چالش‌هایی از جنس ربات‌ها/ چگالی جایگزینی ربات با کارگر در ایران پایین است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا، هجدهمین دوره مسابقات بین‌المللی ربوکاپ آزاد ایران به میزبانی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی از۲۹ فروردین تا روز گذشته به مدت 3 روز برگزار شد. این  دوره از مسابقات با حضور هزارو 800 شرکت‌کننده در ۳۱۶ تیم و ۲۴ لیگ دانشجوی و دانش‌آموزی به کار خود پایان داد.

در این دور از مسابقات گروه‌های دانشجویی علاوه بر برگزاری لیگ‌هایی مانند دموی دانشجویی، شبیه ساز فوتبالیست دو بعد، ربات‌های پرنده، سرویس‌رسان در کار و خودرو خودران، چند تیم دانشجویی نیز آخرین دستاورد‌های علمی و پژوهشی خودشان را در معرض نمایش قرار داده‌اند.

دستاورد‌هایی که هرکدام می‌توانند در صورت حمایت مالی مسئولان سهم بزرگی در صنعت و جامعه ایفا کنند.

نیاز به پرورش نیرو‌های متخصص در دانشگاه‌ها و مدارس داریم

مرتضی موسی‌خانی، رئیس کمیته ملی ربوکاپ و رئیس هجدهمین دوره مسابقات بین‌المللی ربوکاپ آزاد ایران درباره این دوره از مسابقات ربوکاپ به خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: امسال ۴۰۰ تیم برای حضور در هجدهمین مسابقات بین‌المللی ربوکاپ آزاد ثبت نام کردند که از این تعداد ۳۱۶ تیم (۷۰ تیم دانشجویی و ۷۰ تیم دانش‌آموزی) توانستند به این دور از مسابقات راه پیدا کنند.

وی گفت:همچنین در این دوره از مسابقات ۵ کشور جهان از جمله چین، برزیل، آلمان، افغانستان و ارمنستان حضور یافتند و سایر کشور‌ها نیز به صورت شبیه‌سازی شرکت کرده‌اند.

رئیس کمیته ملی ربوکاپ افزود: اغلب تیم‌های دانشجویی و دانش‌آموزی که به این دوره از مسابقات راه پیدا می‌کنند، حائز رتبه هستند. بیشتر این تیم‌ها با دستی پر و با کسب مدال به کشور باز می‌گردند؛ این امر باعث شده تا جایگاه علم رباتیک ایران در سطح جهانی ارتقا پیدا کند.

انعقاد قرارداد با دستاوردهای رباتیک دانشجویی

وی یاد آورشد: طی دوره‌های پیشین تیم‌های دانشجویی به واسطه برگزاری این مسابقات و کسب دانش پردازش تصویر، نرم‌افزار، کنترل، بینایی ماشین در مسابقات ربوکاپ توانسته‌اند دستاورد‌های خوبی خلق کنند به گونه‌ای که برخی از آنها اکنون در صنایع بزرگ ایفای نقش می‌کنند. به عنوان مثال برخی از پژوهشگران و تیم‌های دانشجویی موفق به ساخت ربات اطفای آتش یا ربات امدادگر برای جستجوی مجروحان و مصدومان شده‌اند.

موسی‌خانی با بیان اینکه اکنون به واسطه کسب چنین دستاورد‌هایی برخی از سازمان‌ها قرارداد‌های خوبی با دانشگاه‌ها و پژوهشگران منعقد کرده‌اند، گفت: البته هنوز چگالی ربات‌ها که باید به ازای هر ۱۰ هزار کارگر یک ربات در کشور باشد در ایران پایین است و باید رشد پیدا کند.

وی به چالش‌های این حوزه پرداخت و اظهارکرد: اکنون مهمترین چالش ما در زمینه علم رباتیک و برگزاری این دوره از مسابقات بین‌المللی، تحمیل هزینه‌های ساخت ربات‌ها در مدارس و دانشگاه‌هاست. نیرو‌های متخصص این حوزه در مدارس و دانشگاه‌ها پرورش داده می‌شوند از این‌رو اگر باگ‌ها و خطا‌های این نیرو‌ها مشخص شود، مهندسان حرفه‌ای در صنعت حضور خواهند داشت.

رئیس کمیته ملی ربوکاپ اضافه کرد: بنابراین اگر مبنای سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های کشور برای توسعه این دانش است باید سرمایه‌گذاری‌های جدی برای پرورش نیروی انسانی خوب در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی انجام شود. متأسفانه اکثر قطعات ربات‌ها نیز با گران شدن قیمت ارز بهایشان افزایش پیدا می‌کنند و دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی از نظر مالی توان خرید این قطعات را ندارند.

ضرورت آشنایی دانشجویان با فضای عملی خودرو‌های خودران

آنطور که پیداست در پشت صحنه ساخت ربات های دانشجویی چالش‌هایی وجود دارد که با وجود آنها باز هم خروجی فناورانه تیم ها در مسابقات مختلف حضور می یابند و رقابت می کنند.

امین اباذری، سرپرست لیگ خودروی خودران که خود روزی دانشجوی ارشد رشته مکاترونیک بود، به خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: حوزه‌های خودران و سیستم‌های کمک راننده یکی از مباحث به روز و نوین دنیاست. امروزه کشور‌هایی مانند آلمان، آمریکا و ژاپن در این حوزه پیشگام هستند. کشور ایران نیز باید همگام با کشور‌های دیگر در این علم نو حضور پیدا کند.

مدیرعامل یکی از شرکت‌های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران افزود: در این لیگ ما ساختمان‌ها، خیابان‌ها، خودرو‌ها، تابلو‌ها و چراغ‌های راهنمایی و رانندگی در ابعاد یک دهم دنیای واقعی طراحی کرده‌ایم. خودرو‌ها با استفاده از بینایی ماشین و هوش مصنوعی باید خطوط جاده را تشخیص دهند و مابین خطوط حرکت کنند.

