به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا؛ در روزگاری که واژه «صبر» گاه رنگی از فراموشی گرفته است، تولد بانویی را جشن میگیریم که تجسم صبر، عقل و کرامت بود؛ زنی که در میانه سختترین بحران تاریخ، «رسالت را ادامه داد» و در اوج مصیبت، پیامآور حقیقت ماند. ولادت حضرت زینب (س) تولد «مدرسهای برای زن امروز» است؛ زنی که میتواند مادر، مربی، مبلغ و مجاهد باشد، بیآنکه از لطافت زنانه و ایمان درونیاش فاصله بگیرد.
در گفتوگو با حجتالاسلام سیدعلیمحمد مصطفوینژاد معاون پژوهش مرکز تخصصی صحیفه سجادیه به بررسی ابعاد شخصیتی عقیله بنیهاشم و درسهایی که از زندگی ایشان برای زنان و خانوادههای امروز میتوان گرفت، پرداختهایم که در ادامه میخوانیم:
حضرت زینب(س)؛ زنِ جامع، هم در خانواده و هم در اجتماع
حضرت زینب(س) الگویی از زنِ جامع است؛ هم اهل علم و حضور اجتماعی، هم ستون خانواده. امروز زنان ما چطور میتوانند میان نقش خانوادگی و مسئولیت اجتماعی، مثل حضرت زینب (س)، تعادل واقعی برقرار کنند؟
اساس این تعادل در «ولایتپذیری» است. اگر زن بداند که ولایت، از ناحیه خدای متعال برای تنظیم نظام خانواده و اجتماع تعیین شده، میتواند در هر عرصهای متوازن عمل کند. زن وقتی ولایت همسر، والدین، امام معصوم(ع) و نائب امام در عصر غیبت (ولی فقیه) را محترم میشمارد، به صورت طبیعی میان خانه و اجتماع دچار افراط و تفریط نمیشود.حضرت زینب (س) در خانواده ولایتپذیر بود و در اجتماع نیز تابع ولی خدا بود؛ همین اطاعت موجب شد که در هیچ عرصهای از مسیر رضایت الهی خارج نشود. او هم در خانه دختر و خواهر نمونه بود، هم در جامعه عمه امام و حامی نهضت. نتیجه چنین بینشی، تربیت نسلی ولایتمدار است؛ فرزندانی که به مادرشان اقتدا میکنند و در نهایت، به مقام شهادت میرسند.
عقلانیت در بند بندگی؛ جمع میان عاطفه و منطق
در جامعهای که اغلب زنان بین عاطفه و عقل گرفتار دوگانگیاند، زینب کبری(س) چگونه توانست عقلانیت را با عاطفه مادرانه جمع کند؟
در روایت آمده است: «العقل ما عُبِدَ به الرحمن و اکتُسِبَ به الجنان»؛ یعنی نشانه عاقل، عبادت خداست.زینب (س) عاطفهاش را در مسیر بندگی قرار داد. او هم مادری مهربان بود و هم در میدان جهاد، خطبهخوانی شجاع. وقتی احساسات زنانه در بند عقل و ایمان قرار گیرد، تبدیل به نیرویی سازنده میشود. زنی که بتواند عاطفه را با عقل درآمیزد، هم در خانه تکیهگاه عاطفی است و هم در اجتماع مانند زینب کبری(س) «مردانهوار» در صحنه میایستد.
تربیت زینبی؛ تربیتی که از رفتار میجوشد، نه از نصیحت
در تربیت فرزند، حضرت زینب (س) به جای نصیحت، با رفتار خود تعلیم میدادند. امروز در فضای تربیتی آشفته (رسانه و فضای مجازی) چگونه میتوان این شیوه را زنده کرد؟
امام صادق(ع) میفرماید: «كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ أَلْسِنَتِكُمْ»؛ مردم را با غیر زبانتان، یعنی با عملتان، دعوت کنید.و امیرالمؤمنین (ع) میفرماید: «و معلّم نفسه و مؤدّبها احقّ بالاجلال من معلّم النّاس و مؤدّبهم».جمع این دو حدیث یعنی: اگر والدین، خود اهل عمل دینی باشند، تربیت فرزند خودبهخود شکل میگیرد. حضرت زینب(س) در کربلا با همین تربیت عملی، فرزندانی پرورش داد که بدون دستور، با عشق به امام زمانشان به میدان رفتند. تربیت زینبی یعنی مادر با رفتار خود درس میدهد، نه با شعار.
