در یک پژوهش بررسی شد؛
نقش پارک‌های علم و فناوری در توسعه فناوری نوین
برخی از کشور‌ها با پیشرفت مستمر در علم، فناوری و فرهنگ توانسته‌اند سطح استاندارد‌ها را پیوسته ارتقا دهند، تا آنجا که در عرصه‌های ملی و فراملی، بازار‌های گسترده جهانی را تحت تسلط خود و دانش و فناوری‌های نوین خود قرار داده‌اند.
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تأسیس مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری در دنیا شتاب قابل ملاحظه‌ای داشته است و نقش این مؤسسات و کارکرد‌های متنوع آنان به عنوان بخشی از زیرساخت‌های نوآوری و فناوری در هر کشوری روزبه روز آشکارتر و نمایان‌تر می‌شود. موفقیت کشور‌ها در آینده به میزان و چگونگی رشد و تأثیر آنها در مناسبات علمی، پژوهشی و محصولات راهبردی آنها بستگی خواهد داشت.
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «نقش پارک‌های علم و فناوری در توسعه نوآوری و فناوری» به این موضوع پرداخته‌اند که کشور‌ها با پیشرفت مستمر در علم، فناوری و فرهنگ توانسته‌اند سطح استاندارد‌ها را پیوسته ارتقا دهند، تا آنجا که در عرصه‌های ملی و فراملی، بازار‌های گسترده جهانی را تحت تسلط خود و دانش و فناوری‌های نوین خود قرار داده‌اند.
* ارتباط کاربردی کردن دانش و توسعه جامعه
در این پژوهش آمده است که کاربردی کردن دانش و سرآمد بودن در فناوری یکی از شاخص‌های اصلی توسعه جوامع است. مأموریت نهایی پارک‌های فناوری این است که بتوانند نتایج به دست آمده از پژوهش‌های دانشگاهی را با نیاز صنعت هماهنگ کرده و از این راه خلاء رابطه صنعت و دانشگاه را پر کنند و این امر در نهایت به تجاری‌سازی دانش منجر خواهد شد.
به گفته این پژوهش پارک علمی ازجمله زیرساخت‌های فیزیکی در توسعه مؤسسات دانش‌محور محسوب می‌شود که در رسیدن به اقتصاد دانایی‌محور به‌کار رفته گرفته می‌شود.
این پژوهش به این نکته اشاره می‌کند که اگرچه تاریخچه پارک‌های علمی به دهه پنجاه برمی‌گردد، اما کارکرد مؤثر آنها همزمان در عصر فناوری سبب رشد سریع آنها در دو دهه اخیر شده است.
در این پژوهش آمده است که امروزه کلیه کشور‌ها اعم از توسعه‌یافته یا در حال توسعه با ساختار‌های اقتصادی- اجتماعی متفاوت، بهره‌گیری از این زیرساخت با نام پارک فناوری، پارک تحقیقاتی یا نام‌های مشابه را به نوعی تجربه کرده‌اند.
* تعریف انجمن بینالمللی پارک‌های علمی
به زعم این پژوهش تعریف انجمن بینالمللی پارک‌های علمی (IASP) یک پارک علمی سازمانی است که توسط متخصصان حرف‌های اداره می‌شود و هدف اصلی آن افزایش ثروت در جامعه از طریق تشویق و ارتقای فرهنگ نوآوری و افزایش قدرت رقابت در میان شرکت‌ها و مؤسساتی است که متکی بر علم با ایجاد انگیزش و مدیریتی جریان دانش و فناوری در میان دانشگاه‌ها، مراکز تحقیق و توسعه، شرکت‌های خصوصی و بازار، ایجاد و رشد شرکت‌های متکی بر نوآوری از طریق مراکزرشد و فرآیند‌های زایشی تسهیل می‌کند.
به گفته این پژوهش نظر اتحادیه اروپا(EU) پارک علم و فناوری مکانی است که شرکت‌های تازه تأسیس شده در فضای محدود شد‌های متمرکز شده‌اند که هدف از این کار توسعه و افزایش شانس پیشرفت و میزان بقای این شرکت‌ها به منظور ایجاد فرصت‌های مشترک در یک ساختمان دارای فضا‌های مناسب است که در اصل به آن پارک تحقیقاتی گفته می‌شود.
