کلاه ساترا دیگر پشمی ندارد! / پخش آثار بدون مجوز کار همیشگی پلتفرمها
به گزارش خبرنگار آنا، روز پنجشنبه پلتفرم فیلیمو برنامهای جدید را در دسترس مخاطبان خود قرار داد، برنامه «گنگ» با اجرای علی ضیا که به طور خاص به موسیقی زیرزمینی «رپ» و حال و هوای آن میپردازد. برنامهای که در آن یکی از رپرهای شناخته شده نیز حضور دارند و تعدادی از جوانان دوستدار این سبک موسیقی هم در استودیو حضور دارند و سوالاتشان را از این خواننده مطرح میکنند.
اینکه چطور یک پلتفرم برای یک سبک از موسیقی که (به هر دلیلی) در کشور ما غیرمجاز است برنامهسازی میکند و مجری آن هم کسی است که در ماههای اخیر در برنامه دیگرش حواشی زیادی داشته و با برخی از خوانندههای لس آنجلسی هم مصاحبه کرده، موضوعی است که جداگانه میتوان به آن پرداخت، اما مسئلهای که برنامه «گنگ» را در مرکز توجه قرار داده، واکنش ساترا به این برنامه است. پس از پخش قسمت نخست این برنامه اعلام شد که برنامه جدید علی ضیا از سازمان تنظیم مقررات رسانههای صوت و تصویر فراگیر (ساترا) مجوز تولید و پخش نداشته و در حال حاضر نیز ساترا علیه پخش آن در حال پیگیری حقوقی است.
ما پیش از این هم در گزارشهای مختلف نسبت به عملکرد ساترا و نوع مواجهه آن با آثار به نمایش درآمده در شبکه نمایش خانگی گزارشها و گفتوگوهای مفصلی داشتیم، اما این مورد واقعا عجیب و قابل توجه است و جایگاه این نهاد نظارتی در شبکه خانگی را نشان میدهد. درست است که ساترا نام یک نهاد نظارتی را بر پیشانی خود دارد، اما عملاً کلاهش در نگاه پلتفرمها هیچ پشمی ندارد و همه هرکاری که دوست دارند انجام میدهند و به نظر میرسد از واکنش بعدی این سازمان هم ترسی ندارند، وگرنه چطور میشود اثری خط قرمزی بدون مجوز مشخص منتشر شده و هیچ برخوردی با آن صورت نگیرد، در حالی که ادعا میشود قوانین موجود در ساترا واضح است و این قانونها باید مانع انتشار چنین محتواهایی شود؟
اینکه ساترا بهعنوان مرجع صدور مجوز برای آثار پخششده در شبکه نمایش خانگی و سایر پلتفرمهای اینترنتی، مسئول تنظیم مقررات و جلوگیری از پخش محتواهای بدون مجوز است، موضوعی است که بارها به آن اشاره شده و حتی در بخش توضیحات مربوط به ساختار این سازمان در ویکی پدیا هم همین عبارات آمده است، اما واقعا میتوان ادعا کرد که این سازمان در حال حاضر چنین جایگاهی در شبکه نمایش خانگی ما دارد؟
برخوردهای سلیقهای ساترا با پلتفرمها
پیش از این هم بارها و بارها شاهد این مسئله بودیم که آثاری در شبکه نمایش خانگی منتشر شدند که پس از چند قسمت یا حاشیههایی که داشتند با واکنش مردم مواجه شدند و پس از اعتراضات اینچنینی با آن آثار و بعضا پلتفرم برخوردهایی صورت گرفته، برخوردهایی که البته خیلی هم اثرگذار نبوده و کار خاصی را از پیش نبرده است.
اما نکته جالب اینجاست که نمونههای قبلی در این حوزه نشان میدهند که نحوه برخورد ساترا با پلتفرمها همیشه یکسان نبوده و به نظر میرسد این سازمان در مدیریت نظم نظارتی هم موفق نبوده تصمیماتی متفاوت انجام داده است. به عنوان مثال در ماجرای مربوط به پخش سریال «سووشون» از پلتفرم نماوا، پس از پخش یک سمت نه تنها سریال توقیف شد، بلکه پلتفرم نمایش دهنده آن نیز از دسترس مخاطبان خارج شد و حتی با فیلترشکن نیز کسی نمیتوانست از آن استفاده کند.
در حالی که در نمونههای دیگر مثل سریال «تاسیان» ما شاهد توقیف یکی دو هفتهای اثر بودیم و پلتفرم نمایش دهنده آن با هیچ محدودیتی مواجه نشد. در حالی که مسائلی که باعث اعتراض نسبت به محتوای موجود در سریال مطرح شده بود (و باعث ورود دستگاه قضایی به ماجرا و توقیف سریال شده بود) تقریباً تا قسمت انتهایی در سریال وجود داشت و به نظر نمیرسید اصلاح خاصی در کیفیت محتوایی اثر رخ داده باشد.
