در یک پژوهش بررسی شد؛
سنجش سرمایه فکری در نظام‌های آموزش عالی
امروزه در اقتصاد دانش محور حیطه‌های علم، فناوری، نوآوری و کارآفرینی به عنوان عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی کشور‌ها قلمداد می‌گردند.
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، در سال‌های اخیر منابع مزیت رقابتی از سرمایه‌های ملموس و سخت به دارایی‌های غیر ملموس و نرم مانند دانش و سرمایه فکری تغییر داده است. به دلیل اهمیت سرمایه فکری و ارزیابی آن در نظام‌های آموزش عالی، دست‌اندرکاران امر آموزش عالی به شناخت مؤلفه‌های سرمایه فکری و نحوه سنجش آن نیاز دارند.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «ضرورت طراحی یک مدل بهینه برای سنجش سرمایه فکری در نظام آموزش عالی» به این موضوع پرداخته‌اند که امروزه در اقتصاد دانش محور حیطه‌های علم، فناوری، نوآوری و کارآفرینی به عنوان عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی کشور‌ها قلمداد می‌گردند.
* اهمیت سرمایه فکری در آموزش عالی
آموزش عالی از طریق به کارگیری فرایند‌های تدریس و تحقیق و همین طور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز زمینه‌های رشد اقتصادی را فراهم می‌نماید
به زعم این پژوهش نقش مؤسسات آموزش عالی در توسعه منطقه‌ای از جمله موضوعاتی است که در سال‌های اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. آموزش عالی از طریق به کارگیری فرایند‌های تدریس و تحقیق و همین طور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز زمینه‌های رشد اقتصادی را فراهم می‌نماید.
در این پژوهش آمده است که آنچه که در جریان این فرایند دارای اهمیت و اولویت است قابلیت نوآوری است تا با تنوع و تغییرات موجود متناسب، و پاسخگوی نیاز‌های روز جامعه باشد و این امر جز از طریق بهکارگیری منابع ملموس و غیر ملموس نظام‌های آموزش عالی امکان پذیر نیست.
این پژوهش توضیح می‌دهد که آن بخش از منابع سازمانی که به صورت نامشهود است و در لیست دارایی‌های دفتری شرکت‌ها و سازمان‌ها لحاظ نمیشود ولی تأثیر بسزایی در عملکرد و دارایی بازاری شرکت دارد از آن تعبیر به دارایی‌های نامشهود یا سرمایه‌های فکری می‌شود.
* سرمایه فکری چیست؟
به گفته این پژوهش سرمایه فکری دربرگیرنده تمامی منابع غیر ملموس یا غیر فیزیکی و دارایی‌ها و منابع سازمانی است که شامل فرایندها، ظرفیت نوآوری، حق انحصاری و دانش پنهان اعضا و شبکه‌های ارتباطی می‌شود. امروزه سنجش سرمایه فکری در نظام‌های آموزش عالی به عنوان ابزاری مناسب جهت طراحی، برنامه ریزی و استفاده از منابع در دسترس می‌باشد.
این پژوهش به این نکته اشاره می‌کند که اقتصاد جهانی بیشتر و بیشتر به سمت و سوی تولید دانش (سرمایه‌های ناملموس) گرایش پیدا کرده است و دانش به عنوان منبع رشد، برای حال و آینده در کنار منابع فیزیکی و مادی (سرمایه‌های ملموس) مد نظر قرار گرفته است. همانگونه که دانش اهمیت و اولویت پیدا می‌کند، کیفت دانش تولید شده به وسیله نظام‌های آموزش عالی نیز به عنوان یکی از ابزار‌های دست یابی به مزیت رقابتی اهمیت ویژ‌های یافته است.
آموزش عالی در کشور‌های در حال توسعه همچون ایران میتواند با تربیت افراد خلاق، نوآور و کارآفرین زمینه رشد و توسعه را فراهم نماید. تحقیقات اولیه پیشنهاد می‌کنند که توسعه منابع سرمایه فکری برای سازمان‌ها ایجاد ارزش می‌کند به ویژه اینکه بسیاری از دارایی‌های سازمانی نامشهود می‌باشند و در ترازنامه نشان داده نمی‌شوند.
* سرمایه فکری عامل اصلی نوآوری‌ها
مدیریت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی باید به مسئله تقویت سرمایه‌های فکری خود اهتمام بیشتری بورزند
از سویی دیگر در این پژوهش آمده است با توجه به اینکه مفهوم سرمایه فکری یکی از کارآمدترین مفاهیم مدیریت استراتژیک در بخش‌های غیر انتفاعی از جمله دانشگاه‌ها است و عامل اصلی نوآوری‌ها و تولید علم و فناوری محسوب می‌شود، مدیریت دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی باید به مسئله تقویت سرمایه‌های فکری خود اهتمام بیشتری بورزند.
به طور کلی در این پژوهش به این نکته اشاره شده است که با توجه به محوریت دانایی سازمانی در توسعه و ارتقای سرمایه فکری در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، فراهم کردن زمینه‌ها و بستر‌های سازمانی برای ایجاد زیربناها، استقرار ساختار‌های مناسب و راه اندازی فرآیند‌های بهبود دانایی در سطح این مراکز بایستی در سرلوحه کار مدیران دانشگاه‌ها و برنامه ریزان آموزش عالی قرار گیرد.
در ادامه نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ضرورت سنجش سرمایه‌های فکری در نظام‌های آموزش عالی و گزارش سرمایه‌های فکری در بسیاری از دانشگاه‌ها معتبر دنیا از جمله انگلستان، اسپانیا، ایتالیا، استرالیا، فنلاند، و ... مورد توجه قرار گرفته و این امر منجر به بهبود مدیریت بر این سرمایه شده است. ضرورت توجه به این مهم در نظام آموزش عالی ایران از طریق تدوین آئین نامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط امری ضروری است.
در پایان این پژوهش آمده است که تقویت و توسعه همکاری‌های دانشگاه‌های کشور با دانشگاه‌های معتبر جهانی به ویژه در برگزاری دوره‌های تحصیلات تکمیلی مشترک در رشته‌های اولویت‌دار ملی همچون تبادل دانشجو، همکاری‌های علمی و تحقیقاتی بین دانشگاهی به منظور تقویت شاخص‌های و معیار‌های سرمایه ارتباطی نیز از موارد مهم دیگر است.
این پژوهش به کوشش عباس عباس‌پور و محمد شرفی (عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی) و مینا مقدم (کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی دانشگاه شاهد) انجام شده است.
انتهای پیام/
