مدیر کل سیاسی وزارت کشور: هر مجلسی آمده دستی بر سر قانون انتخابات کشیده اما مشکلات عمده‌ برطرف نشده است

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری آنا، محمدامین رضازاده در گفت‌و‌گو با ایرنا و در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی چهره های سیاسی این اعتقاد را دارند که قانون انتخابات باید به سمتی برود تا خود احزاب و تشکل ها فیلترینگی داشته باشند و احزاب طرف شورای نگهبان برای تایید نامزدها باشند، این موضوع تا چه حد موثر است؟ بیان کرد.

وی ادامه داد: در انتخابات گذشته حضور و مشارکت تعداد کثیری از هموطنان عزیز و نخبگان کشور که در انتخابات نام نویسی کردند به این بحث ها دامن زد که ما در قانون و نظام انتخاباتی کشور اشکالاتی داریم که باید برطرف شود.

مدیرکل سیاسی وزارت کشور گفت: بین رهبر معظم انقلاب، مسئولان شورای نگهبان، نمایندگان مجلس، قوه قضاییه و دولت اتفاق نظر وجود دارد که کشور نیازمند اصلاحاتی در قوانین انتخاباتی است و در حال حاضر روی تدوین پیش نویس لایحه جامع قانون انتخابات کار می شود.

رضازاده افزود: مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست های کلی انتخابات را تدوین و تصویب کرده است که این سیاست‌های کلی باید قوانینی داشته باشند، در مجلس شورای اسلامی تصویب شود و از فیلتر شورای نگهبان عبور کند.

وی ادامه داد: به نظر می رسد اقتضائات زمانی ایجاب می‌کند اصلاحاتی صورت گیرد که مردم افراد مورد نظر خود را راحت‌تر بتوانند بشناسند و انتخاب درستی داشته باشند چون در جایی مانند تهران که سه هزار نفر ثبت نام می کنند امکان شناخت تک تک اینها برای مردم فراهم نیست.

دبیر کمیسیون ماده 10 احزاب تاکید کرد: اینجاست که جایگاه احزاب و تشکل های رسمی شناسنامه‌دار برجسته شده است و احساس نیاز می‌شود انتخابات به این سمت برود که به صورت حزبی، نخبگان جامعه و افراد دارای شایستگی های لازم را بشناسند، از فیلترهای لازم بگذرانند و ببینند چه کسانی دارای تخصص ها و شایستگی های لازم هستند و می توانند به عنوان نماینده مردم باشند.

رضازاده افزود: احزاب در مراحل مختلف افراد را در بین خود انتخاب و به مردم معرفی کنند تا مردم بتوانند به انتخاب درستی برسند. در جهت نیل به این مهم ضروری است احزاب با تقویت ساختار، تشکیلات و جلب اعتماد مردم فعال باشند.
قانون انتخابات در مرحله تدوین پیش نویس

مدیرکل سیاسی وزارت کشور همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در تدوین پیش نویس لایحه جامع قانون انتخابات نحوه ثبت نام ها تغییر خواهد کرد و در چه بحث هایی ما شاهد تغییر خواهیم بود؟ گفت: هنوز زود است که بگوییم.

رضازاده اظهار کرد: به طور کلی انتخابات و نامزدهای انتخاباتی شرایط عمومی و اختصاصی دارد، بعضی از این شرایط عمومی قطعا وجود دارد و ثابت است و بعضی شرایط اختصاصی به اقتضای زمانی و مکانی تغییر پیدا می کند. محورهایی که دوستان و همکاران ما روی آن کار می کنند، هنوز نهایی نشده و در حد پیش نویس قانون است.

وی قانون اساسی را دارای ویژگی های مردم سالاری دانست و ادامه داد: در قوانین مصوب، احکام شرعی نیز باید در شکل خاص نظام جمهوری اسلامی رعایت شود که منحصر به فرد است.

مدیرکل سیاسی وزارت کشور گفت: ویژگی جمهوری اسلامی این است که می خواهد در عین داشتن نظام اسلامی، از نظر و رای مردم در مدیریت جامعه نیز استفاده کند و با همین ویژگی ها ضمن رفع ضعف و کاستی ها، محورهای کلی را در این قانون خواهند آورد.

رضازاده افزود: قانون انتخابات مکرر اصلاح شده و هر مجلسی آمده دستی بر سر و رویش کشیده اما مشکلات عمده اش برطرف نشده است.

وی یادآور شد: لازمه شناخت درست مردم از نامزدها در فرصت تبلیغات انتخاباتی این است که احزاب تقویت شوند، لیست بدهند و در قبال عملکرد آن ها باید پاسخگو باشند.

مدیرکل سیاسی وزارت کشور ادامه داد: در نظام انتخابات فعلی این گونه نیست. یک نفر اتفاقی ثبت نام کرده و رای می آورد و چهار سال دیگر هم همان یک نفر است و حزب، جریان و گروهی نیست که پاسخ دهد.

