یادداشت وارده؛
تأملی بر گفته‌های پزشکیان درباره دانشگاه آزاد اسلامی
اظهارنظر اخیر یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، نوعاً بازتولید یک دوقطبی قدیمی بر مبانی «دانشگاه آزاد و دانشگاه دولتی» است.
خبرگزاری علم و فناوری آنا- بشیر اسماعیلی؛ طعن و کنایه مسعود پزشکیان در اثنای تبلیغات و کارزار انتخاباتی خود خطاب به دانشگاه آزاد از سه جهت قابل نقد است. نخستین مشکلی که این‌گونه حرف زدن به وجود می‌آورد، ایجاد یا دامن زدن به مقوله دوقطبی سازی در جامعه است؛ پیامد این نوع از دوقطبی سازی، یک طرف نگاهی از بالا و تحقیرآمیز به طرف مقابل دارد و خود را محق می‌داند تا از حقوق، جایگاه و مواهب برتری نسبت به طرف مقابل برخوردار باشد.
مصادیق این نگاه قطبی محور در طول تاریخ در قالب تبعیض نژادی بین سفیدپوستان و سیاهان، فقرا و ثروتمندان، مهاجران و مردم بومی.. بارها صورت پذیرفته و بعضاً هم زمینه‌ساز بحران‌های شدیدی شده است. در کشور دوقطبی‌هایی مانند تهرانی و شهرستانی، بالاشهری و پایین‌شهری، شهری و روستایی و همانند آن شکل گرفته و توسط نخبگان و مسئولان فرهنگی ناآگاه و یا مغرض بازتولید می‌شوند.
اظهارنظر اخیر پزشکیان، نوعاً بازتولید یک دوقطبی قدیمی بر مبانی «دانشگاه آزاد و دانشگاه دولتی» است. پزشکیان با به کار بردن لفظ «دانشگاه آزادی» از اینکه آنها سمت و مسئولیتی گرفته‌اند اظهار نارضایتی می‌کند و تلویحاً فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد را کم‌سواد و بی‌سواد می‌داند.
در اینجا به دنبال این نیستیم که بر پایه آمار و ارقام و دستاوردهای مستند شده، این مدعای نادرست پزشکیان را پاسخ دهیم، بحث اصلی اینجاست که یک فرد باسابقه مدیریت سیاسی در کشور و در جایگاهی که خودش را شایسته بالاترین سمت اجرایی در قوه مجریه تشخیص داده است، نباید در مقوله دوقطبی سازی تا این حد بی‌مبالات باشد.
جامعه کنونی ایران در معرض تهدیدات ناشی از انواع و اقسام دوقطبی‌هاست که نظام سیاسی در کشور باید حداکثر اهتمام خود را در راستای کاهش آن به کار ببندد. شنیدن چنین اظهارنظری از پزشکیان، افق روشنی را درباره رئیس‌جمهور بالقوه با دغدغه اجتماعی راجع به همه اقشار جامعه نشان نمی‌دهد.
دوم اینکه پزشکیان تاکنون به خاطر توهین به مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی، هیچ اظهارنظر اصلاحی یا عذرخواهی ارائه نکرده وی حتی حاضر نشده از صدها هزار فارغ‌التحصیل، استادان و کارکنان این مجموعه عظیم دلجویی کند و عذرهایی مانند سوء تعبیر و بدفهمی از کلامش را به میان آورد؛ البته شاید در ادامه چنین کند؛ اما به فرض عذرخواهی آتی، این تأخیر هم نشانه خوبی از رئیس‌جمهور فهیم و دغدغه‌مند نسبت به احساسات و شأن اقشار مختلف اجتماعی به دست نمی‌دهد.
در نهایت اینکه پزشکیان به‌طور کلی نسبت به حرفی که می‌زند، چندان دقیق و حساس نیست. به جز این اظهار نظرات نسنجیده درباره دانشگاه آزاد اسلامی، پزشکیان درباره جاده‌های ترکیه و مقایسه آن با ایران، آمار غلطی ارائه می‌دهد و مانند کسانی که تازه از مسافرت ترکیه برگشته‌اند، مشاهدات سطحی خود را از یک کشور خارجی به رخ می‌کشد! پزشکیان در مناظره جنجالی خود با موضوع فرهنگ، وقتی محمد فاضلی به جای حفظ متانت و شکیبایی، جلسه را به هم می‌ریزد و گردوخاک به پا می‌کند، می‌گوید «همین نشان می‌دهد هنوز در مسئله فرهنگ مشکل داریم!».
در واقع پزشکیان به جای اینکه به دلیل رفتار نامتعارف فردی که منتسب به اوست و به‌عنوان کارشناس او را همراه خود به استودیو آورده پوزش بطلبد، فرافکنی می‌کند و گناه را به گردن فرهنگ ایرانیان می‌اندازد. کاری که یادآور غرب‌زدگان دوران تجدد و بعد از آن در تاریخ معاصر است که هر مشکلی و معضلی در کشور را به فرهنگ ملی و دینی ما ربط می‌دادند تا در سایه خود تحقیری و خودکم‌بینی، همه مسائل را تحلیل کنند.
پزشکیان در مصادیقی که از آیات و روایات نیز می‌آورد، چندان دقیق نیست. او اصرار دارد به دو زبان عربی و فارسی، مواردی را شاهد بگیرد که بیشتر از آنکه راهگشای کلام او باشد به خودنمایی و به رخ کشیدن محفوظات خود شباهت دارد.
به هر روی، مناظرات و سخنرانی‌های انتخاباتی اگر هیچ سودی هم نداشته باشد، دست‌کم نامزدها را در معرض سخن گفتن قرار می‌دهد و با حرف زدن، بسیاری از مسائل برای افکار عمومی روشن می‌شود. مصداق این بیت معروف که «تا مرد سخن نگفته باشد/ عیب و هنرش نهفته باشد»
*بشیر اسماعیلی استادیار روابط بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان
انتهای پیام/
