ازدواج‌ فامیلی عاملی برای بروز بیماری‌های ژنتیکی/ آزمایش قبل از ازدواج؛ گامی مهم در زندگی مشترک

ملیحه هاشمی متخصص ژنتیک در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، درباره ضرورت انجام آزمایش‌های ژنتیکیِ قبل از ازدواج، اظهار کرد: آزمایش قبل از ازدواج، غربالگری سلامت زوجین است. به‌طورکلی چهار نوع تست در آزمایش قبل از ازدواج گرفته می‌شود که ارزیابی سلامت عمومی، آزمایش خون، معاینه مربوط به توانایی بارداری و آزمایش اعتیاد از موارد آن است.

وی ادامه داد: معمولاً در آزمایش خون زوج‌ها، گروه خونی، بیماری‌های ارثی مانند تالاسمی، بیماری‌های مقاربتی مانند هپاتیت، سیفلیس و ایدز مشخص می‌شود. انجام آزمایش‌های قبل از ازدواج، اجباری بوده و همه افراد باید انجام دهند.

این متخصص ژنتیک افزود: به دلیل شایع بودن تالاسمی در ایران، انجام آزمایش‌های مرتبط به این بیماری، قبل از ازدواج اجباری است؛ اما فقط بتا تالاسمی در روند این آزمایش بررسی می‌شود. یکی دیگر آزمایش‌های مهم که به آن توجه نمی‌شود بررسی مشکلات ژنتیکی است. مشاوره ژنتیک و انجام آزمایش‌های آن قبل از ازدواج، بسیار مهم و ضروری است؛ اما متأسفانه به دلیل هزینه زیاد این آزمایش‌ها، زوجین تمایل زیادی به انجام آن ندارند. قیمت این آزمایش‌ها با دلار مشخص می‌شود و در شهرهای مختلف متفاوت است.

هاشمی تأکید کرد: لازم است آگاهی مردم نسبت به انجام آزمایش‌های ژنتیکی و مشاوره‌های مرتبط با آن بیشتر شود. در این زمینه هیچ فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی درستی انجام‌نشده است. مردم باید بدانند که می‌توانند از بستگان درجه‌دو یا سه هم بیماری‌های ژنتیکی را  به ارث ببرند. متأسفانه کسانی رغبت به انجام آزمایش‌های ژنتیکی را دارند که یک عضو معلول یا مبتلا به بیماری‌های خاص و نادر در خانواده‌شان حضور دارد. حتی برخی زوج‌ها باوجود تذکر‌های مکرر بازهم این موضوع را جدی نمی‌گیرند و هنگام بارداری با مشکل مواجه می‌شوند.

نقش پررنگ ازدواج‌های فامیلی در بیماری‌های ژنتیکی

وی ازدواج‌های فامیلی را عاملی مهم برای بروز بیماری‌های ژنتیکی دانست و گفت: ازدواج فامیلی احتمال بروز برخی بیماری‌ها را چندین برابر می‌کند؛ البته احتمال بروز مشکلات و بیماری‌های ژنتیکی برای همه افراد وجود دارد و هیچ فردی از این مسئله مستثنی نیست؛ بنابراین در قدم اول باید تلاش کرد که بیماری‌های قابل پیشبینی ژنتیک را تشخیص وسپس درصد تولد افراد ناسالم را کاهش داد.

این متخصص ژنتیک تأکید کرد: افرادی که سابقه بیماری‌های ژنتیکی را در خانواده خود، پدربزرگ، مادربزرگ، عمه، عمو، خاله، دایی و فرزندان آنها را دارند حتماً باید آزمایش‌ها ژنتیک را انجام دهند. همچنین کسانی که مادربزرگ، خاله یا عمه آنها همه فرزندان پسرشان یا برعکس فوت می‌شوند، یا کسانی که  ۱۰ بارداری داشته و فقط ۳ نوزاد به دنیا آورده‌اند یا کسانی که سابقه سقط‌های تکراری و مرده زایی دارند، باید ازنظر بیماری‌های ژنتیکی بررسی شوند.

هاشمی افزود: اکثر بیماری‌های ژنتیکی قابل‌درمان نیستند ولی قابل‌پیشگیری یا کنترل هستند. معلولیت در افراد هم از بُعد مالی و هم روانی - اجتماعی هزینه‌های هنگفتی را به خانواده‌ها، دولت و سازمان بهزیستی تحمیل می‌کند.