تئاتر در دستان دلالان تشنه شهرت و تئاتر/ تخصیص یارانه برای حوزه تئاتر
![تئاتر در دستان دلالان تشنه شهرت و تئاتر تخصیص یارانه برای حوزه تئاتر](/files/fa/news/1403/11/10/748777_585.jpg)
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، سلسله نشستهای بررسی مسائل توسعه تئاتر در ایران با حضور صدرالدین زاهد، مدرس و کارگردان تئاتر؛ قطب الدین صادقی، استاد دانشگاه و کارگردان تئاتر و علیرضا نراقی، مدرس و منتقد تئاتر در سالن همایشهای تئاتر شهر و با حضور خیرالله تقیانیپور دبیر جشنواره بین المللی تئاتر فجر با عنوان توسعه تئاتر ملی برگزار شد.
تئاترهای پر زرق و برق جای تئاترهای تاثیرگذار را گرفته است
قطب الدین صادقی، استاد دانشگاه و کارگردان تئاتر در ابتدا بیان کرد: مهمترین نقطه تئاتر ملی این است که شما درمورد امیدها و چالشهای این ملت میگویید. کم و بیش اتفاقهایی در این زمینه افتاده، اما کافی نیست. دولت و ارگانها نتوانستند این حوزه را سازماندهی کنند. به نظر من چیزی که امروز وجود دارد و به تئاتر ضربه میزند این است که جوانانی با سواد کم به نمایشنامههای شاهکار گند میزنند و من از این وضعیت خسته شدهام. البته که جدا از کارهای آماتوری، دلالان تشنه شهرت و ثروت تئاتر را در دست گرفتهاند. این دسته از تئاترها هیچ ارتباطی با تئاتر ملی ندارد کارهای آنها حتی یک ثانیه هم ارتباطی به ما ندارد.
وی افزود: مورد دیگر تئاترهای پر زرق و برق است که نه تحلیلی دارد نه شناخت. این کارها ذرهای تاثیرگذار نیستند. انگار دیگر تئاتری که تاثیر گذار باشد و به مسائل اجتماعی بپردازد و برگرفته از مسائل دینی و آیینی باشد وجود ندارد. آن هم به این دلیل که این کارها ساماندهی نشده و مدیریت غلط است و دولت سرمایهگذاری نمیکند. در همه جای دنیا هرگز روح هنری و فرهنگی خود را به کارهای خارجی نمیفروشند. البته آنجا هم کارهای خارجی کار میشود، اما نه مثل ایران که ما تماما کارهای خارجی را بر صحنه میبریم.
تئاتر ملی متکی بر اندیشه ملی دیگر وجود ندارد
به گفته صادقی، چه کسی صاحب سیاست فرهنگی است؟ اگر قرار است توسعه بدهیم اول باید یک نهاد درست کنیم. ما سند این موضوع را درست کردیم و هشت ماه پیش نزد دولت بردیم. ابتدا باید یک تماشاخانه ملی داشته باشیم. وظیفه ما نگهداری از داشتههای فرهنگی خودمان است. تئاتر ملی و اندیشه ملی دیگر وجود ندارد و ما تنها کپی درجه ۱۸ آن هستیم. به بیان دیگر ما باید صداقت تاریخی و فرهنگی داشته باشیم و اگر خلاقیم اول از خودمان صحبت کنیم. باید یک نهاد متشکل از افراد متخصص شکل بگیرد و به آنها میدان بدهیم. کسانی که از خلاقیت اصلی و ابداعی ایران دفاع کنند. خسته شدهام از تماشای کپی و غیراصیل که هیچ کمکی به بهبود اوضاع تئاتر نمیکند. مگر میشود دیالوگ بدون دموکراسی باشد؟ ما اساسنامه این جریان را یک هفته قبل از عید نوروز ۱۴۰۲ نوشتهایم، دولت جدید ادعا دارد میخواهد از تئاتر حمایت کند، مهمترین کمک به تئاتر عملی کردن همین مسئله است.
صدرالدین زاهد در ادامه بیان کرد: تردیدی ندارم که دولت باید حمایت کند، اما در دورانی که وزارت فرهنگ ما وزارت ارشاد است بدون اینکه بدانیم کار فرهنگی مسئولیت هنرمندان است نه وزارتخانه، بدون اینکه به هنرمندان کتاب و دانش و اندیشه بدهیم و از او بخواهیم کارها را بازنگری کند، هنرمند نیازی به ارشاد ندارد و احتیاجی به اینکه صبح تا شب از او خواسته شود که بر تک تک رفتارش کنترل داشته باشد. در جلسه شورای سیاست گذاری جشنواره همین حرفها را زدهایم و خوشبختانه گوش شنوایی وجود دارد، امیدوارم که این حرفها از طرف جامعه حاکم پذیرفته شود. هنرمند پیشرو در جامعه است و هنرمند گاهی خط و مرزها را میشکند که طبیعی است.
وی افزود: ما باید قبول کنیم که هنرمند مسئولیت کار و حرفی که میزند را دارد. فرهنگ عاملی اساسی برای تغییر جامعه است؛ جامعه امروز با قرنهای قبلی فرق دارد، ما تا کی به گذشته میخواهیم رجوع کنیم.
هنرمندان احتیاجی به ارشاد ندارند
زاهد در ادامه صحبتهای قطب الدین صادقی افزود: نقش دولت در مختصاتی که آقای صادقی ترسیم کردند، اهمیت دارد، حرفهای او درست است. دولت باید حمایت کند، اما در شرایطی که وزارت فرهنگ ما وزارت فرهنگ و ارشاد است؛ شرایطی نیست که به هنرمند اجازه خلاقیت بدهد. در صورتی که این خلاقیت، تفکر و داناییهای هنرمند موجب میشود تا او مسئولیت بپذیرد؛ این مسئولیت بر عهده یک عده بازبین نیست و برعهده هنرمند است.
