در آنا بخوانید؛
سالمندی و تأثیر آن بر سیستم بهداشتی ایران/افزایش بیماری‌های مزمن و نیاز به خدمات درمانی پیشرفته
سالمندی در ایران به سرعت در حال افزایش است و این موضوع فشار زیادی به سیستم بهداشتی وارد می‌کند. بیماری‌های مزمن و نیاز به مراقبت‌های ویژه، ضرورت بهبود زیرساخت‌های درمانی و دسترسی بهتر به خدمات پزشکی را ایجاب می‌کند.
گروه سلامت خبرگزاری آنا- زهرا اردشیری؛ ایران در آستانه یکی از مهم‌ترین تحولات جمعیتی خود قرار دارد. «حرکت به سوی یک جمعیت سالخورده» این تغییرات، که به دلیل کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش امید به زندگی به وقوع پیوسته، به سرعت در حال شکل‌گیری است و در سال‌های آینده می‌تواند به یک بحران بزرگ تبدیل شود.
سالمندی یکی از مراحل طبیعی زندگی است، اما زمانی که جمعیت سالمندان به سرعت افزایش می‌یابد، این تغییر با چالش‌های جدی در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه در بخش سلامت، مواجه خواهد بود. در واقع، این تغییر جمعیتی نه تنها به وضعیت بهداشتی کشور آسیب می‌زند، بلکه بر اقتصاد، رفاه اجتماعی و نیروی کار نیز تأثیرات عمیقی خواهد گذاشت. سؤال مهمی که اینجا مطرح می‌شود این است که آیا سیستم بهداشتی و درمانی کشور برای مقابله با این بحران آماده است؟
چالش‌های سلامت و بهداشت در دوران سالمندی
سالمندی به‌طور طبیعی با بروز برخی مشکلات سلامتی همراه است. بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی-عروقی، آرتروز و اختلالات شناختی، مانند زوال عقل در میان سالمندان شیوع بالایی دارند. در حالی که این بیماری‌ها با گذر زمان و افزایش سن بیشتر نمود پیدا می‌کنند، نیاز به مدیریت و درمان مناسب آنها هر روز افزایش می‌یابد.
اما واقعیت این است که زیرساخت‌های بهداشتی کشور به‌ویژه در مناطق دورافتاده و روستایی، به‌طور کامل قادر به پاسخگویی به این نیاز‌ها نیست. به همین دلیل، بسیاری از سالمندان برای دریافت خدمات درمانی و مراقبتی با مشکلات جدی مواجه هستند و این مشکل با توجه به گسترش جمعیت سالمندان در آینده‌ای نزدیک، تشدید خواهد شد.
آموزش نیروی انسانی متخصص در حوزه سالمندی
در شرایطی که نیاز به مراقبت‌های تخصصی در حوزه سالمندی روز به روز بیشتر می‌شود، کمبود نیروی انسانی متخصص در این حوزه یک معضل جدی است. پرستاران، پزشکان و دیگر کادر درمانی باید به‌طور خاص در زمینه‌های مختلف مراقبت از سالمندان آموزش ببینند، مانند توانبخشی، مراقبت‌های تسکینی و روان‌شناسی سالمندی. اما متأسفانه در ایران، آموزش‌های تخصصی در این زمینه‌ها به‌قدر کافی گسترده نیست و این کمبود نیرو می‌تواند فشار زیادی بر خدمات بهداشتی وارد کند. کشورهای پیشرفته سال‌هاست که برای تربیت نیروی متخصص در این حوزه برنامه‌ریزی کرده‌اند و این مسئله در ایران هنوز مورد توجه کافی قرار نگرفته است.
تنهایی و انزوای اجتماعی: تهدیدی برای سلامت روانی سالمندان
یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای سلامت روانی سالمندان، به‌ویژه آنهایی که فاقد خانواده یا حمایت‌های اجتماعی هستند، انزوای اجتماعی است. سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند و هیچ‌گونه حمایتی از سوی نزدیکان خود ندارند، در معرض افسردگی، اضطراب و زوال عقل قرار دارند. مطالعات نشان داده‌اند که سالمندان بدون حمایت اجتماعی، با سرعت بیشتری به مشکلات جسمی و روانی دچار می‌شوند. این پدیده به‌ویژه در جامعه‌ای مانند ایران که ساختار خانواده‌ها به سرعت در حال تغییر است، بیشتر به چشم می‌آید. در گذشته، خانواده‌ها به عنوان اصلی‌ترین نهاد حمایتی، نقش مهمی در مراقبت از سالمندان داشتند، اما اکنون این نقش به‌ویژه با افزایش تک‌فرزندی، بسیار کمرنگ شده است.