یا اخیراً در مورد پلتفرم جدید بازمانده بین که قرار بود به صورت اختصاصی مسابقه «بازمانده» را نمایش دهد، پس از حاشیههایی که در همان قسمتهای نخست داشت، نه تنها کل مسابقه توقیف شد که حتی پلتفرم نمایش دهنده اثر نیز دیگر در دسترس نیست و معلوم نیست تکلیف مخاطبانی که برای تماشای این برنامه اکانت تهیه کردند و برای دیدن قانونی این اثر هزینه کردند، چیست و شکی در این نیست که دود رفتارهای اینچنینی از طرف ساترا بیشتر از همه به چشم مخاطبان قانونی آثار شبکه نمایش خانگی میرود.
این موارد که به آنها اشاره شد و همینطور مورد جدیدی که در فیلیمو رخ داده و برنامه «گنگ» بدون داشتن مجوز همچنان در دسترس است، نشان میدهد که استراتژی و اجرای نظارت در ساترا قطعی و یکنواخت نیست و این مسئله میتوان دلایل متعددی داشته باشد. از قدرت و نفوذ رسانهای برخی پلتفرمها گرفته تا نوع و میزان اعتراضات مردمی نسبت به آثار. یعنی اگر از بیرون به ماجرا نگاه کنیم گویی اینطور به نظر میرسد که مدیران ساترا کاملاً خارج از روند تولید محتوا در شبکه نمایش خانگی منتظر نشستهاند تا واکنشهای مردمی نسبت به کیفیت آثار مختلف را ببینند و زمانی که احساس میکنند یک اثر مخالفان زیادی دارد و حواشی متعددی را به وجود آورده، دست به دامن قوه قضائیه میشوند تا اثر را توقیف کند یا در موارد کلانتر پلتفرم نمایش دهنده را نیز از دسترس خارج کند.
نقش فرعی ساترا در شبکه نمایش خانگی
موضوعی که نمیتوان آن را کتمان کرد این است که ساترا در اجرای قوانین نظارتی به هیچ وجه کارآمد نبوده، یا حداقل فاقد یک سازوکار پیشگیرانه پیش از پخش محتوا است، سازوکاری که میتواند کنترل بیشتری روی خروجی آثار داشته باشد و پیش از به وجود آمدن اعتراضات مردمی و واکنش افکار عمومی، جلوی بسیاری از آنها را بگیرد.
اما به نظر واقعیت این است که پلتفرمهای پخش آنلاین، (بهخصوص پلتفرمهای بزرگتر) بدون توجه به جایگاه نظارتی ساترا تمایل دارند آثار را سریع منتشر کنند و حتی اگر مجوزهای لازم برای پخش را هم نداشته باشند، توقیفهای چند روزه و چند هفتهای را هم به جان میخرند و در نهایت کاری که میخواهند انجام میدهند. شاید آنها پیش خود حساب میکنند که بازخوردهای رسانهای و اثر و سنجش میزان مخاطبان واکنش ساترا یا نهادهای نظارتی که بعد از انتشار و بازتاب عمومی رخ میدهد را کمرنگ میکند و این احتمال را میدهند که حتی در صورت اعتراض، برخورد محکمی با پلتفرم رخ ندهد. این چرخه معیوب باعث شده ساترا در مقام یک ناظر بعد از واقعه ظاهر شود، نه یک مرجع کنترلکننده پیش از پخش.
ماجرای برنامه جدید «گنگ» و واکنش منفعلانه ساترا بار دیگر این پرسش را مطرح میکند: آیا ساختار نظارتی فعلی در ایران واقعاً کارآمد است؟ و دستاندرکاران این سازمان به عملکرد خود در مواجهه با محتواهای به نمایش درآمده در شبکه نمایش خانگی نمره قبولی میدهند؟
ساترا در حال حاضر به جای آن که نقش بازدارندگی از نمایش محتواهای نامناسب را ایفا کند، بیشتر به بیانیه دادن و پیگیری بعد از انتشار روی آورده و این وضعیت به نوعی ضعف یا بیثباتی نظارتی را نشان میدهد که میتواند به اعتبار پلتفرمها و اعتماد مخاطبان آسیب بزند، و بهجای ایجاد نظم و شفافیت، خود باعث ایجاد دوگانگی در بازار انتشار آثار مخلتف در کشور شود.
انتهای پیام/