وی اضافه کرد: همچنین باید تابلو‌های راهنمایی و رانندگی را تشخیص دهند و بر اساس آن عمل کنند. با دقت بالا نیز باید موانع را رد و حق تقدم عابر پیاده را رعایت کنند.

اباذری خاطرنشان کرد: هدف اصلی از برگزاری این لیگ آشنایی عملی دانشجویان با فضای خودرو‌های خودران و سیستم‌های کمک راننده است تا بتوانند در این زمینه تخصص لازم را کسب کنند و خلاء‌های موجود را برطرف سازند. دانشجویان این حوزه صرفا نباید به ارائه مقاله و علم صرف اکتفا کنند.

وی افزود: ارائه مقاله دستاورد خاصی برای کشور به ارمغان نمی‌آورد. تنها نتیجه آن فراهم آوردن زمینه‌ای برای مهاجرت تحصیلی دانشجویان است. دانشجویانی که به صورت سخت‌افزاری کار کرده و ربات تولید می‌کنند، پس از خروج از فضای دانشگاه می‌توانند در آینده محرک بخش صنعت باشند و محصولی را طراحی کنند. این افراد باید از سوی مسئولان مورد حمایت قرار بگیرند.

همچنین به مشکلات تیم‌های دانشجویی این لیگ اشاره کرد و گفت: هرچند تیم‌ها برنامه‌ریزی خوبی داشتند و تلاش زیادی در این زمینه انجام داده‌اند، اما متاسفانه از نظر سخت‌افزاری با مشکل مواجه بودند، زیرا دانشگاه از نظر سخت‌افزاری دانشجویان را حمایت نکرده است. این امر باعث شد این تیم‌ها به خوبی نتوانند دستاوردشان را در معرض دید همگان قرار دهند.

وی اضافه کرد: هرچند کمیته ملی ربوکاپ صد در صد پای کار است و در این زمینه زحمت زیادی متحمل شده است، اما ضرورت دارد دانشگاه‌ها نیز از تیم‌ها حمایت بیشتری داشته باشند تا رقابت دانشجویان در سطح علمی ارتقا پیدا کند.

دانشجویان نیاز به حمایت‌های مالی دارند

مهرداد فیض مهدوی، یکی از پژوهشگران لیگ At Work (امدادرسان در کار) نیز گفت: این ربات چند المان دارد که روی ۴ چرخ مکانوم که زاویه ۴۵ درجه‌ای دارد، آزادانه حرکت می‌کند. دوم، بازوی رباتی دارد که می‌تواند پس از پردازش تصویر اجزای ۱۰۰ تا ۵۰۰ گرمی را بردارد.

وی افزود: در این لیگ، پلتفرم‌ها و سکو‌هایی تعبیه کرده‌ایم که به روی هر کدام قطعاتی مانند پیچ، مهره و... قرار دارند. ربات باید طبق دستوری که دارد، با پردازش تصویر، اشکال را تشخیص دهد و پس از برداشتن قطعه و گذاشتن در داخل سینی به سمت سکوی بعدی برود.

مهدوی به مشکلات تیم‌های دانشجویی این لیگ اشاره کرد و گفت: بحث پردازش تصویر و سیستم عامل رباتیک کار بسیار سختی است. این ربات‌ها باید تصاویری که قبلا از‌اشیا فیلم‌برداری کرده‌ایم را بتواند تشخیص دهد و شی را حمل کرده و در مسیر مسابقه آن را ناوبری کند تا به شی دیگری برخورد نکند.

وی گفت: برای اینکه این ربات‌ها به نحو احسن کار کنند، نیاز به حمایت‌های مالی دارند، زیرا هزینه‌های تجهیز این ربات‌ها خیلی زیاد است. این ربات‌ها نیاز به دوربین‌های خوب، بازوی رباتی، موتور‌ها و چرخ‌های خوبی دارند. تیم‌های حاضر در این لیگ استعداد خوبی دارند، اما اگر پشتوانه مالی خوبی داشته باشند، شانس موفقیت تیم‌ها افزایش پیدا می‌کند.

مهدوی به دیگر مشکلات این حوزه پرداخت و افزود: تیم‌ها عمدتا بازو‌های رباتی و امدادی را از خارج سفارش می‌دهند. اگر توانایی بومی‌سازی چنین قطعه و دستگاهی را داشته باشیم با هوش مصنوعی و پردازش تصویر می‌توانیم به صنعت کمک کنیم. ساخت چنین قطعاتی به یک سری از فرآیند‌های تولید نیز سرعت می‌بخشند.

این پژوهشگر در پایان یادآورشد: تقریبا هر شرکتی که خط تولید داشته باشد و بخواهد از ربات در ماشین‌سازی استفاده کند یا هر صنعتی که بخواهد شی را جا به جا کند نیاز به این بازو‌های رباتی یا ربات‌های امدادرسان دارند. این کار با هوش مصنوعی انجام می‌شود و خطای انسانی را از میان می‌برد. همچنین صنایع نیاز به نیروی کار کمتر پیدا می‌کنند.  

در پایان...

می توان چنین نتیجه گیری کرد که پژوهشگران در شرایط دشواری دست به اقداماتی می زنند که شاید دستاوردشان، طی سالیان دور مورد توجه قرار بگیرد؛ توجهی از جنس دولت و صنعت؛ توجهی در قالب درآمدزایی و سودآوری برای کشور؛ توجهی با نگاه تکنولوژی‌گونه...

امید است که این توجه از هرجنسی منجر به استفاده از تکنولوژی های حاصل دست محققان شود.