وی همچنین افزود: هنرمند احتیاجی به ارشاد ندارد که چیکار بکند یا نکند. ما باید عوامل را شناسایی کنیم و سعی کنیم با زبان مدارا حرف هایمان را بزنیم. خوشبختانه گوش شنوایی وجود دارد، اما اینکه چقدر عملی شود را نمیدانیم. این که این موارد از سوی جامعه حاکم پذیرفته شود، بسیار تاثیرگذار است؛ هنرمندی که مسئولیت را میپذیرد و گاهی خط قرمزها را بنابر جامعه درحال تغییر میشکند.
به گفته زاهد، هنرمند نه تنها این مسئولیت را میپذیرد و مسئول هنر، صحبت و پیامی است که میدهد، از طرفی میداند که جامعه باید قوانین را عوض کند و جامعه را وادار به کتاب خواندن، فیلم دیدن و تئاتر دیدن میکند؛ به گونهای فرهنگ عامل اساسی برای تغییر جامعه میشود. تا کی میخواهیم به گذشته رجوع کنیم، رجوع به گذشته خوب است، اما باز هم لازم است نگاهی به امروز داشته باشیم.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه موقعی که آزادی به ما داده شد من به عنوان هنرمند چارچوب و قوانیم و حد و حدود را رعایت میکنم در عین حال میدانم کسانی که اداره حکومت را برعهده دارند میدانند که یک هنرمند میتواند جامعه را به سمت بکشاند. اعتقاد من این است که اصل و اساس جامعه ما بر مبنایی است که این مبنا اجازه نمیدهد که این تفکرات شکل بگیرد یعنی تئاتر ملی شکل بگیرد.
وظیفه اصلی دولت، توزیع درست بیت المال است
در بخش دیگر این نشست، قطب الدین صادقی بیان کرد: بخشی از وظیفه دولت این است که بیت المال را درست توزیع کند و یکی از اساسیترین صداقتهای نظام همین است. همین طور که برای جسم ارزش قائل هستیم و یارانهای برای آن تخصیص میدهیم، باید برای روح و اندیشه هم یارانهای تخصیص داده شود چراکه تئاتر برای روح است که مهمتر از جسم نیز هست.
وی افزود: این حق ماست و ما گدایی نمیکنیم. این پول و هزینه بخشی از مسئولیت دولت و حق مسلم هنرمندان است که از این فرهنگ وهنر دفاع کنند. هنرمندان امکانات فنی، ارتباطات جدید و پایگاهی برای تجمیع کنار هم میخواهند و این یکی از وظایف دولت است که باید هنرمندان امنیت شغلی داشته باشند. اگر طرفدار هنر ملی هستیم، تئاتر ما باید در مسیری پیش برود تا هنرمندان یک تشکل و تجمع هنرمندانه داشته باشند.
تیراژ کتابها در کشوری با ۸۰ میلیون جمعیت فاجعه است
صادقی در ادامه درخصوص نحوه آموزش تئاتر در دانشگاهها توضیح داد: فاجعه تنها در دانشگاهها نیست بلکه در دبیرستانها و دبستانها نیز هست. مردم با فرهنگ ملی بیگانه شدهاند. میخواستند فرهنگ شیعی و مذهبی جا بیفتد، اما موفق نشدند است و جلوی فرهنگ ملی را نیز گرفتهاند. درحال حاضر بچههای ما در دام فرهنگ غرب افتادهاند و این فاجعه است. بچههای ما را با فرهنگ ملی شان بیگانه کردهاند. سطح سواد افت کرده است ونصف کتابفروشیهای مقابل دانشگاه تهران تا به این جا تعطیل شده است، اما حدودا در این مسیر ۱۵۰ تا کافه از میدان انقلاب تا به اینجا اضافه شده است.
به گفته کارگردان نمایش «سفرنامه آبجی مظفر»، با شرمساری میگویم که تیراژ کتابها به ۱۰۰ نسخه رسیده است و این فاجعه است. البته این افت فرهنگی در سطح دانشگاهی هم هولناک است برای کشور ۸۰ میلیونی با ۶۷ دانشکده تئاتر و ۷۰۰ کلاس آزاد بازیگری وکارگردانی تیراژ ۱۰۰ نسخه کتاب فاجعه است.
بودجه قابل قبولی برای تئاتر کشور وجود ندارد
صدرالدین زاهد در پایان نشست نیز بیان کرد: در جامعهای که ما در آن زندگی میکنیم، بودجهای برای تئاتر نیست و جوانهایی که درحال حاضر در این حوزه کار میکنند هزینههای بسیاری را برای تولید و اجرای کارهایشان خرج میکنند، به طور مثال هزینههای هنگفتی بابت اجاره سالنها دادهاند، در صورتی که ما سالنهای خالی بسیاری در تهران داریم. چرا این سالنها خالی مانده است؟ در صورتی که میتواند برای فعالیت اهالی تئاتر در اختیار آنها قرار بگیرد. چرا به این سالنها ماموریت داده نمیشود که با اهالی تئاتر همکاری کنند و در این مسیر آنها را یاری بدهند؟ امید است که شرایط روز به روز بهتر و در مسیر مناسب تری قرار بگیرد.
گفتنی است، چهل و سومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر به دبیری خیرالله تقیانیپور، امروز سوم بهمن کار خود را آغاز کرد و تا ۱۳ بهمن ادامه دارد.
انتهای پیام/