عدم تطابق مهارت‌ها به دلیل تغییرات سریع بازار کار در ایران مشکل‌ساز می‌شود
رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور گفت: ۴۰ درصد کارفرمایان تا سال ۲۰۲۷ قصد دارند کارکنان را به دلیل کاهش تطابق مهارتی کاهش دهند.
به گزارش آنا، غلامحسین محمدی، رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور در کارگاه تخصصی سیاستگذاری فقرزدایی و رفاه در آینه آموزش و پرورش با بیان اینکه بخشی از فقر آموزش به فقر مهارتی برمی‌گردد گفت: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به عنوان متولی آموزش‌های غیر رسمی مهارتی در کشور در بیش از ۷۰۰ مرکز دولتی و بیش از ۲۰ هزار آموزشگاه خصوصی، نهاد تنظیم گر آموزش‌های مهارتی است.
وی با بیان اینکه در عوامل موثر بر ناکاستی‌ها و کمبود‌ها در حوزه آموزش، تعریفی از فقر مهارتی نیاز است افزود: اساسا اینکه یک نفر نتواند یک شغلی را در بازار کار به عهده بگیرد، دلایلی دارد که از جمله شکاف مهارتی یا فقر مهارتی است. ضروری است فرد ارتقاء مهارتی پیدا کند که بتواند شغلی را بر عهده گیرد یا اینکه باید تلاش شود آموزش‌های جدیدی به فرد ارائه داد.
رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور با بیان اینکه عوامل مختلفی در ایران در این خصوص بررسی شد ادامه داد: ضعف نظام آموزشی، عدم دسترسی به آموزش‌ها، تغییرات سریع بازار کار یا عدم هماهنگی بین آموزش و صنعت از جمله عوامل است.
محمدی با بیان اینکه به دلیل تغییرات سریع بازار کار که در ایران وجود دارد، عدم تطابق مهارت‌ها را شاهد هستیم، گفت: پیش بینی می‌شود که طی ۵ سال آینده ما بیش از ۱۷۰ میلیون شغل جدید داشته باشیم که عموما مرتبط با مهارت‌ها است و حدود ۹۲ میلیون شغل هم پیش بینی می‌شود که کمرنگ یا حذف شوند.
وی با بیان اینکه در این راستا ضروری است از هر ۱۰ کارگر ۶ نفر تا قبل از سال ۲۰۲۷ به افزایش مهارت و آموزش‌های مجدد بپردازند افزود: ۴۰ درصد از مهارت‌های فعلی کارگران در ایران تا سال ۲۰۲۷ نیاز به روزرسانی دارد. طبق پایشی که به تازگی توسط برخی نهاد‌ها انجام شده نظرات کارفرمایان تقریبا با این نظرات تطابق دارد، یعنی ۴۰ درصد از کارفرمایان قصد دارند کارکنان را به دلیل کاهش تطابق مهارت‌ها کاهش دهند و ۵۰ درصد هم قصد دارند که نقش‌ها را تغییر دهند.
معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه طبق بررسی نقشه فقر مهارتی در ایران، اگر فقر آموزشی را نمادی از فقر مهارتی در نظر بگیریم، پایش سالانه نشان می‌دهد استان سیستان و بلوچستان، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری و خراسان جنوبی در این موضوع وضعیت نسبتا مناسبی ندارند و برخی از استانها مثل تهران، یزد، قم و البرز وضعیت بهتری دارند.
رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای با بیان اینکه حدود ۳۰ درصد از جمعیت ۱۸ تا ۲۴ سال کشور در شرایط فعلی با وجود همه کار‌هایی که در حوزه آموزش انجام شده و فراگیری آموزش‌هایی که داریم تحصیلات متوسطه دوم ندارند ادامه داد: این در مقایسه با کشور‌های دنیا که حدود ۱۰.۰۳ درصد است عدد بزرگی است. یعنی ۳ برابر نرخ دنیا متوسطه دوم نداریم.
محمدی با بیان اینکه آموزش‌های مهارتی در هنرستان‌ها شکل میگیرد گفت: از سال ۹۰ تا ۹۸، نرخ مدرک تحصیلی متوسطه دوم از ۶۰ درصد به ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.
وی با بیان اینکه شاخص دیگر، شاخص فلاکت است که مرتبط با همان ریسک‌های سیستماتیکی است افزود: در کنار دسترسی به آموزش یکی از المان‌های تاثیر گذار بر فقر مهارتی موضوع مسایل اقتصادی و سیاسی است، شاخص فلاکت در ایران از میانگین خاورمیانه و آفریقا بسیار بالاتر است (حدود ۵۲ درصد بالاتر است) و این نشان می‌دهد بیکاری و نرخ تورم تاثیر مستقیمی روی مهارت و آموزش دارد، کاهش مهارت و فقر مهارتی منجر به افزایش نرخ تورم و بیکاری می‌شود.
