آخرین مطالب
پیشرفتی بیسابقه در علوم اعصاب؛ ساخت مغزِ موشِ دیجیتال با دهها میلیارد اتصال عصبی
یک تیم جهانی با بهرهگیری از اَبَررایانه فوگاکو یکی از بزرگترین و واقعگرایانهترین مدلهای مجازی از قشر مغز (cortex) موش را تاکنون ساختهاند. این مغز دیجیتال مانند یک مغز واقعی رفتار میکند و به دانشمندان اجازه میدهد تا پیشرفت بیماری، پویاییهای عصبی و درمانهای احتمالی را با ایمنی کامل و به صورت درونرایانهای (in silico) مطالعه کنند. این تیم بینالمللی با ترکیب دادههای زیستی و نرمافزار مدلسازی قدرتمند نشان داد که مدلهای مغزی بزرگمقیاس و بیوفیزیکیِ دقیق اکنون دستیافتنی است.
گامی جدید برای ساخت مدلهای واقعیتر مغز انسان در آزمایشگاه
پژوهشگران داربست سهبعدی تازهای از جنس پلیمر اصلاحشده ساختهاند که محیطی پایدار و متخلخل برای رشد سلولهای بنیادی عصبی فراهم میکند. این ساختار به سلولها امکان میدهد راحتتر سازمان یابند، گسترش پیدا کنند و به بافتی شبیهتر به مغز انسان تبدیل شوند، بدون آنکه از مواد شیمیایی یا زیستی مشتق شده از حیوانات استفاده شود. این پیشرفت میتواند تولید مدلهای دقیقتر برای مطالعه بیماریهای عصبی و توسعه درمانهای شخصیسازیشده را ممکن سازد.
انسانها برای زیستن در طبیعت تکامل یافتهاند و نه شهرها
یک پژوهش جدید نشان میدهد بسیاری از چالشهای بهداشت و سلامت در جهان امروز ممکن است از ناهماهنگی عمیق تکاملی میان زیستشناسی باستانی انسان و محیطهای صنعتی کنونی سرچشمه بگیرد.
چه چیزی باعث انقراض جانوران عصر یخبندان شد
انفجار یک دنبالهدار در آسمان نزدیک به ۱۳ هزار سال پیش، شاید سرنخهای جدیدی از انقراضهای عظیم جانوری عصر یخبندان و نابودی فرهنگ کلوویس در آمریکای شمالی ارائه دهد.
دیگر آلزایمر خاطرات را از ذهن پاک نمیکند
یکی از دردناکترین پیامدهای آلزایمر، محو شدن چهره خانواده و دوستان از حافظه بیمار است. اکنون پژوهشی تازه نشان میدهد این فراموشیِ اجتماعی چگونه در مغز آغاز میشود: با فروپاشی شبکههای ظریفی که سیناپسهای نورونی را پایدار نگه میدارند و حافظه اجتماعی را شکل میدهند. دانشمندان در مدل حیوانی موفق شدهاند این روند را مهار کنند.
خواهران پنهان «خوشه پروین» پیدا شدند
«هفت خواهران» بسیار بیش از آنچه پیشتر تصور میشد، خویشاوند دارند. ستارهشناسان با بهرهگیری از تلسکوپهای فضایی ناسا و آژانس فضایی اروپا، هزاران ستاره پنهانِ وابسته به خوشه ستارهای پروین را شناسایی کردهاند؛ مجموعهای عظیم که ابعاد این خوشه را حدود ۲۰ برابر بزرگتر از برآوردهای گذشته نشان میدهد و راه تازهای برای ردگیری منشأ مشترک ستارگان از جمله خورشید در اختیار پژوهشگران میگذارد.
تلفیق روانشناسی و فناوریهای الکترومغناطیسی؛ گامی نو در علوم اعصاب ایران
در دومین روز کنگره فناوریهای نوین میدانهای مغناطیسی و علوم اعصاب در حوزه روانتنی که با حضور پژوهشگران، فناوران و متخصصان معتبر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب برگزار شد، دکتر نیلوفر نادعلی، دبیر علمی رویداد، در گفتوگو با آناتک از اهمیت تلفیق روانشناسی با فناوریهای نوین الکترومغناطیسی سخن گفت و اشاره کرد که این کنگره به عنوان نخستین و بزرگترین رویداد علمی در این حوزه است. همچنین در این روز، از یک دستگاه دانشبنیان در حوزه نوروساینس و درمان بیماران روانتنی رونمایی شد.