رضازاده افزود: تقویت احزاب و ملحوظ کردن نقش و جایگاه قانونی این نهاد مدنی از بایسته ها و ضرورت های نظام انتخاباتی است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا احزاب در کشور پا نگرفته اند؟ اظهارداشت: ایران را باید با کشورهای منطقه و کشورهای مشابه خود مقایسه کنید. به لحاظ کمی حزب زیاد داریم و بر اساس دیدگاه بعضی مردم که فکر می کنند احزاب خوب کار نکرده‌اند، در

کشور جریان ها و سلایق سیاسی عمده ای داریم که شما دیدید در تهران دو جریان سیاسی مهم مقابل هم صف‌آرایی و مردم به یک جریان در مجلس شورای اسلامی رای دادند.
حمایت احزاب از برجام

وی ادامه داد: بنابراین کلی نمی شود گفت احزاب کار نمی کنند و یا ضعیف هستند. در مسایل ملی مانند برجام احزاب سیاسی ما در کنار حمایت از منافع ملی از برجام بعنوان یک استراتژی ملی کشور حمایت کردند و کسی ندیدیم که با برجام مخالفت کند.
مدیرکل سیاسی وزارت کشور اضافه کرد: در برجام احزاب نظر دادند، اشخاص هم نظر داشتند و بعضا مخالف و موافق بودند اما احزاب شرایط زمانی را حس کردند و نوعا در تقویت اصل موضوع و در راستای سیاست های نظام و دولت گام برداشتند و نقش خود را ایفا کردند. بدیهی است جلب اعتماد مردم و مانایی احزاب مستلزم تلاش بیشتر در این راستاست.
ساز و کار صدور مجوز احزاب عاملی برای شکل گیری احزاب ضعیف

رضازاده همچنین درباره آسیب ها و ضعف های وضعیت احزاب در کشور گفت: تاکنون 242 حزب و تشکل سیاسی، پروانه فعالیت از کمیسیون ماده 10 احزاب دریافت کرده اند اما افزایش تعداد احزاب فی نفسه به معنای رشد کیفی این تشکل ها نبوده است.
این مقام وزارت کشور افزود: یکی از دلایل ایجاد وضعیت مذکور نحوه و ساز و کار صدور مجوز فعالیت احزاب است، در شرایط فعلی، ساز و کارهای موجود غیر شفاف و عمدتا معطوف به رویه های شکلی و کمی است و همین وضعیت سبب شکل‌گیری احزاب بعضا ضعیفی می‌شود.

رضازاده ادامه داد: نحوه تامین منابع مالی احزاب باید مورد توجه قرار بگیرد، از این ناحیه آسیب هایی متوجه احزاب می شود. برخی احزاب دارای بنیه مالی قوی هستند و احزابی هم برای تامین هزینه هایشان دچار مشکلات عدیده شده و در مقاطعی هم عملا فعالیت حزب تعطیل می شود.

وی با بیان این که موضوع ساز و کارهای قانونی و اجرایی نظارت بر احزاب مهم است، اضافه کرد: در این خصوص بحث وفاداری احزاب به اساسنامه و مرامنامه اولیه شان است که برخی احزاب عملا بیگانه از اساسنامه قانونی خود بوده و بیشتر به مانند محفلی بسته و غیردموکراتیک عمل می‌کنند.

دبیر کمیسیون ماده 10 احزاب افزود: حزب در کنار کارکرد انتخاباتی خود از جمله معرفی و حمایت نامزد انتخاباتی، دارای کارکردهای مهم دیگری است که شاید مهمتر از کارکرد انتخاباتی باشد؛ از قبیل جامعه پذیری سیاسی است که طی آن ارزش ها و هنجارهای سیاسی یک نسل به نسل دیگر انتقال می یابد، بر سواد سیاسی شهروندان می افزاید و در نتیجه، ثبات و جلوگیری از هیجانات کاذب سیاسی را به دنبال دارد.

رضازاده ادامه داد: تکیه فراوان بر کارکرد صرف انتخاباتی احزاب، آسیب زا بوده و موجب فصلی شدن فعالیت های حزب می شود.
وی خاطرنشان کرد: حزب در درون مفهوم جامعه مدنی و به عنوان واسطه میان مردم و حکومت مورد بحث و بررسی قرار می گیرد اما در حال حاضر، ارتباط احزاب با شهروندان، وضعیت مناسبی ندارد.

رضازاده افزود: عدم تعمیق فرهنگ حزبی و استنباط منفی از این مفاهیم ،به گونه ای است که عضویت در یک حزب و یا حزبی بودن، دارای بار منفی است. البته تجربه ناموفق احزاب در جامعه ایران نیز در این نگاه منفی موثر بوده است.

وی با تاکید بر اینکه اگر احزاب نباشند این مشارکت بالای سیاسی هم اتفاق نمی افتد، تصریح کرد: در قانون جدید نیز پیشنهاد شده احزاب بتوانند نامزدها را معرفی کرده و ساز و کارهای واقعی حزبی را داشته باشند.