* اثرات سازمانی و منطقهای پارک‌های علم و فناوری
این پژوهش مطرح می‌کند که افزایش فاصله و شکاف بین بخش‌های آموزش و تحقیقات با بخش تولید و خدمات در دنیای امروز ایجاد سازمان‌هایی برای پر کردن این فاصله را ضروری می‌سازد. نوع مشکلات و هزینه‌هایی که این سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های تحقیقاتی، با آن دست به گریبان هستند ایجاد و بقای آنها را با مشکل جدی روبه‌رو می‌کند.
به زعم این پژوهش پارک‌های علمی به‌عنوان یکی از نهاد‌های اجتماعی و حلقه‌ای از زنجیره توسعه اقتصادی مبتنی بر فناوری تشکیل شده‌اند و با ایفای نقش مجموعه‌هایی که وظیفه حمایت و هدایت مؤسسات و شرکت‌های تحقیقاتی را بر عهده دارند، گسترش آنها در چند دهه گذشته در غالب کشور‌ها پیگیری شده است.
این پژوهش مطرح می‌کند که کارکرد مناسب پارک‌ها در حل معضل فوق و اثرات جانبی ناشی از آن؛ یعنی تسریع در روند انتقال فناوری، اشتغال‌زایی برای فارغ‌التحصیلان جوان و تجاری‌سازی نتایج تحقیقات، پارک‌های تحقیقاتی را به یکی از پرشتاب‌ترین مجموعه‌های فعال در دنیا تبدیل کرده است و بسیاری از سیاست‌گذاران فناوری از پارک‌های علمی به عنوان بخشی از یک راهبرد اثربخش و هماهنگ برای توسعه ملی یا منطقهای نام می‌برند.
با توجه به پژوهش‌های بررسی شده در رابطه با پارک‌های علم و فناوری، اثرات این مجموعه‌ها را می‌توان در دو حوزه عمده «سازمانی» که همان شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در آنها بوده و نیزمنطقه‌ای و کشوری تقسیم‌بندی کرد که نتایج آن به طور خلاصه در جدول زیر بیان شده است.
این پژوهش بیان می‌کند که توجه به این نکته نیز ضروری است که در کشور‌های در حال توسعه‌ای که غالب دانشگاه‌ها و مجموعه‌های صنعتی آنها پژوهش‌محور و مولد فناوری نیستند، کمتر می‌توان شاهد پیدایش شرکت‌های دانش‌بنیان منشعب چه عملیاتی و چه مالکیتی بود.
این نوشته بیان می‌کند که این محدودیت به‌ویژه در فقدان سازوکار‌های حقوقی و قانونی که سهام‌داری و شرکت‌داری دانشگاه‌ها را فراهم می‌کنند می‌تواند افزایش یابد؛ بنابراین تأسیس پارک‌های علم و فناوری در کشور‌های در حال توسعه از جمله ایران در صورت ادامه وجود رویکرد آموزشی دانشگاه‌ها و عدم توجه به پتانسیل تحقیق و توسعه درونزا در مجموعه‌های صنعتی و همچنین ضعف سازوکار‌های قانونی و حقوقی، می‌تواند بهره‌مندی از مزایای آن و نقش تسهیل‌گری آن در توسعه فناوری را کمرنگ‌تر کند.
در نهایت این پژوهش با توجه به تجربیات جهانی، ایجاد پارک‌های علمی تحقیقاتی در کشور به شرط رعایت برنامه‌ریزی‌های آمایشی و سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند نقش مؤثرتری را در تکمیل چرخه تحقیقات و نیز تجاری‌سازی نتایج تحقیقات ایفا کند. همچنین این موضوع می‌تواند سبب تسریع در روند انتقال فناوری، بروز نوآوری‌ها و فناوری‌های نوظهور، جذب متخصصین و دانشمندان و نیز گسترش مؤسسات کوچک و متوسط به واسطه توسعه فعالیت کارآفرینان شود.
در آخر نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که دولت از طریق ایجاد محیطی مناسب برای فعالیت‌های نوآورانه شرایط را برای جذب شرکت‌های بینالمللی فناورانه محور فراهم می‌کند که این امر باعث گسترش روابط تجاری و بهبود رشد اقتصادی کشور می‌شود.
این پژوهش به کوشش علی نصر (کارشناسی ارشد مدیریت تکنولوژی، دانشگاه علامه طباطبائی) و حجت‌الله حاجی حسینی (دانشیار سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران) انجام شده است.
انتهای پیام/