گفتوگوی آناتک با یک استاد فلسفه علم به مناسبت روز جهانی فلسفه:
فلسفه، همراه ضروری علم؛ نیاز به شناخت جامع جهان در قرن بیست و یکم
علم پیش میرود، اما پرسشهای بنیادین همچنان پابرجاست. در روز جهانی فلسفه، بار دیگر اهمیت رابطهٔ میان «فلسفه علم» و دستاوردهای علمی در کانون توجه قرار میگیرد؛ رابطهای که نشان میدهد پرسشهای بنیادین انسان نه تنها با روشهای علمی، بلکه با تأملات فلسفی نیز گره خوردهاند. طرح پرسشهایی درباره چیستی قانون طبیعت، حدود توانایی علم در تبیین پدیدهها، و چالشهای اخلاقی در عصر فناوریهای نوینی همچون هوش مصنوعی، همگی ضرورت بازاندیشی در بنیانهای نظری علم و نقش مکمل فلسفه را برجسته میسازند.
کشف پیوند گمشده میان هورمونها، دوپامین و یادگیری
استروژن چگونه یادگیری را تغییر میدهد
دانشمندان با کشف پیوند گمشده میان هورمونها، دوپامین و یادگیری نشان دادهاند که استروژن میتواند سامانههای یادگیری مغز را در دورههای مختلف هورمونی دگرگون کند. پژوهشی تازه بر روی موشهای آزمایشگاهی نشان میدهد که افزایش سطح استروژن فعالیت دوپامین را تقویت میکند و یادگیری را بهبود میبخشد؛ در حالی که کاهش اثر استروژن به تضعیف توانایی یادگیری میانجامد. این یافتهها دیدگاهی تازه درباره چگونگی نقش هورمونها در کارکردهای شناختی و حتی اختلالات روانپزشکی ارائه میدهد.
چرا برخی افراد هرگز چهرهها را فراموش نمیکنند
افرادی که چهرهها را به خوبی تشخیص میدهند، در به خاطر سپردن چهرهها استاد هستند. اما چگونه این کار را انجام میدهند؟ یک پژوهش جدید از پژوهشگران در استرالیا نشان میدهد افرادی که هیچگاه چهرهها را فراموش نمیکنند: «هوشمندانهتر میبینند، نه با تلاش بیشتر». به بیان دیگر، آنها به طور طبیعی بر روی متمایزترین ویژگیهای هر چهره تمرکز میکنند.
صحبتکردن به چند زبان، سپری در برابر پیری مغز
صحبتکردن به بیش از یک زبان میتواند روند پیری مغز را کندتر کند و خطرات مرتبط با پیری شتابیافته را کاهش دهد. پژوهشی تازه با بررسی دادههای بیش از ۸۰ هزار فرد نشان میدهد که افراد چندزبانه نسبت به تکزبانهها کمتر در معرض پیری سریع قرار دارند و حتی تعداد بیشتر زبانها میتواند اثر محافظتی قویتری ایجاد کند.
کشف یک «اَبَر زمین» بالقوه قابل سکوت در فاصله ۱۸ سال نوری
اخترشناسان دانشگاه کالیفرنیا، سیارهای را یافتهاند که در «کمربند حیات» ستاره میزبانش در حال چرخش است؛ ناحیهای که در آن دما ممکن است اجازه وجود آب مایع بر سطح سیاره را فراهم کند. از آنجا که آب برای تمام شکلهای شناختهشده حیات ضروری است، این کشف احتمال وجود شرایط زیستپذیر را در این سیاره مطرح میسازد.
