چرا باید به سرمایه داخلی در تولید اعتماد کرد؟/ تکرار تجربه اعتماد به سرمایه خارجی در گذران روزهای انقلاب

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ چرا باید از سرمایه داخلی برای سرمایه گذاری در تولید استفاده شود نه از سرمایه خارجی! در پاسخ به این سوال باید گفت که هر چند که میزان جذب سرمایه گذاری خارجی در اقتصاد هر کشوری نمادی از پویایی اقتصاد آن کشور است، اما گاهی همین عنصر مطلوب تبدیل به چالشی برای اقتصاد شود. بررسی رفتار سرمایه گذاران خارجی در جمهوری اسلامی ایران در ۴۰ سال گذشته نمایانگر این مورد است که اکثر سرمایه گذاران خارجی در بازار اقتصادی کشور با رفتار‌های سوداگرانه، غیر قابل اعتماد بودن خود را به نوعی به تماشا گذاشته‌اند.

ماجرای صافولا و صنایع غذایی کشور

هلدینگ صافولا از سال ۱۳۸۳ پا به ایران گذاشت؛ این شرکت عربستانی ۶۲ درصد از بازار روغن‌های خوراکی و ۹۲ درصد از بازار شکر را در عربستان سعودی به خود اختصاص داده است که در چند کشور دیگر نیز حضور دارد که مهمترین آنها مصر، اردن و مراکش هستند. این گروه دارای ۲۶ درصد از شرکت آلماری، ۷۰ درصد از سرمایه شرکت خدمات غذایی هرفی و ۵ درصد از شرکت تامیر اردن است.

صافولا در ابتدا ۴۹ درصد از سهام یک شرکت صنعتی ایرانی فعال در زمینه روغن‌های خوراکی را به قیمت حدود ۲۹۰ میلیون ریال عربستان خرید و با این احتساب عربستان در سال ۱۳۸۳ توانست ۳۷ درصد از بازار خوراکی ایران را به دست آورد و در نهایت به این گروه با خرید و راه اندازی سه کارخانه روغن خوراکی در ایران توانست سهم خود را در بازار روغن ایران به ۸۰ درصد برساند.

صافولا که درمیانه تنش‌های ایران و عربستان و حتی تعطیلی مراکز دیپلماتیک عربستان در ایران مانده بود؛ سرانجام به ناگاه تصمیم به خروج از ایران در سال ۱۴۰۳ گرفت و دلیل این اقدام که صنعت روغن ایران در معرض خطر قرار داد را تلاش برای افزایش سود دهی نامید. لازم به ذکر است که این شرکت سهام خود را از بازار‌های مراکش نیز به همین شیوه و بهانه خارج کرد.

رشد سرمایه گذاری پرنوسان در دهه گذشته؛ برنامه ۱۴۰۴ چیست؟

خروج ال جی و سامسونگ از ایران

سال ۱۳۹۷ بود که ترامپ رئیس جمهور فعلی آمریکا با نقص توافق برجام از این توافقات خارج شد و این اتفاق بهانه‌ای برای دو برند بزرگ تولید لوازم خانگی کره‌ای بود تا سرمایه‌های فنی و مالی خود تحت این دو برند را با نقض عهد تجاری از کشور خارج کنند. این اتفاق هرچند که بلافاصله با همت متخصصان ایران پوشش داده شد، اما از نمونه موارد غیر قابل اعتماد بودن سرمایه گذاری‌های خارجی در بازار جمهوری اسلامی ایران است.

سابقه درخشان خروج برند‌های خودروسازی خارجی از ایران!

ابتدای راه صنعت خودرو پیش از وقوع انقلاب اسلامی در ایران ورود برخی برند‌های آمریکایی و انگلیسی و حتی آلمانی به ایران بود. آمریکایی‌ها چندین مدل جیپ را در ایران مونتاژ می‌کردند و انگلیسی هم حتی رویلزرویس هایشان را به بازار ایران می‌آورند، اما به ناگاه تمامی این شرکت‌ها با وجود تیراژ بسیار پایین تصمیم به خروج از ایران گرفتند.

این خروج شرایطی را پدید آوردند که حتی در برهه‌ای زمانی ایران خودرو که پیکان را به عنوان خودرویی ملی می‌ساخت، در ساخت موتور محرک خودرو دچار مشکلاتی شد و این مشکلات تا زمان ورود مرکز تحقیقات توسعه و همت متخصصان داخلی ادامه داشت. اما این تنها تجربه بد عهدی خارجی نبود.

با وقوع توافق برجام، خودروسازان اروپایی و کره‌ای با ولعی وصف ناشدنی برای سرمایه گذاری و راه اندازی خطوط تولیدی در ایران هجوم آوردند و سیل مذاکره کنندگان آن‌ها لحظه‌ای قطع نمی‌شد؛ اما در نهایت بلافاصله پس از تغییر فضای سیاسی در کشور آن‌ها تمامی توافقات تجاری با ایران را نقض کرده و از صنعت ایران خارج شدند. این اتفاق موجب خسارات فراوان و چالش‌های متعددی برای خودروسازان داخلی شد که به همکاری با آنان پرداخته بودند.

تجربه موفق بهره گیری از سرمایه داخلی

توسعه صنعت نفت و پتروشیمی و همچنین تحقیق و توسعه خودروسازان و اجرای طرح‌های صنعتی بزرگ هر کدام با تکیه بر سرمایه‌های داخلی توانسته‌اند نقش بزرگی در شکوفایی صنعت ایران ایفا کنند که در آخرین نمونه از این دست طرح فشار افزایی پارس جنوبی پس از سال‌ها توقف و در شرایطی که تامین گاز طبیعی برای کشور در حال نزدیک شدن به نقطه‌ای خطرناک بود با استفاده از سرمایه‌های داخلی و کمک صندوق توسعه ملی آغاز شد و توانست نور امیدی برای ادامه روند تامین انرژی در کشور باشد.

از دیگر این موارد می‌توان به توسعه صنایع فولادی و معدنی اشاره کرد که این صنایع نیز روزگاری با تکیه بر سرمایه‌های خارجی فعال بودند، اما هم اکنون با تکیه بر سرمایه‌های داخلی به رشد و شکوفایی رسیده و سهام آن‌ها در بازار سرمایه به با ارزش‌ترین و سود آور‌ترین سهام‌ها مبدل گشته است.

روایت تجربه‌ها از تکیه بر سرمایه داخلی تا شانه خالی کردن سرمایه‌های خارجی

با تجمیع تجارب صنعتی کشور و فراز و فرود‌های سرمایه از پیش وقوع انقلاب اسلامی تاکنون به نظر می‌رسد که هر زمان که تکیه صنعت کشور بر تامین سرمایه از خارج کشور قرار گرفته است، بحران‌های مالی و تنش‌های تولید در پی بوده است در حالی که با بهره گیری از ظرفیت تامین سرمایه داخلی مانند بازار بورس می‌توان روند با ثباتی از تامین مالی در کشور را تجربه نمود.