلم آثاری ماندگار هستند که رشادت‌های صورت گرفته در دوران دفاع مقدس را ثبت کرده‌اند.

پس از آن حمیدنژاد ضمن ابراز تاسف از مهجور ماندن سینمای مستند در ژانر جنگ و دفاع مقدس گفت: وقتی ما سازندگان این آثار برای دسترسی به کپی آنها باید هفته‌ها دوندگی کنیم، شرایط نیز به اینصورت خواهد بود. این دو اثر جزو فیلم‌های اولیه من بودند، ساخت «مرثیه حلبچه» به شکل ناگهانی اتفاق افتاد و دغدغه اصلی در آن، ثبت و ضبط فجایع ناشی از استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی توسط رژیم بعثی بود. تلخ‌ترین خاطرات زندگی من، صحنه‌های دهشتناک انسان‌های کشته شده توسط گاز سیانور بود، افرادی که بر سر جای خود خشک شده بودند و حتی فرصت فرار نداشتند. جای تاسف دارد که بشریت سراغ ساخت تسلیحات کشتار جمعی رفته و دیکتاتورها در اقصی نقاط دنیا از آنها بهره می‌گیرند.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص موسیقی فیلم «مرثیه حلبچه» گفت: در آن زمان ساخت موسیقی برای فیلم مستند در صدا و سیما رایج نبود. اما برای این فیلم، محمد بیگلری که سرپرست بخش موسیقی سازمان بود با لطف خود موسیقی فیلم را ساخت. «مرثیه حلبچه» قرار بود سریع ساخته شود و به جشنواره نیز برسد، بنابراین فرصت کافی برای فکر کردن در مورد موسیقی فیلم نیز وجود نداشت. موسیقی فیلم اگرچه کمی لحن بومی دارد، اما شاید برای بیان فاجعه ی رخ داده مناسب نباشد. اگر موسیقی با فیلم هماهنگ نیست، شاید به دلیل سرعت ساخت آن باشد و شرایط آن زمان را باید در نظر گرفت.

کارگردان «اشک سرما» ادامه داد: اما فیلم «زندگی در ارتفاعات» به شکل حساب شده و با طرح قبلی ساخته شد. در جغرافیایی که فیلم ساخته شد، حتی راه رفتن نیز کار دشواری است چه رسد به ساخت فیلم. تصمیم گرفته بودم فیلمی متفاوت از گزارش های خبری در آن روزها بسازم؛ اینکه در فیلم کمترین میزان شلیک توپ و تانک را داشته باشیم و موقعیتی جغرافیایی را تصویر کنیم که کمتر مورد توجه قرار می گرفت. در واقع قصد داشتیم سمت و سوی دیگری از جبهه ها را نشان دهیم. در این فیلم دوربین بر روی سه پایه قرار دارد و پلان ها فیکس هستند. احمد قانعی نیز یک فیلمبردار حرفه ای است و در فیلم شاهد قاب بندی های حرفه ای او هستیم؛ استحکام دوربین از لحظه اول تا آخر فیلم کاملا حس می شود. فراموش نکنیم که موقعیت جغرافیایی ساخت فیلم بسیار خطرناک بود و 6 نفر بودیم که شب ها در کنار هم در یک سنگر می خوابیدیم.

در بخش دیگری از این نشست احمد قانعی، فیلمبردار «زندگی در ارتفاعات»، به بیان خاطرات خود از زمان ساخت فیلم پرداخت و گفت: دلیل انتخاب من برای فیلمبرداری این فیلم، سابقه صعود به ارتفاعاتی مانند اورست، دماوند، علم کوه و.. بود. در ساخت این فیلم کاملا با هم هماهنگ بودیم و با رفاقت و عشق «زندگی در ارتفاعات» را ساختیم. خطرات ساخت این فیلم زیاد بود، بچه‌ها برای این کار از تاج بهمن بالا می‌رفتند که در صورت ریزش همه آنها را نابود می کرد. اکنون از حال و روز آنها خبر ندارم و کسی نیز قدر آنها را نمی داند، اما ما با عشق رفتیم و با عشق نیز برگشتیم. در آن شرایط خاص و سرمای شدید، برای محافظت از دوربین های فیلمبرداری از روغن های مخصوص و کاورهای جداگانه استفاده می کردیم. اکنون نیز احساس خوبی از ساخت این فیلم دارم و امیدوارم جوانان ما نیز با عشق کار کنند.