فلسفه از هوش‌مصنوعی برتر است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، امیر صادقی که در برنامه «سوفیا» حضور داشت، درباره رویکرد فلسفه نسبت به هوش مصنوعی اظهار کرد: در فلسفه پرسشی نسبت به انسان داریم و باید بدانیم واژه انسان چه تعریفی دارد. قدیمی‌ترین تعریف از انسان به حیوانِ ناطق می‌رسد.

امروزه معتقدند که هوش مصنوعی زبان را می‌فهمد؛ یعنی حرف می‌زند و در اینجا پرسشی پدید می‌آید که آیا هوش مصنوعی هم یک موجود ناطق است؟

آیا هوش مصنوعی جایگزین انسان می‌شود؟

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: اگر هوش مصنوعی ادعای فهم زبان داشته باشد، جای انسان خواهد نشست؟ چون بر اساس فلسفه، انسان با ناطق بودن تعریف می‌شود.در این بین یکسری الگوریتم داریم که از سوی انسان برای هوش مصنوعی تعریف می‌شود و در همین چارچوب ها، زبان را می‌فهمد؛ بنابراین الگوریتم ها، ابداعِ خود هوش مصنوعی نیستند؛ بنابراین سوال بعدی ما برخوردِ آینده با هوش مصنوعی است و اتفاقا فلسفه در این باره دغدغه‌مند است و باید نسبت به آینده آماده باشیم و حتی اگر این روز دور باشد، باز هم باید برای آن چاره‌ای اندیشید.

برتری فلسفه به هوش مصنوعی

صادقی ادامه داد: مسئله دیگر فلسفه و انقلاب صنعتی است که به مواجهه انسان با تکنیک و فناوری مرتبط می‌باشد. از روزی که انسان با فناوری مواجه شد، نسبت به آن دغدغه داشت و نمی‌دانست آیا فناوری مشاغل انسانی را اشغال خواهد کرد؟!بنابراین فلسفه در مقایسه با هوش مصنوعی در مقام برتری است، چون فلسفه حاصل تجربه ذهنی و اندیشه و نیز خودآگاهی است و هوش مصنوعی هم حاصلِ همان است.

ماهیت انسان چیست؟

وی با اشاره به نگاه‌هایی که انسان را موجودی متشکل از تغییرات شیمیایی، فیزیکی و... می‌داند، گفت: یک نوع نگاه به انسان وجود دارد و به طور کلی تفکر را حاصل تغییرات فیزیکی و شیمیایی می‌داند.در مقابل نگاهی دیگر وجود دارد که روح، نفس و معنویت را برای انسان قائل است. در تعریف نخست، هوش مصنوعی به راحتی جای انسان را خواهد گرفت، چون می‌گوید انسان چیزی به جز سازوکار زیستی نیست. حتی پیچیدگی‌های او ممکن است ما را دیرتر به تمامی این سازوکار‌ها برساند.

چرا هوش مصنوعی جایگزین انسان نیست؟

صادقی تاکید کرد: اگر برای انسان تعریف معنوی قائل باشیم و روح و نفس را واقعیت بدانیم، هوش مصنوعی هرگز جایگزین انسان نخواهد شد، چون هوش مصنوعی از گونه‌ای نیست که جایگزین انسان و حتی رقبای او باشد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی خاطرنشان کرد: امروز در دنیای تجدد، تعریف اول غالب است و اتفاقا انسانیت در مهدِ اومانیسم تهدید می‌شود.

وی افزود: در تقسیم بندی اول، رسیدنِ هوش مصنوعی از نظر فلسفه به جایگاه انسان منتفی است، چون علوم آزمایشگاهی همچنان ناظر بر علوم فیزیک و شیمی است و رویکرد ما تعیین می‌کند که هوش مصنوعی چه بلایی برسر ما خواهد آورد!

حقیقت و هوش مصنوعی

صادقی به مقوله کشف حقیقت توسط انسان و هوش مصنوعی اشاره کرد و افزود: اگر تقسیم بندی تجربه گرایانه داشته باشیم و نظریه‌ها را در هوش مصنوعی پیاده سازی کنیم، در آن زمان هوش مصنوعی اقدام به تشخیص حقیقت می‌کند.