مدیرکل سیاسی وزارت کشور همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا غیر از انتخاب انفرادی، احزاب می‌توانند نامزدهای خود را به عنوان حزب معرفی کنند؟ گفت: بله. مثلا بحث‌هایی پیش‌بینی شده که احزاب حتما کنگره های خودشان را داشته باشند و در سطح ملی، استان ها و شهرستان ها تشکیلات دائمی ،ارگان رسانه ای، عضو، فعالیت و دفتر داشته باشند و بتوانند در انتخابات مشارکت کنند.

رضازاده در پاسخ به این سوال که آیا از این به بعد احزاب باید اعضا یا عضو رسمی داشته باشند؟ افزود: اگر قانون شود بله.اگرچه در حال حاضر هم مطابق اساسنامه احزاب، وجود عضو رسمی دیده شده است. نکته دیگر این که احزاب در مدیریت خود، چرخش نخبگان داشته باشند و این نباشد که یک حزب را یک یا چند نفر، 20-10 سال بدون برگزاری انتخابات، مدیریت کند.

وی ادامه داد: بحث های بعدی که انتخابات از پایین به بالا باشد؛ با انتخابات شهرستان، مرکز و استان بیایند و یک حالت دموکراتیک هم داشته باشند. این ها پیش بینی هایی است که در قانون جدید شده است.

مدیرکل سیاسی وزارت کشور یادآور شد: تفکیک مراحل ثبت نام رای دهندگان، از اخذ رای، نظارت بر هزینه های تبلیغاتی، مردمی تر شدن نهاد اجرایی انتخابات، شفاف تر شدن شرایط نامزدها، برداشته شدن برخی محدودیت های غیر منطقی و اقلام تبلیغاتی و بیشتر شدن مهلت تبلیغات انتخاباتی برای شناخت بیشتر کاندیداها از جمله مواردی است که در قانون جدید انتخابات پیش بینی می شود.

رضازاده افزود: این ها بحث هایی است که باید برود و به قانون منجر شود. اگر منعکس هم می شود برخی از این نکات مسایلی هستند که اختلاف نظری هم دارند.

وی در پاسخ به این سوال که فکر می کنید قانون جامع انتخابات به انتخابات سال آینده برسد؟ اظهارداشت: امیدوارم برسد، دیگر این بحث بستگی به مجلس دارد.

دبیر کمیسیون ماده 10 احزاب گفت: امیدواریم به این انتخابات برسد اما به هر حال اگر به این انتخابات هم نرسد، ما در کشور هر دو سال یکبار انتخاباتی داریم که در آن دو یا سه انتخابات برگزار می شود. به عنوان مثال در سال آینده بطور همزمان انتخابات ریاست جمهوری، شوراهای اسلامی و میان دوره ای مجلس برگزار می‌شود.

رضازاده درباره روند انحلال احزاب نیز اظهارداشت: انحلال احزاب تشریفات زیادی دارد، تخلفات حزبی باید در کمیسیون ماده 10 احزاب ثابت و توقیف پروانه داده شده و در آنجا خواسته شود که دادگاه حکم انحلال احزاب را بدهد.
احزاب دو- سه نفره و رویه کمیسیون ماده 10

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی از احزاب تنها توسط یک نفر مدیریت می شود و اعضایی ندارند، در برخورد، احصا و بررسی مجوز این ها چه اقدامی انجام می‌شود؟ افزود: قانون احزاب سال 1360 که قانون پیشرفته ای است این موضوع را همین گونه پیش‌بینی کرده که یک حزب با سه نفر تشکیل شود و با همین سه نفر ادامه حیات می‌دهد.

دبیر کمیسیون ماده 10 احزاب گفت: در حال حاضر رویه کمیسیون 15 نفر است اما به هر حال خارج از چارچوب قانون نیست و بعضی ها ممکن است همین سه نفر، پنج نفر و 15 نفر و صد نفر همان انتخابات واقعی هم نداشته باشند.در چند سال گذشته سعی شده مطابق مقررات احزاب به سمت واقعی شدن فعالیت‌ها و گردش نخبگان در سلسله مراتب رهبری سوق یابند.
رضازاده افزود: قانون احزاب، اصلاح شده و مجلس این قانون را تصویب کرده که در مرحله رفع اختلاف بین شورای نگهبان و مجلس شورای اسلامی در مجمع تشخیص مصلحت نظام است. با قانون احزاب و انتخابات قدم های مثبتی برداشته شده که مردم در انتخاب خود بهتر عمل کرده و با شرایط روز سازگاری بیشتری داشته باشند.

احزاب نیازمند یارانه

وی در پاسخ به این سوال که آیا با بحث یارانه دادن به احزاب موافقید و فکر می کنید با این کار استقلال آنها زیر سوال نمی رود؟ اظهارداشت: منافاتی ندارد. مثلا در حال حاضر دولت به رسانه هایی یارانه می دهد، حتی به برخی از تشکل ها و سازمان های مردم نهاد یارانه می دهد. این نکته با توجه به ضعف‌های مالی احزاب اهمیت دارد.