در یک پژوهش بررسی شد؛
فن شش کلاه تفکر به عنوان روش تدریس نوین
تربیت نیروی انسانی متخصص و توانمند یکی از مسائل پیشرو بوده و یکی از ایستگاه‌های تربیت مدارس هست و برای آنکه بتوان افراد توانمند پرورش داد نیاز به معلمانی با روحیه خلاقیت و نوآوری است.
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، ضرورت به‌کارگیری روش‌های تدریس نوین و مبتنی بر حل مسئله و تفکر در نظام آموزشی کشور، سبب شد پژوهشی باهدف واکاوی فن شش کلاه تفکر دوبونو (پدر تفکر خلاق) به‌عنوان یک روش تدریس خلاق و نقش آن در بهبود آموزش و تدریس انجام گیرد.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «واکاوی فن شش کلاه تفكر به‌عنوان روش تدریس نوین؛ یک مطالعه فراترکيب» به این موضوع پرداخته‌اند که خلاقیت و نوآوری یکی از مؤلفه‌های رشد و شکوفایی استعداد‌های افراد جامعه است و لازمه پیشرفت جامعه وجود نیروی انسانی کارآمد و کارساز است.
تربیت نیروی انسانی متخصص و توانمند یکی از مسائل پیشرو بوده و یکی از ایستگاه‌های تربیت مدارس هست و برای آنکه بتوان افراد توانمند پرورش داد نیاز به معلمانی با روحیه خلاقیت و نوآوری است.
* اصطلاح تدریس و روش‌های تدریس
در این پژوهش آمده است که انتخاب و تدوین الگوی تدریس مناسب و نوین در فرآیند آموزش جهت عمق‌بخشی به یادگیری یکی از راه‌های وصول است. به‌کارگیری روش‌های آموزش نوین و مبتنی بر تفکر خلاق، از ضروریات سیستم آموزشی هر کشوری محسوب می‌شود.
به دلیل نیاز جامعه امروز به افراد متفکر و خلاق، تغییر روش‌های تدریس و استفاده از روش‌های تدریس فعال به‌عنوان یک ضرورت احساس می‌شود
این پژوهش مطرح می‌کند که اصطلاح تدریس، درس دادن عمدتاً به فعالیت‌های کلاسی معلم که در حضور دانشآموزان و دانشجویان و غالباً بهصورت کلامی انجام می‌گیرد گفته می‌شود و روش‌های تدریس به دو دسته سنتی و نوین تقسیم می‌شوند. روش تدریس نوین، مشارکت دانش‌آموز و معلم را می‌طلبد و به‌جای انتقال مطالب به دانش‌آموز، به افزایش توانایی یادگیرنده در فرآیند یادگیری توجه دارد.
نکته قابل ذکر در این پژوهش این است که یکی از وظایف نظام تعلیم و تربیت، پرورش افراد دارای اندیشه انتقادی، خلاق و دارای توانایی حل مسئله است. به دلیل نیاز جامعه امروز به افراد متفکر و خلاق، تغییر روش‌های تدریس و استفاده از روش‌های تدریس فعال به‌عنوان یک ضرورت احساس می‌شود. یک محیط آموزشی شامل مجموعه‌ای از نگرش‌ها، احساس‌ها و رفتار‌ها است که بر نوآوری، رضایت و کارایی افراد تأثیر دارد.
در این پژوهش آمده است که ده عامل چالش، آزادی، حمایت از ایده‌ها، اعتماد و اطمینان، مباحثه، تضاد، خطرپذیری، فرصت دادن به ایده‌ها، سرزندگی و پویایی، شادمانی و شوخ‌طبعی را در ایجاد یک محیط خلاق تأثیرگذار می‌داند.
* روش شش کلاه تفکر به‌عنوان یک روش تدریس
به‌طورکلی نتایج در پژوهش حاضر نشان می‌دهند که استفاده از روش شش کلاه تفکر به‌عنوان یک روش تدریس، فراگیران را قادر می‌سازد تا از زوایای مختلف به موضوع تدریس بیندیشند و درک بهتری نسبت به محتوا پیدا کنند. بنابراین آنها می‌توانند به راه‌های دیگر حل مسئله که حتی در حال عادی به آنها نمی‌اندیشند، فکر کنند.
به زعم این پژوهش فکر‌های جدید، خود نیز زمینه طرح مسائل جدید که از ذهن پوشیده هستند، می‌شوند. همچنین تصور می‌شود، ازآنجاییکه شش کلاه تفکر در فرآیند حل مسئله، علاوه بر آموزش موضوع، دانش‌آموز را به تفکر از دیدگاه‌های مختلف سوق می‌دهد، در موقعیت‌های واقعی زندگی نیز نتایج مؤثری در فرآیند حل مسئله خواهد داشت.
در پایان بر اساس یافته‌های این پژوهش، پیشنهادات کاربردی و پژوهشی در راستای بهبود شرایط یاددهی-یادگیری در کشور به شرح ذیل ارائه میگردد:
- با توجه به تأثیرگذاری فن شش کلاه تفکر بر یادگیری فراگیران، توصیه می‌شود؛ از این فن در محیط‌های آموزشی جهت تعمیق یادگیری و ارتقای مهارت‌های شناختی استفاده شود. برای این امر ابتدا لازم است معلمان در این راستا تجهیز شده و توانمندی و مهارت انجام تفکر خلاقانه را طی آموزش‌های ضمن خدمت کسب نمایند و بعد آن را در کلاس درس با محتوای آموزشی آمیخته نمایند.
- ازآنجاکه فن شش کلاه تفکر منجر به پیشرفت تحصیلی فراگیران می‌شود، استفاده ازاین روش نوین در تدریس دروس مختلف توصیه می‌شود؛ از سوی دیگر می‌توان با تلفیق دروس، نحوه استفاده پیشرفته از تفکر خلاقانه را ارتقاء داد.
- با توجه به تأثیر قابل توجه این فن بر بهبود تفکر خلاق و انتقادی، به کارگیری آن جهت پرورش فراگیرانی متفکر و نقاد پیشنهاد می‌شود؛ لذا به نظر می‌رسد وجود کلاس‌هایی فوق برنامه در مدارس و یا در برنامه درسی سایه می‌تواند دانشآموزان در ارتقاء سطح فکری یاری نماید.
- آموزش این فن به عنوان یک روش تدریس خلاق در دانشگاه‌های فرهنگیان به دانشجو معلمان جهت استفاده در مدارس، توصیه میگردد. همچنین تأکید میگردد آموزش هم بهصورت تئوری و هم بهصورت عملی باشد تا این مدل فکری در معلمان درونی گردد.
- به پژوهشگران پیشنهاد می‌شود روش شش کاله تفکر را با سایر روش‌های تدریس مبتنی بر بازی و تفکر ازجمله طوفان فکری، آموزش فلسفه برای کودکان، یادگیری مبتنی بر مسئله و... مقایسه کنند تا نقاط قوت و ضعف هر یک مشخص گردد.
- به پژوهشگران توصیه می‌شود کاربرد فن شش کاله تفکر را در زمینه‌های مختلف آموزشی ازجمله آموزش مفاهیم پیچیده علمی، آموزش مهارت‌های زبانی و تأثیر آن بر توانایی حل مسئله دانشآموزان موردبررسی قرار گیرد.
این پژوهش به کوشش الهام رامشینی (دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی دانشگاه تهران) و مرضیه دهقانی (دانشیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران) انجام شده است.
انتهای پیام/
