اعتراضات خونین دانشجویی در بنگلادش؛ درگیری‌ با پلیس و تعطیلی دانشگاه‌ها بر سر نظام سهمیه‌بندی

به گزارش خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، شیخ حسینه، نخست وزیر بنگلادش با چالش سیاسی دشواری مواجه شده؛ چراکه با اعتراضات سراسری از سوی دانشجویانی که خواستار اصلاح سیاست‌های سهمیه‌ای موجود در مشاغل هستند، روبه‌رو است.

معترضان خواستار پایان دادن به سیستمی هستند که مشاغل را برای بستگان مقامات دولتی که در جنگ استقلال این کشور از پاکستان در سال 1971 جنگیده‌اند.

اعتراضات دانشجویی در بنگلادش به خشونت کشیده شده است. این اعتراضات ۳۹ کشته و چند صد زخمی بر جای گذاشته و به اموال دولتی و خصوصی آسیب زده است. بسیاری از قربانیان در تیراندازی‌های پلیس جان خود را از دست داده‌اند و صدها نفر دیگر در درگیری‌های میان گروه‌های دانشجویی رقیب به شدت زخمی شده‌اند.

حسینه مخالفان سیاسی خود را به برانگیختن اعتراضات متهم کرده است. در یک سخنرانی تلویزیونی، او از یک تحقیق قضائی در مورد تیراندازی‌های پلیس خبر داد و از مرگ دانشجویان ابراز تاسف کرد و به خانواده‌هایشان تسلیت گفت.

حسینه از دانشجویان دعوت کرده است تا برای حل مسئله به طور مسالمت‌آمیز مذاکراتی داشته باشند. با این حال، با توجه به وضعیت ناپایدار و احساس عمیق جراحت در میان جامعه دانشجویی، مشخص نیست که آیا آن‌ها پیشنهاد دولت را خواهند پذیرفت یا خیر. در حالی که حسینه مایل به یافتن راهی برای آشتی با دانشجویان است، او مصمم است که با تلاش‌های مخالفان سیاسی‌اش برای بی‌ثبات کردن دولتش به شدت مقابله کند.

بیش از ۵۶ درصد از مشاغل دولتی تحت دسته‌بندی‌های مختلفی برای قشری خاص رزرو شده است، از جمله ۳۰ درصد سهمیه برای خانواده‌های افرادی که برای استقلال کشور در سال ۱۹۷۱ جنگیدند. اعتراضات دانشجویی در سال ۲۰۱۸ باعث شد حسینه سیستم سهمیه‌ بندی را به طور کلی لغو کند؛ اما در ۷ ژوئیه سال جاری میلادی، دادگاه عالی آن سیستم را مجددا بازگرداند و دانشجویان دوباره به خیابان‌ها بازگشتند و وضعیت از ۱۴ ژوئیه به بعد وخیم‌تر شد، زمانی که حسینه مخالفان سهمیه آزادی‌خواهان را «رضاکارها» خطاب کرد. رضاکار لقبی تحقیرآمیز برای اشاره به کسانی است که در دوره استقلال بنگلادش برای ارتش پاکستان جنگیدند.

این اظهارات نخست‌وزیر به‌طور گسترده موجب شوک، ناامیدی و خشم در بخش وسیع‌تری از جامعه شد که از مرز دانشگاه‌ها فراتر رفت. به‌رغم ممنوعیت تجمعات عمومی و وعده‌های نخست‌وزیر حسینه، دانشجویان به اعتراضات خود علیه سیستم سهمیه شغلی جنجالی دولت ادامه می‌دهند و با نیروهای پلیس درگیر شده‌اند و این در حالی است که اختلالات گسترده‌ای در ارتباطات تلفن همراه وجود دارد. باید دید که اعتراضات کنونی دانشجویان در روزهای آینده به چه سمت و سویی خواهد رفت.

اوایل این هفته، دولت دستور تعطیلی نامحدود مدارس و دانشگاه‌ها را صادر کرد و روز پنج‌شنبه، مقامات برخی از خدمات موبایل را قطع کردند تا وضعیت نظم و قانون را تحت کنترل درآورند.

در هفته گذشته، اعتراضات دانشجویی در سراسر کشور ادامه داشته است. تمامی مؤسسات آموزشی کشور به طور نامحدود تعطیل شده و خوابگاه‌ها و محوطه‌های دانشگاهی خالی شدند و امتحانات نیز تا زمان بازگشت وضعیت به حالت عادی لغو شدند.

«ایمتیاز احمد» استاد سابق دانشگاه داکا در بنگلادش گفت: وضعیت می‌توانست بهتر مدیریت شود اگر حسینه پلیس‌های را مهار می‌کرد و زودتر با دانشجویان گفتگو می‌کرد.

بنگلادش سابقه‌ بسیاری در اعتراضات دانشجویی دارد که به دوران جنبش زبان بنگالی (Bhasha Andolan) در سال ۱۹۵۲ در پاکستان شرقی سابق برمی‌گردد. جنبش زبان بنگالی، جنبشی سیاسی بود که خواستار به رسمیت شناخته شدن زبان بنگالی به عنوان یک زبان رسمی بود. همچنین این جنبش به دنبال اجازه برای استفاده از زبان بنگالی در امور حکومتی، آموزشی، رسانه‌ای و ضرب ارز و چاپ تمبر با این زبان بود.

آشفتگی‌های اخیر به دلیل وخامت شرایط اقتصادی، از جمله تورم بالا، افزایش بیکاری و کاهش ذخایر ارزی، به وجود آمده است. نزدیک به یک‌پنجم از جمعیت ۱۷۰ میلیون نفری کشور بیکار یا ترک تحصیل کرده اند.

با وجود بیکاری بالای جوانان، دانشجویان به دنبال سیستم جدیدی بر پایه شایستگی هستند و استدلال می‌کنند که سیستم فعلی تبعیض‌آمیز است.