اندر احوالات این روزهای سومین دریاچه بزرگ کشور/ چه کسی هامون را نجات می‌دهد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، هفته گذشته بود که یکی از رسانه‌ها با اشاره به آخرین پژوهش‌ها و نتایج بررسی پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون اعلام کرد: بستر تالاب هامون در تمامی نقاط آن به خشکیدگی کامل رسیده است جز در مواردی بسیار کم که در اواخر مرداد ماه با رهاسازی آب از چاه نیمه به‌طور جزئی آبگیری شده است.

این در حالی است که سعید محمودی، مدیرکل محیط‌ زیست سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار آنا این موضوع را رد و اظهار می‌ کند: نزدیک 20 سال است که منطقه سیستان با مشکلات آب رو به رو است و تالاب هامون همیشه در ایام تابستان خشک بوده است اما امسال برای اولین بار تالاب هامون در ماه‌های مرداد و شهریور نیز آب داشت زیرا در اواخر زمستان و اوایل بهار امسال سیلاب بزرگی از سمت افغانستان وارد تالاب هامون شد که در طور 20 سال گذشته بی‌سابقه بود.

وی با اشاره به شرایط ویژه تالاب هامون می‌گوید: با توجه به دمای 40 درجه، توفان‌های 120 روزه و تبخیر 5 متری آب در این منطقه هر میزان آبی هم که وارد هامون شود باز هم تالاب خشک است زیرا عمق متوسط این تالاب بیشتر از یک متر نیست و ممکن است در طول 24 ساعت نیز میزان آب کاهش پیدا کند.

مدیرکل محیط‌زیست سیستان و بلوچستان در مورد چگونگی نگهداری آب هامون در ایام تابستان می‌گوید: امسال برای اولین بار توانستیم حقابه خود را از وزارت نیرو بگیریم زیرا بر اساس توافق سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو مقرر شده است که سالانه در فصول خشک حدود 60 میلیون متر مکعب آب از چاه نیمه‌های سیستان به تالاب هامون منتقل شود. تاکنون وزرات نیرو به این وظیفه خود عمل نکرده بود اما امسال در سه مرحله و در هر مرحله 20 میلیون متر مکعب در ماه‌های تیر، مرداد و شهریور آب وارد هامون شده است. ورود سه مرحله‌ای آب به تالاب هامون باعث شد که قسمت‌هایی از هامون هیرمند در مرداد و شهریور آب داشته باشند.

وضعیت اکولوژیک تالاب هامون مطلوب است

براساس نتایج پژوهشکده تالاب بین‌المللی هامون اعلام شده بود که 20 میلیون متر مکعب آبی که اواخر مرداد امسال به منطقه کوچک گردشگری «کوه خواجه» در تالاب هامون رهاسازی شده است، حتی یک ماه نیز دوام نیاورده است و با خشک شدن تالاب بین‌المللی هامون در هفته‌های اخیر، بیش از دو میلیون ماهی و بچه ماهی در آن تلف شده است.

در حالی که محمودی، مدیرکل محیط‌زیست سیستان و بلوچستان در این زمینه می‌گوید: در منطقه باستانی کوه خواجه که از نظر تفرجگاهی بسیار مهم است آب را در اطراف آن رها کردیم و تا امروز هنوز هم در این منطقه آب وجود دارد؛ حتی صیادی و ماهیگیری امسال خیلی خوب بود و از نظر اقتصادی به نفع مردم این منطقه شد.

وی ادامه می‌دهد: در هامون هیرمند شرایط آبگیری بهتر بود و باعث احیای پوشش گیاهی و مراتع و نیزارها شد زیرا با وجود بحران ریزگردها افزایش پوشش گیاهی و مراتع باعث تثبیت کانون‌های ریزگرد و مانع پراکنده شدن ریزگردها براثر توفان‌های 120 روزه سیستان می‌شود بر همین اساس ما به دنبال آن بودیم که آب را به مناطق بحرانی از نظر کانون‌های گرد و غبار انتقال دهیم.

محمودی معتقد است: با هدایت آب به منطقه سنگل که بیشترین زیستگاه پرندگان مهاجر در تالاب بین المللی هامون است توانستیم از مرگ و میر پرندگان مهاجر جلوگیری کنیم در حالی که در سال‌های گذشته به دلیل بی آبی بسیاری از پرندگان مهاجر در این منطقه تلف می‌شدند در حالی که امسال آبگیری و نگهداری آب تالاب هامون باعث شد پرندگان چندین بار لانه گزینی و جوجه آوری کنند و امسال وضعیت اکولوژیک تالاب هامون و پرندگان مهاجر مطلوب بود.

مطرح کردن مشکلات و مسائل مردم سیستان در سطح بین المللی

وی در مورد ایجاد کمپین بین المللی نجات تالاب هامون توضیح می‌دهد: در کنار اقداماتی که انجام می دهیم لازم است که به صورت بین المللی نیز اقداماتی در زمینه نجات هامون صورت گیرد زیرا در ابتدای امسال تالاب هامون به عنوان زیست‌گاه بین المللی در یونسکو به ثبت رسید. ایجاد کمپین بین المللی به همه اتفاقات محیط زیست کمک می‌کند به طوری که می‌توانیم نگاه‌های بین المللی و جهانی را نسبت به موضوع محیط زیست داخلی کشور جلب کنیم زیرا سازمان محیط زیست به دنبال مطرح کردن مشکلات و مسائل مردم سیستان در سطح بین المللی است.

وی با بیان اینکه حیات تالاب‌ها وابسته به مدیریت منابع آبی اطرافشان است، می‌افزاید: طرح مدیریتی یکپارچه تالاب بین المللی هامون را تهیه کردیم که دستگاه‌های مرتبط را ملزم می‌کند در مسیر اهداف طرح عمل کنند تا از انجام عملکرد‌های جزیره‌ای و مستقل جلوگیری شود که هم اکنون سازمان محیط زیست این برنامه را در اختیار استانداری قرار داده است تا در یک بازه زمانی مشخص به اهداف احیای تالاب هامون دست پیدا کند.

به گزارش آنا، دریاچه هامون (سیستان) با مساحت 4000 کیلومتر مربع و عمق متوسط 5 متر (در فصول پر آبی)، بزرگترین دریاچه آب شیرین کشور، سومین دریاچه بزرگ کشور پس از خزر و ارومیه و هفتمین تالاب بین المللی جهان است که در شمال و شمال غربی دشت سیستان (شمال استان سیستان و بلوچستان) قرار گرفته و به سه قسمت پوزک، صابوری و هیرمند تقسیم شده است. تالاب هامون اوایل امسال در فهرست ذخیره گاه‌های بین المللی یونسکو ثبت شد.