توسط معاون علمی رئیس جمهور؛
اقتصاد و دولت آینده/۲۲
تدبیر دولت چهاردهم برای جلوگیری از مهاجرت دانش‌بنیان‌ها چیست؟
عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: جوانان خلاق و دانش‌آموخته با روبه‌رو شدن با بروکراسی سخت در کار تولید، طبیعی است که دچار ناامیدی و فرسودگی شده و به سوی مهاجرت از کشور سوق پیدا می‌کنند. باید بدانیم که تسهیل در قوانین و تسریع در امور مرتبط با بخش فعالیت دانش‌بنیان‌ها از تغییرات لازم در توسعه تولید و حفظ نیروهای خبره و افکار خلاقانه است.
مرتضی افقه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری علم و فناوری آنا درباره دلایل اصلی رویکرد اقتصاد دانش‌بنیان و جایگاه حمایت از دانش‌بنیان‌ها در دولت آینده گفت: مشکل دانش‌بنیان‌ها این نیست که هدفی در رابطه با حمایت از آنها تعیین شود؛ بلکه باید مشخص شود که چگونه می‌خواهند این کار رابا توجه به هدفگذاری‌های دولت‌ها انجام دهند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: دانش‌بنیان‌ها بخشی از نظام تولید کشور هستند و کشور ما در گسترش صنایع و مباحث تولیدی مشکل دارد. برخی از اقتصاددانان، با تصور این‌که مشکل تولید در ایران کمبود سرمایه نقدینگی است، به دولت توصیه می‌کنند که سرمایه و نقدینگی اعطا کند؛ اما اصلی ترین موضوع نادیده گرفتن نفس و جایگاه ویژه تولید در اقتصاد از سوی دولت است.
وی ادامه داد: تاکنون هیچ دولتی موفق به ارائه برنامه جامع و نمای کلی در این زمینه نشده است؛ بلکه صرفا ایده آل‌ها و آرمان‌ها را بیان می‌کنند. در همین راستا لازم است نامزدها به جای بیان آرمان‌ها به چگونگی انجام بپردازند و این موضوع راروشن کنند.
مشکل اصلی در تولید نهفته است
این استاد دانشگاه تصریح کرد: دانش‌بنیان‌ها بخشی از نظام تولید کشور هستند و کشور در گسترش صنایع و مباحث تولیدی مشکل دارد. برخی از اقتصاددانان اقتصاد نفهمیده ما با تصور این‌که مشکل تولید در ایران کمبود سرمایه نقدینگی است، به دولت توصیه می‌کنند که سرمایه و نقدینگی اعطا کند. اما از نظر من موضوع اصلی این است که نفس تولید برای دولت از اهمیت کمی برخوردار است.
وی ادامه داد: در حال حاضر بخش زیادی از بنگاه‌های کوچک و متوسط کشور با کمتر از ۵۰ درصد ظرفیت تولیدی فعالیت می‌کنند؛ اگر بتوانیم علل عدم تحقق حداکثر ظرفیت تولیدی‌ها را لیست کنیم، یافتن دلایل عدم رشد متناسب دانش‌بنیان‌ها نیز کار سختی نیست.
اقتصاد و دولت آینده/۲۰
سهم ۲.۷ درصدی دانش‌بنیان‌ها در تولید ناخالص؛ برنامه دولت چهاردهم برای ارتقاء چیست؟
افقه ادامه داد: بنابراین باید از نامزد‌های ریاست جمهوری سوال کرد که راهکار آنها برای توسعه دانش‌بنیان‌ها چیست. لازم به ذکر است که به عقیده بنده نیز دانش‌بنیان‌ها می‌توانند پیشرو تحولات در صنایع باشند، اما دلیل این‌که می‌بینیم طی دوره‌های قبل پیشرفت دانش‌بنیان‌ها محدود بوده، می‌توان در عدم شناسایی موانع تولید محصولات فناورانه یافت.
چالشی به نام موانع تولید خلاقانه
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: با توجه به عنایت و تسلط رهبر معظم انقلاب بر مشکلات کشور و بنا برفرموده ایشان حتی سالی نیز با عنوان سال تولید، پشتیبانی ها، مانع زدایی‌ها نامگذاری شد، اما باز هم از تحقق کامل این هدف بازماندیم. در همین راستا شرکت‌های دانش بنیان نیز به عنوان بخشی از زنجیره تولید با این موانع روبرو شدند؛ شایان ذکر است در برخی موارد حتی این موانع تاثیر بیشتری بر دانش بنیان نسبت به دیگر صنایع دارند.
سه مانع در توسعه تولید محصولات دانش‌بنیان
این عضو هیئت علمی دانشگاه اظهار کرد: مشکل تولید و فراتر از آن مسئله رشد اقتصادی و معیشت مردم جزو دغدغه‌های اصلی دولتمردان نیست. اولویت تولید در شعار‌ها بیان می‌شود، اما زمانی که به عنوان یک متخصص شعار‌ها را می‌نگریم اولویت و دغدغه برای پشتیبانی از تولید کشور به چشم نمی‌خورد.
وی ادامه داد: دومین مورد از عوامل مانع تولید به این موضوع برمی‌گردد که با توجه به عدم وجود اولویت برای معیشت و تولید در میان سیاست مداران، افرادی که برای تصدی مناسب مختلف انتخاب می‌شوند نیز تفکرات مبتنی بر تقویت تولید در آنها ضعیف‌تر از رویکرد‌های عموما سیاسی است.
افقه اظهار کرد: در سیستمی که تفکر تولید محور اولویت ندارد، انتخاب افراد برای تصدی پست‌های مختلف عموما بر اساس ایدئولوژی وحزب بندی‌های سیاسی است. به همین جهت نیز به عقیده بنده عمده مشکلات در راه توسعه تولید نگرش مدیران بالادستی است.
وی تاکید کرد: در همین راستا بسیاری از سیاستمداران و اقتصاددانان تصور می‌کنند که با تزریق سرمایه و اعطای ارزش و تسهیلات و امتیاز باید از تولید حمایت کنیم، اما واقعیت این است که نیاز به ایجاد تفکر درست در سیاست گذاری و هدایت فکری است.
افقه درباره سومین عامل مانع تولید گفت: سومین عامل خود نیز حاصل همین ناکارآمدی مدیریتی است، بروکراسی اداری فشل و آشفته‌ای است که سرمایه گذار را چنان دچار فرسودگی و ناکارآمدی می‌کند که به سوی فعالیت‌های غیر مولد برود. حالا با این اوصاف تصور کنید شرکت‌های دانش بنیانی که از عده‌ای جوان خوش فکر و متخصص و ناآشنا با موانع اداری و اجرایی تشکیل شده است، چگونه باید به فعالیت خود ادامه دهند.
وی ادامه داد: این جوانان خلاق و دانش آموخته با روبه‌رو با شدن با بروکراسی سخت در کار تولید طبیعی است که دچار ناامیدی و فرسودگی شده و به سوی مهاجرت از کشور سوق پیدا می‌کنند. باید بدانیم که ساده کردن کار برای آنان از واجب‌ترین تغییرات لازم در بحث توسعه تولید و حفظ نیروهای خبره و افکار خلاقانه است.
انتهای پیام/