به همین جهت رویکرد ما به انسان به جهان بینی ما باز می‌گردد که در سطح نازل تری نسبت به نگاه به هوش مصنوعی قرار می‌گیرد.

بهبود زندگی توسط هوش مصنوعی

وی در بخشی دیگر به مزیت‌های هوش مصنوعی اشاره کرد که موجب بهبود زندگی و سرعت بخشیدن به امور می‌شود. در این بین باید توجه ما به مسائل فلسفی و اخلاقی باشد.چون هر ابزاری را در دست بگیریم و چارچوب اخلاقی و فلسفی برای آن نداشته باشیم، یقینا ضربه زننده خواهد بود، چون این چارچوب ها، از داشتنِ صرفِ آن ابزار مهم‌تر است؛ بنابراین باید به نحوی از هوش مصنوعی استفاده کنیم که به مرحله آسیب‌ها نرسد.ما با ابزار هوش مصنوعی طرف هستیم و در مقابل نگرانی‌هایی هم وجود دارد، اما معتقدم اگر در این مسیر و در مواجه با هوش مصنوعی چند عنوان را در نظر بگیریم، مسائل قدری حل و فصل می‌شود.

چه کار‌هایی باید به هوش مصنوعی سپرده شود

این عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاکید کرد وظایف باید بر اساس راهبرد مشخصی به هوش مصنوعی سپرده شود تا به مشکل برنخوریم. ابتدا باید در انتخاب کار‌هایی که به هوش مصنوعی می‌سپریم، به صورت دقیق توجه کنیم.همچنین باید بدانیم نقاط مرزی بین ما و هوش مصنوعی در تقسیم کار کجاست؟! در بسیاری آثار سینمایی تصمیم گیری برای شروع جنگ را به هوش مصنوعی سپرده‌اند ولی این نقطه باید در اختیار انسان باشد.

هوش مصنوعی دردستانِ انسان

وی افزود: هدایت هوش مصنوعی نباید از دست انسان خارج شود؛ هرچند محاسبه و کار‌های پیچیده از سوی هوش مصنوعی اتفاق می‌افتد ولی راهبری باید توسط انسان صورت گیرد؛ لذا هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار باید در حوزه راهبردی در اختیار انسان باشد.

صادقی معتقد است انسان نباید به یک ماشین پیچیده تبدیل شود چراکه انسان در مواجهه با هوش مصنوعی خلاقیت دارد ولی این ابزار به هیچ عنوان واجدِ خلاقیت نیست. در نهایت تنظیم رابطه میان انسان و هوش مصنوعی باید توسط انسان صورت گیرد.

رتبه جهانی ایران در حوزه هوش مصنوعی

همچنین مسعود قیومی مدیر گروه زبان یارانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی با حضور در استودیوی پخش زنده برنامه "سوفیا" با اشاره به تاکید رهبری بر لزوم بهره مندی از هوش مصنوعی گفت: ایشان اشاره کردند که کشور باید در بین ۱۰ کشور برتر در حوزه هوش مصنوعی قرار گیرد.

وی در ادامه در زمان‌های مختلف به این موضوع اشاره داشتند و در شهریور امسال هم تاکید کردند که باید به عمق هوش مصنوعی دست پیدا کرد.

عمق هوش مصنوعی کجاست؟

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: دستیابی به عمق هوش مصنوعی معنایی روشن دارد و از این جهت پر اهمیت است که یک بعد بحث کاربرد و دیگری بحثِ نظری است.اگر جنبه کاربردی را در نظر بگیریم، مسائلی در محیط اطراف می‌بینیم که به عینه به هوش مصنوعی باز می‌گردد و شامل حوزه آموزش، پزشکی و... می‌باشد. جنبه دیگر هوش مصنوعی که کمتر در کشور ما بدان پرداخته شده، رویکرد علوم انسانی به هوش مصنوعی است که شامل امنیت، اخلاق و... می‌باشد.