محمدی با بیان اینکه بر اساس ابعاد آماری، فقر مهارتی در ایران، از جنبه‌های دسترسی به آموزش ها، کیفیت آموزش‌ها و نیز ریسک‌های سیستماتیکی در کشور به لحاظ سیاسی، اجتماعی و اقتصادی نشان دهنده یک عدد بزرگتری نسبت به میانگین دنیا است ادامه داد: شاخص سرمایه گذاری سازمان‌ها در آموزش ایران رتبه ۱۳۴ را در دنیا دارد و شاخص کیفیت هم در رتبه ۱۱۵ قرار دارد یعنی سازمان‌های ایرانی جز ۸ کشور آخر دنیا هستند که وضعیت سرمایه گذاری در آموزش نشان می‌دهد.
وی با بیان اینکه در وضعیت نظام آموزشی از لحاظ میانگین سال‌های تحصیلی در رتبه ۶۱ قرار داریم که رتبه تقریبا قابل قبولی است افزود: همچنین در شاخص مجموعه مهارت فارغ التحصیلان در رتبه ۱۳۶ را داریم که جز ۶ کشور آخر هستیم. به این ترتیب آموزش می‌دهیم ولی بچه‌ها مهارت کافی ندارند، همزمان در سازمان‌های کشور هم آموزش می‌دهیم، اما این آموزش کیفیت کافی را ندارد.
محمدی با بیان اینکه متوسط نرخ خروج کارکنان از سازمان‌ها ۵۰ درصد بالاتر از نرخ موجود در جهان است عنوان کرد:۵۸ درصد از کارکنان ابراز کردند که نبود امکانات آموزشی و ارتقا فردی دلیل ترک سازمان‌ها است.
وی با بیان اینکه طبق شاخص بهره وری در ایران در سال ۲۰۲۳ با اغماض نرخ تسعیر ارز، که خیلی اثر داشته بهره وری نیروی کار معادل ۲۳ دلار است افزود: ۲ دلار کمتر از نرخ میانگین دنیا است، در واقع حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد بهره وری نیروی کار ما از دنیا پایین‌تر است.
محمدی با بیان اینکه عرضه نیروی کار در ایران بیش از ۴۰ درصد تقاضای موجود بازار است گفت: کارایی و سازگاری آموزش‌ها با تقاضا بین ۴۰ تا ۵۰ درصد است، یعنی چیزی حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر نیروی با کیفیت عرضه می‌کنیم و نیاز کشور حدود یک میلیون تقاضا است.
وی با بیان اینکه با یک نظام آموزشی نامنطبق بر بازار کار و نیازهای عمومی رو‌به‌رو هستیم عنوان کرد: به دلیل فقر مهارتی است که نیروی کار دارد.
محمدی با بیان اینکه سه دسته آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، علمی و کاربردی و آموزش عالی در کشور تطابقی با نیازهای صنعتی و بازار کار دارند گفت: با نرخ متوسط ۲۸ درصد، آموزش‌ها با بازارکار و نیاز‌ها تطابق دارد که نرخ کمی است. بیش از ۷۰ درصد کارفرمایان متناسب با تخصص کار، نیرو انسانی را جذب می‌کنند و نیروی کار ما دچار فقر مهارتی هستند که باید برای آن برنامه ریزی ویژه داشته باشیم.
رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور با بیان اینکه در سال ۹۶ طبق مصوبه مجلس، نظام آموزش فنی و حرفه‌ای تربیتی ذیل قالب یک شورای عالی و قانون خوب قرار داده و ملزم کرده که بخش‌های مختلف نظام باهم کار کنند که این نظام‌ها شامل شایستگی، بازار اشتغال، نظام آموزش فنی و حرفه‌ای و سنجش صلاحیت حرفه‌ای است افزود: تا زمانی که هماهنگی‌ها به وجود نیاید شاهد فقر مهارتی‌ها هستیم.
به گفته وی، در فنی و حرفه‌ای، در دانشگاه فنی و حرفه‌ای و در هنرستان‌ها سهم کل اعتبارات از بودجه عمومی کشور کمتر از یک درصد است و اعتبارات کل این بخش‌ها به تولید ناخالص ملی کمتر از دو دهم درصد است و کل اعتبارات کمتر از ۹ درصد سهم آموزش در ایران است و انتظار داریم که نظام آموزشی مهارت محور شود و فقر مهارتی مطبق با نیازهای بازار کار باشد.
انتهای پیام/