کمبود خدمات مراقبتی و پزشکی در مناطق دورافتاده
در حالی که بسیاری از سالمندان در مناطق شهری به‌طور نسبی از خدمات درمانی و مراقبتی مناسب بهره‌مند هستند، در مناطق روستایی و دورافتاده این دسترسی بسیار محدودتر است. بسیاری از روستا‌ها فاقد پزشک متخصص در زمینه سالمندی و همچنین مراکز درمانی مجهز برای مراقبت از این قشر هستند. در نتیجه، سالمندان در این مناطق برای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی مجبور به سفر‌های طولانی به شهر‌ها هستند که نه تنها هزینه‌بر است، بلکه ممکن است باعث شود برخی از آنها نتوانند به‌موقع درمان لازم را دریافت کنند.
مشکلات اقتصادی و ناتوانی در تأمین هزینه‌های درمانی
یکی دیگر از مشکلات اساسی سالمندان، به‌ویژه آنهایی است که درآمد ثابت یا کافی ندارند، ناتوانی در تأمین هزینه‌های درمانی و مراقبتی است. در شرایطی که بسیاری از سالمندان به دلیل نداشتن شغل فعال یا حقوق بازنشستگی ناکافی، قادر به پوشش هزینه‌های خود نیستند، این فشار اقتصادی به‌ویژه برای آن دسته از سالمندانی که هیچ گونه حمایت خانوادگی ندارند، بسیار نگران‌کننده است. علاوه بر این، نبود پوشش بیمه‌ای مناسب و ناکافی بودن سیستم‌های حمایتی در کشور، وضعیت را برای این قشر آسیب‌پذیر دشوارتر می‌کند.
تغییرات اجتماعی و تأثیر آن بر حمایت از سالمندان
تغییرات اجتماعی و فرهنگی در ایران، مانند افزایش نرخ طلاق، تک‌فرزندی و مهاجرت جوانان به شهر‌های بزرگ یا خارج از کشور، منجر به کاهش حمایت‌های خانوادگی از سالمندان شده است. در گذشته، خانواده‌ها به‌ویژه فرزندان وظیفه مراقبت از والدین سالمند خود را بر عهده داشتند، اما اکنون با تغییر سبک زندگی و شاغل بودن بیشتر افراد، بسیاری از سالمندان از حمایت‌های سنتی بی‌بهره‌اند. این تغییرات اجتماعی ضرورت ایجاد نهاد‌های حمایتی و مراکز مراقبتی تخصصی را برای سالمندان برجسته می‌کند.
بحران سالمندی و تأثیر آن بر نیروی کار و اقتصاد کشور
افزایش جمعیت سالمندان نه تنها چالش‌های زیادی برای حوزه سلامت به همراه دارد، بلکه فشار شدیدی به اقتصاد کشور نیز وارد می‌کند. کاهش تعداد افراد فعال در نیروی کار و در مقابل افزایش تعداد سالمندان، می‌تواند به کاهش تولید ناخالص داخلی و افزایش هزینه‌های اجتماعی و درمانی منجر شود. برای مقابله با این بحران، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌های مؤثر در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی ضروری است. در این شرایط، دولت‌ها باید به‌ویژه به ایجاد مشوق‌های اقتصادی برای سالمندان و بهبود پوشش بیمه‌ای برای آنان توجه ویژه‌ای داشته باشند.
ضرورت برنامه‌ریزی برای آینده سالمندان
بحران سالمندی در ایران تنها یک چالش بهداشتی نیست، بلکه یک بحران اجتماعی و اقتصادی است که برای مقابله با آن نیازمند سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت است. برای این منظور، باید شبکه‌های حمایتی برای سالمندان در سطح ملی ایجاد و تقویت شوند. ایجاد مراکز مراقبت از سالمندان، بهبود کیفیت بیمه‌های سلامت، آموزش نیروی انسانی متخصص در حوزه سالمندی و ترویج فعالیت‌های پیشگیرانه در سنین پایین‌تر از جمله اقداماتی است که می‌تواند بحران سالمندی را کاهش دهد و سالمندان را قادر سازد که دوران پیری خود را با سلامت و آسایش بیشتری سپری کنند.
نتیجه‌گیری: اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه سالمندی
بحران سالمندی یک پدیده جمعیتی است که با تمام ابعاد زندگی اجتماعی و اقتصادی کشور گره خورده است. بدون یک برنامه‌ریزی دقیق، جامع و سرمایه‌گذاری در این حوزه، ایران با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد شد. از این رو، ضروری است که در کنار تأمین خدمات بهداشتی و درمانی، سیاست‌های حمایتی و فرهنگی جدیدی برای سالمندان در نظر گرفته شود تا آنها بتوانند زندگی باکیفیت‌تری داشته باشند و در برابر این بحران موفقیت‌آمیزتر عمل کنند.
انتهای پیام/