صبر فعال زینبی؛ مقاومت آگاهانه نه تحمل خاموش
زنان امروز در مواجهه با بحرانها، چطور میتوانند «صبر فعال زینبی» را جایگزین تحمل خاموش کنند؟
«صبر» یعنی مقاومت همراه با آگاهی. وقتی بلا یا دشمنی بر انسان وارد میشود، دو واکنش ممکن است: یا سکوت منفعلانه، یا مقاومت مؤمنانه. حضرت زینب(س) در برابر کوه مصیبت، صبرِ آگاهانه داشت. او در میدان کوفه و شام خطبه خواند، پیام عاشورا را رساند و از حقیقت دفاع کرد.اگر زنان ما بدانند بلا و فشارهای زندگی، میتواند فرصت رشد و امتحان باشد، آنگاه تهدیدها را به فرصت تبدیل میکنند و از درون رنجها میرویند؛ همانطور که زینب کبری(س) از دل مصیبت، قله عزت را ساخت.
سبک زندگی زینبی؛ رضایت، بندگی و آرامش
سؤال: ولادت حضرت زینب(س) تولد یک سبک زندگی است. شاخصهای اصلی این سبک چیست؟
امام سجاد (ع) در دعای ششم صحیفه سجادیه از خدا میخواهد:«وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَى مَنْ مَرَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ مِنْ جُمْلَةِ خَلْقِكَ…»یعنی ما را از راضیترین بندگان قرار ده. حضرت زینب(س) تجسم همین دعا بود. او در سختترین صحنهها گفت: «ما رأیتُ إلّا جمیلاً»؛ من جز زیبایی ندیدم.رضایت از قضا و قدر الهی، پایه شکرگزاری است. زنی که اهل رضایت باشد، در هر مصیبتی دست خدا را میبیند و زبان شکوه نمیگشاید. چنین زنی در خانه آرامش میسازد و در جامعه امید میپراکند.
معنویت در دل روزمرگی؛ آرامش در یاد خدا
در زندگی پرشتاب امروز، چگونه میتوان معنویت را مثل حضرت زینب(س) در دل کار و خانواده حفظ کرد؟
قرآن میفرماید: «أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ»؛ یاد خداست که دل را آرام میکند. در مقابل، غفلت از یاد خدا زندگی را تنگ میکند: «وَمَنۡ أَعۡرَضَ عَن ذِكۡرِي فَإِنَّ لَهُۥ مَعِيشَةࣰ ضَنكࣰا». حضرت زینب(س) در میان طوفان عاشورا هم به نماز و مناجات پناه برد. بنابراین زن امروز اگر اتصال خود به خدا را حفظ کند، از اضطراب و استرس نجات مییابد. آرامش حقیقی نه در دارو که در ذکر است.
مرز حیا و حضور؛ زن زینبی در میدان جامعه
زن زینبی فقط در خانه محدود نمیشود، اما مرزهای حیا را هم نمیشکند. این مرز را چطور میتوان به دختران نسل جدید آموخت؟
در روایات آمده وقتی حضرت زینب (س) برای زیارت قبر پیامبر(ص) میرفت، امیرالمؤمنین(ع) پیشاپیش میرفت و امام حسن و امام حسین (ع) در دو سوی او بودند تا نگاه نامحرمی بر او نیفتد. در عین حضور اجتماعی، عفافش کامل بود.زینب (س) در شام به یزید فرمود: «آیا عدالت است که زنان خود را پشت پرده نگاه میداری و دختران پیامبر را در برابر نامحرم مینمایانی؟» زن مؤمنه در جامعه با همان منطق زینبی عمل میکند: حضور همراه با حیا، نه انزوا و نه بیحیایی. حجاب برای او سپر مبارزه است، نه محدودیت.
بازنمایی چهره زینب کبری در رسانه
در فضای رسانهای امروز که الگوهای دروغین زنانه زیادند، چگونه میتوان چهره واقعی حضرت زینب(س) را بازنمایی کرد؟
باید زینبهای امروز را به جامعه معرفی کنیم؛ همسران و مادران شهدا، پرستاران جانبازان، زنان فعال فرهنگی و اجتماعی که بدون ادعا، شبیه زینب کبری (س) زندگی میکنند. معرفی این زنان یعنی بازسازی الگوی زینبی در واقعیت معاصر. رسانه باید روایتگر این الگوها باشد، نه بازتابدهنده الگوهای تحریفشده غربی.