رابطه سنجیِ فلسفه و یارانه

قیومی در بخشی دیگر از مصاحبه با رادیو گفت‌و‌گو درباره فلسفه یارانه اظهار کرد: این مسئله به معنای خواندن و فهم کردنِ مسادل فلسفی توسط یارانه نیست بلکه باید با کمک یارانه علوم فلسفی را بکاویم و از درونش محتوایی را استخراج کنیم.تمامی این‌ها به علوم بین رشته‌ای باز می‌گردد. یک سوی قضیه علوم انسانی با تمامی محتوا نظیر اقتصاد، روانشناسی، الهیات و... قرار دارد و فناوری اطلاعات در دیگر سو قرار می‌گیرد.

زبان ماشینی چیست؟

این استاد دانشگاه افزود: اگر این‌ها را بگونه‌ای کنار هم قرار دهیم تا از توان هم استفاده کنند، علوم چند رشته‌ای شکل می‌گیرد که از اشتراکاتِ بین آن ها، یک رشته به دست می‌آید و موضوع با نگاهی دیگر قابلیت بررسی پیدا می‌کند.

قیومی در این باره توضیح داد: ما با کمک یارانه مسائل زبانی را بررسی می‌کنیم تا ماشین بتواند زبان را بفهمد و مطلبی را تولید کند.اما ماشین چگونه می‌فهمد و چگونه الگوریتم‌هایی را برای این فهم ایجاد می‌کند؟ ماشین فهمی مشابه ما ندارد ولی با کمک الگوریتم روش‌های محاسباتی نظیر آمار و الگوریتم‌ها را می‌شناسد و انسان به خواسته خود؛ خواهد رسید.

وظیفه ماشین تسهیل گری است

مدیر گروه زبان یارانه فرهنگستان زبان و ادب فارسی تاکید کرد: ماشین وظیفه تسهیل گری داشته و با تحلیل داده ها، انسان را به خواسته خود نزدیک خواهد کرد.در گذشته با حجم محدودی از داده‌ها اقدام به کار‌های پژوهشی می‌کردیم ولی امروز با حجم زیادی از داده‌ها سر و کار داریم که بسیار متنوع هستند و شامل جامعه شناسی، اقتصاد، روانشناسی و... می‌باشند و این مطالب در قالب زبان ارائه می‌شوند.

هوش مصنوعی توان خارق العاده ندارد

قیومی گفت: ورود به این الگوریتم‌ها توسط علوم اقتصادی، سیاسی، روانشناسی و... میسر است. الگوریتم‌ها ثابت هستند ولی با توجه به ورودی‌های متنوع، خروجی‌هایی خاص استخراج خواهد شد.البته نه بدین معنا که هوش مصنوعی جعبه سیاهی باشد که کار‌های خارق العاده خارج از کنترل ما انجام دهد؛ آن چه هوش مصنوعی انجام می‌دهد، تحت کنترل می‌باشد و با کمک انسان هدایت و بهبود بخشیده می‌شود.

تهدید هوش مصنوعی برای مشاغل

وی در بخشی دیگر از مصاحبه با رادیو گفت‌و‌گو با اشاره به کمک هوش مصنوعی در تصمیم گیری‌های انسانی گفت: کسانی که با هوش مصنوعی سروکار دارند، نسبتا فاقد دغدغه هستند. ما می‌دانیم کلید هوش مصنوعی در اختیار انسان است و کلید آن نیز توسط انسان روشن و خاموش می‌شود.ما به راحتی می‌توانیم حیات را از هوش مصنوعی بگیریم، اما باید به یک نکته مهم توجه کنیم؛ چراکه گاه هوش مصنوعی جایگاه شغلی برخی افراد را می‌گیرد. هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری منجر می‌شود تا مدتی دیگر برخی شغل‌ها از بین بروند و این یک تهدید است.

وی تصریح کرد: البته این تهدید چندان بد نیست، چون باعث می‌شود انسان‌ها بیش از پیش توانمند شوند؛ به عبارتی دیگر انسان باید دانش خوبی داشته باشد تا در دنیای آینده زندگی کند؛ در غیر اینصورت به واقع با چالش رو‌به‌رو می‌شود.