۱۱ بهمن در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا،‌ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۱ بهمن برابر با ۳۱ ژانویه را ورق می‌زنیم.

****

اولین میمون فضانورد در آمریکا

۳۱ ژانویه ۱۹۶۱ میلادی برابر با ۱۱ بهمن ۱۳۳۹ خورشیدی، ایالات‌متحده شامپانزه نر چهار ساله‌ای به نام هام را با موشک مرکوری-ردستون۲ به پرواز زیرمداری پرتاب کرد تا توانایی‌های کپسول مرکوری را آزمایش کند. هام درمدت ۱۶.۵ دقیقه پرواز زیرمداری خود حدود ۷ دقیقه بی‌وزنی را تجربه کرد و با سرعت ۱۳هزار مایل‌درساعت به ارتفاع ۱۰۸مایلی رسید. برای نظارت بر علائم حیاتی این میمون، او به حسگرهایی مجهز شد. هنگام پرواز، هام کارهای ساده‌ای چون کشیدن اهرم‌ها هنگام روشن‌شدن چراغ برای جایزه تکه‌های موز را انجام داد. این پروازی آزمایشی قبل‌از به خطر انداختن جان انسان‌ها بود و پس‌از پرواز موفقیت‌آمیز هام، ناسا آماده بود تا اولین فضانورد کپسول مرکوری، آلن شپرد، را سه ماه بعد به پرواز زیرمداری بفرستد.

کارل فون فویت

۳۱ ژانویه ۱۹۰۸ میلادی برابر با ۱۱ بهمن ۱۲۸۶ خورشیدی، فیزیولوژیست آلمانی که سوخت‌وساز ناخالص را در پستانداران و انسان اندازه‌گیری کرد، درگذشت. او اولین تعیین میزان چربی، پروتئین و کربوهیدرات تجزیه‌شده در بدن را انجام داد و برابری کل ورودی کربن، هیدروژن، نیتروژن و اکسیژن را با خروجی این عناصر در تولیدات متابولیک دفع‌شده و بازدم‌شده در حیوانات در رژیم غذایی ثابت، اثبات کرد. فویت مطالعات بنیادینی درباره فعالیت متابولیک به‌عنوان راهنمای بیماری انجام داد که البته این ایده او که پروتئین را منبع انرژی عضلات می‌دانست بعدها رد شد. فویت همچنین ارزش غذایی بسیاری از مواد از جمله آسپاراژین و پپتون‌ها را بررسی کرد که به کشف آمینواسیدهای ضروری منجر شد. فویت اولین کالری‌سنج به اندازه کافی بزرگ برای مطالعات سوخت‌وساز انسان را هم ابداع کرد. همکاری او با ماکس فون پتنکوفر به ایجاد علم تغذیه مدرن کمک کرد.

جرج رابرت استیبیتز

۳۱ ژانویه ۱۹۹۵ میلادی برابر با ۱۱ بهمن ۱۳۷۳ خورشیدی، جرج رابرت استیبیتز، ریاضی‌دان آمریکایی که بسیاری او را «پدر رایانه‌های دیجیتال امروزی» می‌دانند درگذشت. استیبیتز که به‌عنوان ریاضی‌دان پژوهشی در آزمایشگاه تلفن بل در شهر نیویورک خدمت می‌کرد، روی تجهیزات سوئیچینگ رله‌ای که در شبکه‌های تلفن استفاده می‌شد کار می‌کرد. سال ۱۹۳۷، استیبیتز، دستگاهی دیجیتالی را بااستفاده از چند رله‌، لامپ‌ چراغ‌قوه و نوارهای فلزی برش‌خورده از قوطی‌های حلبی ساخت. او این دستگاه را مدل K مخفف kitchen به‌معنی آشپزخانه نامید زیرا بیشتر آن را روی میز آشپزخانه خانه‌اش ساخته بود. این دستگاه بر این اصل کار می‌کرد که اگر دو رله فعال شوند باعث می‌شوند رله سوم هم فعال شود، همچنین، در سال ۱۹۴۰، او اولین عملیات از راه دور رایانه را به نمایش گذاشت.

تئودور ویلیام ریچاردز

۳۱ ژانویه ۱۸۶۸ میلادی برابر با ۱۱ بهمن ۱۲۴۶ خورشیدی، تئودور ویلیام ریچاردز، شیمیدان تحلیلی آمریکایی که جایزه نوبل شیمی ۱۹۱۴ را دریافت کرد به‌دنیا آمد. ریچارد این نوبل شیمی را برای تعیین دقیق وزن اتمی تعداد زیادی از عناصر شیمیایی به‌دست آورد. کار او با دقت، روش‌های کلاسیک تجزیه وزنی را برای کاهش بهتر احتمال خطا اصلاح کرد. او و همکارانش موفق شدند مقدار دقیق وزن اتمی را برای بیش‌از ۶۰ عنصر به‌دست آورند. سال ۱۹۱۳، ریچاردز دریافت که وزن اتمی سرب معمولی با سرب تولیدشده از تجزیه رادیواکتیو اورانیوم متفاوت است و این نتیجه با پیش‌بینی ایزوتوپ‌ها مطابقت داشت. مقادیری که ریچاردز به‌دست آورده بود تا زمانی که طیف‌سنجی جرمی پس‌از جنگ جهانی دوم در دسترس قرار گرفت، بهبود نیافت. او همچنین مطالعاتی در حوزه در ترموشیمی و الکتروشیمی انجام داد.