نفیسترین میراث دینی حضرت فاطمه (س)/ زن، عقل و ولایت؛ سه ضلع اسوهبودن حضرت زهرا(س)
حجتالاسلام امیرعلی حسنلو استاد حوزه و مدیرگروه تاریخ و سیره مرکز پاسخگویی به شبهات حوزههای علمیه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری آنا با اشاره به جایگاه بیبدیل حضرت فاطمه زهرا (س) در تاریخ اسلام، درباره نقش حضرت زهرا (س) در دفاع از ولایت پس از رحلت پیامبر (ص) بیان داشت: حضرت فاطمه زهرا (س) صاحب ولایت کبری است؛ یعنی همانطور که ایمان به نبوت و امامت لازمه نجات و سعادت است، ایمان به ولایت و جایگاه فاطمه نیز در همان رتبه معنوی قرار دارد و انکار ولایت او مخل تکامل ایمان است.
وی افزود: نقش حضرت فاطمه (س) در دفاع از ولایت، منحصربهفرد و تعیینکننده بود؛ فاطمه معیار حق است، چرا که رسول خدا (ص) فرمودند: «هر کس فاطمه را اذیت کند مرا آزرده و هر کس مرا بیازارد خدا را آزرده است.»
حجتالاسلام حسنلو ابراز داشت: فاطمه (س) راه ولایت است؛ تمام رفتارها، حرکات و سخنانش پس از رحلت پدر، حمایت از ولایت بود. اگر فاطمه سکوت میکرد، نه تنها امامت بلکه نبوت نیز به انحراف کشیده میشد؛ از این رو حدیث «لولاک لما خلقت الافلاک» در این نقطه معنا مییابد.
وی ادامه داد: آلوسی، دانشمند بزرگ اهل سنت مینویسد: «فاطمه بتول افضل از تمام زنان اولین و آخرین است؛ حتی اگر مریم (س) نبی بوده باشد، باز فاطمه افضل از اوست، زیرا او پارهتن روح عالم هستی و سید همه موجودات است.»
این کارشناس تاریخ اسلام اظهار داشت: منزلت والای حضرت زهرا (س) تا آنجا است که بسیاری از علمای اهل سنت، از جمله احمد در مسند خود، دهها روایت معتبر درباره فضایل ایشان آوردهاند. از این رو، دفاع فاطمه (س) از ولایت، معیار تشخیص حق از باطل در تاریخ اسلام است.
خطبه فدکیه، بیانیه سیاسی ـ اعتقادی در دفاع از ولایت
وی با تأکید بر اینکه خطبه فدکیه را باید بیانیهای سیاسی و اعتقادی در دفاع از ولایت دانست، گفت: تمام آنچه در این خطبه غرا ایراد شده، پاسداشت دین است و خلاصهای از همه خطبههای رسول خدا (ص) محسوب میشود.
حجتالاسلام حسنلو تصریح کرد: «خطبه فدکیه» دفاع علمی و منطقی از ولایت و روشنگری بزرگ تاریخ اسلام است که مواضع سیاسی حضرت فاطمه (س) علیه نظام حاکم و سرزنش غاصبان فدک و خلافت را دربردارد. در این خطبه همچنین بر ایجاد وحدت در جامعه اسلامی ذیل پذیرش امامت اهلبیت (ع) تأکید شده است.
وی با اشاره به محتوای غنی این خطبه افزود: خطبه فدکیه شامل معارفی در زمینههای توحید، معاد، نبوت، بعثت، عظمت قرآن، فلسفه احکام و ولایت است و از نفیسترین میراثهای دینی حضرت فاطمه (س) به شمار میآید.
این استاد حوزه خاطرنشان کرد: از نظر فصاحت و بلاغت، این خطبه همتراز خطبههای امام علی (ع) است و بهرهگیری از شاخصههای فن خطابه از ویژگیهای بارز آن بهشمار میرود. ابن طیفور نیز در کتاب «بلاغات النساء»، خطبه فاطمه (س) را از سخنان دارای بلاغت و فصاحت معرفی کرده است.
خطبه فدک، منشور حضور اجتماعی زن مسلمان
وی ادامه داد: «خطبه فدک» تنها دفاع از یک حق مالی نیست، بلکه سلوک اجتماعی و سیاسی فاطمه (س) را نشان میدهد. همچنین از این خطبه بهعنوان اساسنامهای برای مشارکت زنان مسلمان در عرصههای سیاسی و اجتماعی یاد میشود.
حجتالاسلام حسنلو با اشاره به نحوه حضور حضرت فاطمه (س) در مسجد بیان داشت: لباس آن حضرت آنقدر بلند بود که روی پایشان را میپوشاند و هنگام راه رفتن بر زمین کشیده میشد. با وجود رعایت کامل حجاب، فاطمه (س) در جمع حاضر شد و از حق ولایت دفاع کرد؛ این نشان میدهد که حجاب مانع حضور اجتماعی و سیاسی زنان نیست.