«آراِناِی»؛ پلی میان ماموت منقرض شده و کرونا ویروس امروز
«آراِناِی» (RNA) مولکولی است که اجرای دستورهای ژنی را برعهده دارد و به سرعت تجزیه میشود؛ همان نقشی که به دانشمندان امکان داده تا از روی بقایای یک ماموت پشمالوی ۴۰ هزارساله، فعالیت ژنهای آن در لحظات پایانیِ زندگیاش را بازسازی کنند. این مولکول که در ویروسهایی مانند کروناویروس نیز اساس چرخه حیات و تکثیر است. شگفتی این کشف در آن است که بخشهایی از «آراِناِی»، با وجود ماهیت ناپایدارش، در یخبندان سیبری چنان حفظ شده که برای نخستینبار امکان توالییابیِ «آراِناِی» باستانی را فراهم کرده است.
علت خطرناک بودن شستن مرغ خام
شستن مرغ خام ممکن است کاری به ظاهر بهداشتی به نظر برسد؛ اما در واقع غیرضروری است و حتی میتواند خطرناک باشد.
بارش مداوم ریزشهابوارهها؛ «تهدیدی خاموش» برای پایگاههای آینده انسانها در ماه
ماه جوی ندارد، نه آبوهوا و نه باد. با این حال، همواره در معرض نوعی بمباران نامرئی قرار دارد؛ بارشی بیپایان از ریزشهابوارهها یعنی ذرات ریز سنگ و فلز که با سرعتی تا ۷۰ کیلومتر بر ثانیه حرکت میکنند. در حالی که برنامه آرتمیس ناسا در حال آمادهسازی برای ایجاد یک پایگاه دائمی بر سطح ماه است، درک این «تهدید خاموش» برای حفظ ایمنی فضانوردان آینده حیاتی شده است.
چگونه حیوانات را به بیماریهای انسانی مبتلا کردیم
در گونههای مختلف از حیوانات خانگی گرفته تا وحشی بیماریهای مزمن مانند دیابت، سرطان و آرتروز رو به افزایش است و بخش زیادی از این روند، نتیجه فعالیتهای انسان است. در پژوهشی جدید دانشمندان به بررسی این موضوع پرداختهاند که چگونه این روند در حال اتفاق است.
دوچرخهسواری، راز سلامت و عمر طولانی سالمندان ژاپنی
گروهی از پژوهشگران دانشگاه «تسکوبا» در ژاپن، مطالعهای بلندمدت انجام دادهاند تا بررسی کنند دوچرخهسواری منظم چگونه بر سلامت سالمندان اثر میگذارد. یافتههای آنان نشان میدهد دوچرخهسواری میتواند به افزایش بهزیستی و امید به زندگی کمک کند، بویژه در میان سالمندان ژاپنی که دیگر رانندگی نمیکنند. با توجه به اینکه شمار بیشتری از سالمندان ژاپنی تصمیم به تسلیم گواهینامه رانندگی خود گرفتهاند، پژوهشگران تاکید میکنند ایجاد نظامهای حمایتی اجتماعی برای تشویق به دوچرخهسواری بیش از پیش اهمیت یافته است.
مصرف روزانه قهوه و کاهش خطر یکی از شایعترین آریتمیهای قلبی
پژوهش جدیدی نشان میدهد که نوشیدن قهوه ممکن است به محافظت از قلب در برابر فیبریلاسیون دهلیزی (ای فیب- AFib) کمک کند؛ یعنی اختلالی شایع در ریتم قلب که باعث تپش سریع و نامنظم قلب میشود و گاهی به سکته مغزی یا نارسایی قلبی منجر میگردد.
کشف یک ماده شیمیایی مرتبط با تروما و افسردگی در مغز
دانشمندان علوم اعصاب از دانشگاههای کلمبیا و مکگیل موفق به شناسایی مادهای شیمیایی در مغز شدهاند که به نظر میرسد در بروز افسردگی و افکار خودکشی در افرادی که در دوران کودکی با تروما یا ناملایمات زندگی روبهرو بودهاند، نقش دارد.
پژوهشی جدید، باور عمومی درباره حساسیت به گلوتن را به چالش میکشد
یک پژوهش بینالمللی تازه نشان میدهد آنچه بسیاری از افراد به عنوان «حساسیت به گلوتن» میشناسند، در واقع نوعی حساسیت غیرسلیاکی به گلوتن (NCGS) است که علت اصلی آن نه خودِ گلوتن، بلکه تعامل پیچیده میان روده و مغز یا ترکیبات دیگر موجود در گندم و کربوهیدراتهای قابل تخمیر است.
