بازنگری محوطه های تاریخی «تقلیل» فضا نیست بلکه «تدقیق» آن است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، نشست رسانه‌ای دکتر علیرضا ایزدی، مديركل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیاء میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی عصر امروز در ساختمان وزارتخانه برگزار شد.

بر اساس این گزارش، در ابتدای این نشست، علیرضا ایزدی مدیرکل ثبت و حریم آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی عنوان کرد: شاید تلخ باشد، اما ما واقعا از عملکرد خودمان در حوزه ثبت و حریم‌ها راضی نیستیم. این مربوط به یک سال و دوسال نیست، ما درباره ایران عزیزی صحبت میکنم که بر اساس برآورد‌های علمی، چیزی بیش از یک‌میلیون اثر در حوزه میراث فرهنگی و تاریخی دارد، اما از این تعداد در خوشبینانه ترین حالت چهل هزار اثر و مکان ثبت شده و از این تعداد تنها حریم پنج هزار اثر مشخص شده است. 

وی اظهار کرد: متاسفانه در بررسی برخی پرونده‌ها این نتیجه رسیدیم که اصول علمی در تعیین حریم‌ها رعایت نشده است و دچار اشکال هستند. ما نباید در این موضوعات باز هم آزمون و خطا کنیم. بازنگری این محوطه‌ها و اماکن برای ما هزینه و بار مضاعف است. آقای صالحی امیری هم تأکید کردند که باید بر مبنای علم و تخصص و بهره گیری از دانش باستان شناسی روز عمل کنیم. در این راستا، بررسی مستندات تاریخ و علوم جدید به ما کمک می‌کند. در نتیجه این بررسی‌های علمی، حمایت و دفاع جانانه تری هم از میراث فرهنگی خواهیم داشت.

ایزدی گفت: ما ابایی از بازنگری پرونده‌ها نداریم، چون معتقدیم که کار ما یک کار تخصصی و علمی است. بازنگری لزوما به معنای محدود کردن محوطه نیست و ما مواردی را داشتیم که به وسعت آن محوطه اضافه شده است. بازنگری تقلیل نیست بلکه تدقیق است. تمام داشته و حیثیت ما حفاظت از حریم‌های میراث معنوی و طبیعی است و برای همین بار‌ها وارد دعاوی قضایی شده‌ایم. باید سواد میراثی را در بین مدیران بخش‌های مختلف افزایش دهیم تا میزان کج اندیشی‌ها و دست اندازی را کاهش پیدا کند. ما همچنان پرونده‌های مفتوحی داریم، اما معضل لاینحلی نداشتیم.

امیر ارجمند رئیس اداره حرائم معاونت ثبت و حریم آثار نیز گفت: وقتی اثری واجد ثبت میراث فرهنگی می‌شود، وزارت میراث فرهنگی و ادارت کل استان‌ها موظف هستند تا نسبت به تعیین عرصه و حریم آن اقدام کنند. ما به طور میانگین در اکثر استان‌ها دعاوی مختلف قضایی داریم. در بخش قابل توجهی از بافت‌های تاریخی، ضوابط عرصه و حریم توسط اشخاص حقیقی و حقوقی رعایت نشده است.

وی اظهار کرد: خوشبختانه درد اکثر دعاوی قضایی به نفع ادارت کل رای صادر شده این فرایندی مداوم است و ما در حال رصد و پایش هستیم بخص قایل توجهی از پرون هد‌های کا درباره بافت‌های تاریخ است که همیشه در معرض تاخت و تازه و تجاوز توسط افراد حقیقی و حقوقی این.

ارجمند افزود: ما موظف هستم پس از ثبت آثار، نسبت به تعیین حریم آنها اقدام کنیم. از حدود ۹۰سال پیش که بحث میراث فرهنگی دارای ساختار اداری شد تا شهریور ۱۴۰۲ حدود ۴هزار و پانصد اثر تعیین حریم شده بود. این در حالی است که از آن تاریخ تا شهریور ۱۴۰۳ با تلاش همکاران ما ۳۸۰ اثر تعیین حریم شده است.

مدیر اداره حرائم عنوان کرد:  از سوی دیگر در یک سال گذشته ۲۲ اثری که تعیین حریم شده بودند بازنگری شدند. این بازنگری ها، دلایل فنی و توجهی بسیار کاملی دارد. از زمان تعیین حریم بخش عمده این محوطه‌های باستانی و تپه‌ها حدود چهل تا پنجاه سال گذشته بود و نیاز به بازنگری داشت.

وی افزود: تعیین حریم آثار تاریخی به شکل متناسب به حدود چهل گمانه زنی نیاز دارد. ما اکنون که با اعتباری که در اختیار داریم داریم به طور متوسط در سال حدود ۱۰۰ پرونده را تعیین حریم می‌کنیم. البته با همت مدیران کل استان‌های ما این رقم به ۳۰۰ محوطه رسیده است. امسال هم موظفیم که از محل اعتبارات ملی و استانی، ۱۲۰ اثر را تعیین حریم کنیم.

ایزدی درباره فعالیت‌های عمرانی هواپیمایی ماهان در منطقه شهداد نیز گفت: ما در این زمینه و موارد مشابه ضوابط مشخصی داریم. نامه‌نگاری هالی مفصلی داشتیم و تاکید کردیم که این دوستان در کنار فعالیت‌های توسعه گکرای خودشان این ضوابط را هم رعایت کنند. میراث، ملموس، غیرملموس و طبیعی کشور ما ویترین فرهنگ و معرفت ایرانیان است. خود مدیران استانی ما بخشی از کار را متوقف کردند. ما به هیچ وجه نمی‌خواهیم مانعی برای توسعه آن منطقه باشیم، اما نمی‌توانیم چشممان را بر تخلف‌ها ببندیم، چون شأن جمهوری اسلامی مدنظر است.