وی گفت: متن خطبه فدکیه در منابع کهن شیعه و اهل سنت نقل شده و به عنوان سندی تاریخی و معتبر شناخته میشود. علمای بزرگی همچون آیتالله سید عزالدین حسینی زنجانی، آیتالله آقا مجتبی تهرانی و آیتالله مکارم شیرازی بر این خطبه شرح نوشتهاند.
مدیرگروه تاریخ و سیره مرکز پاسخگویی به شبهات حوزههای علمیه ابراز داشت: خطبه فدکیه سند بطلان راه دوم پس از رسول خدا (ص) است و معیار تشخیص حق از باطل در مسیر تاریخ اسلام محسوب میشود.
فاطمه (س)، الگوی ایستادگی در برابر ظلم
وی در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره رفتار حضرت زهرا (س) در برابر غصب خلافت و ظلم تاریخی گفت: رفتار آن بانوی بزرگوار در برابر ظلم، محور مکتب مقاومت است. این رفتار، مکتبی است که فرزندش حسین بن علی (ع) در آن پرورش یافت و پس از مادر، در مقابل ظلم و ستم ایستاد؛ بنابراین با ظلم نباید سازش کرد، بهویژه ظلمی که تبعات انسانی دارد.
حجتالاسلام حسنلو با اشاره به واقعه غصب فدک اظهار داشت: پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)، حضرت زهرا (س) برای گرفتن حق مسلم خود بارها به خلفای غاصب مراجعه کرد، اما هر بار با بهانههای غیرشرعی رد شد. میتوان گفت فدک بهانهای بود تا فاطمه (س) با آن درس ظلمستیزی و عدالتخواهی را به آیندگان بیاموزد.
وی افزود: رفتار حضرت فاطمه (س) امروز نیز معیار مقابله با ظلم است و فدک، نمادی از عدالت و ولایت به شمار میآید.
مظلومیت آگاهانه، اوج معرفت فاطمه (س)
این پژوهشگر تاریخ اسلام در ادامه با تبیین مفهوم «مظلومیت آگاهانه» در سیره حضرت زهرا (س) تصریح کرد: مظلومیت گاهی بدون آگاهی است، اما مظلومیت فاطمه (س) آگاهانه و هدفمند بود.
وی ادامه داد: حضرت (س) در عمر کوتاه خود با مصائب سنگینی روبهرو شد؛ مصائبی که اگر بر کوه وارد میشد، آن را متلاشی میکرد. منتها فاطمه (س) با علم به جایگاه خود که پیامبر (ص) دربارهاش فرمود «فاطمة بضعة منی»، در برابر ظلم ایستاد.
حجتالاسلام حسنلو خاطرنشان کرد: حضرت فاطمه (س) مظلومهای فداکار و شهیدهای آگاه بود. ایشان و خانوادهاش عمری را در راه هدایت مردم گذراندند، اما همین مردم به او ظلم کردند. حرمت خانهای که پیامبر هر روز بر آن سلام میداد، شکسته شد و مورد هجوم قرار گرفت.
وی گفت: این در حالی بود که عاملان این جنایت میدانستند آیات تطهیر، مودت، ذیالقربی و مباهله درباره او نازل شده است، اما با طمع و دلبستگی دنیوی، بر خانه وحی هجوم بردند. البته جرقههای آن آتش، بعدها در کربلا زبانه کشید.
شهادت حضرت زهرا (س)، آغاز جدایی حق و باطل
این استاد حوزه در پایان درباره تأثیر شهادت حضرت زهرا (س) بر تاریخ اسلام بیان داشت: بدون تردید، شهادت فاطمه (س) نقطه آغاز جدایی مسیر حق و باطل در تاریخ اسلام بود. فاطمه معیار حق است، همانگونه که رسول خدا (ص) علی (ع) را معیار حق و باطل معرفی کرد. اگر حرکت ظلمستیزانه فاطمه (س) در دفاع از ولایت نبود، حق و باطل برای همیشه در هم میآمیخت.
وی با اشاره به حدیث ثقلین افزود: پیامبر (ص) فرمودند: «علی مع القرآن و القرآن مع علی» و درباره فاطمه نیز فرمودند: «رضای فاطمه رضای من است و غضب او غضب من.» این یعنی مسیر فاطمه، همان مسیر حق است.
حجتالاسلام حسنلو ابراز داشت: حضرت زهرا (س) در دفاع از علی (ع) و در برابر باطل ایستاد و در این راه به شهادت رسید. شهادت او سند تاریخی بطلان راه دوم پس از رسول خدا (ص) است.
وی ادامه داد: پیامبر اکرم (ص) با جملهای کوتاه، منزلت و غایت راه فاطمه را مشخص فرمود: «فاطمة سیدة نساء اهل الجنة»؛ فاطمه سرور زنان اهل بهشت است و مفهوم آن چنین است که هرکس از راه فاطمه جدا شود، در مسیر باطل گام نهاده است.
انتهای پیام/
