معاون وزیر امور خارجه در سال‌های ٥٨ تا ٧٥:
هاشمی پایه‌گذار روابط امروز ایران و روسیه بود/ در سیاست خارجی هیچ‌وقت نگاه ایدئولوژیک نداشتیم
حدود ٢٥سال روابط در سطح بالا بین دو کشور (ایران و روسیه) وجود نداشت. فکر کنم در سال ٦٦ بود که سفری به مسکو داشتیم. آنجا برای نخستین بار صحبت‌هایی در این مورد شد. به نظر من نقطه عطف روابط ایران و روسیه در سفر آقای هاشمی به مسکو ایجاد شد.
به گزارش آنا، عباس ملکی دیپلمات باسابقه ایرانی، معاون وزیر امور خارجه ایران در سال‌های ٥٨ تا ٧٥ و عضو هیات مذاکره‌کننده ایران برای پایان جنگ در گفت‌و‌گو با اعتماد افزود: آنجا آقای هاشمی یک قرارداد ١٠ ساله از سال ١٩٨٩ تا ٩٩ با روسیه بست. در واقع این قرارداد یک توافقنامه وسیعی در زمینه‌های دفاعی، فضایی، تکنولوژی، حقوقی و کنسولی بود. در واقع این سفر پایه محکم روابط ما با شوروی و بعدا فدراسیون روسیه شد.
یعنی دولت هاشمی می‌خواست از یک سیاست خارجی سفت و سخت در زمان جنگ عبور کند و با دنیا بر اساس سیاست تنش‌زدایی ارتباط برقرار کند. این تغییر دیدگاه چطور ایجاد شد؟ آیا این تغییر دیدگاه در روسیه هم ایجاد شده بود؟
ببینید این تغییر دیدگاه هوشیاری طرف ایرانی را نشان می‌دهد که تمایل دارد با دنیا بر اساس منافع ملی خود عمل کند و این یک سیاست واقع‌بینانه و دوراندیشانه است. از طرف دیگر تغییر دیدگاه هم در روسیه ایجاد شده بود به دلیل اینکه کمک‌های آنان به عراق نتیجه‌یی نداشت. حتی ایران بعد از جنگ قدرتمندتر شده بود. مسائل مربوط به افغانستان به حالت وخیمی رسیده بود. و بعد در این دوره گورباچف در سال ١٩٨٥ روی کار آمد که با سیاست سه ستونی خودش یعنی پروستریکا، گلاسنوست و نظم نوین جدید در سیاست خارجی تا اندازه‌یی می‌خواست متعادل عمل کند و این فکر که ایران می‌تواند نقش بسیار مهمی در خلیج فارس داشته باشد باعث شد که روسیه در آن دوران تغییر رویه دهد. در این شرایط ایران هم آمادگی خود را برای حفظ ارتباط نشان داد. البته ایرانی‌ها همیشه در برقراری روابط متعادل حتی در گذشته حاضر و آماده بودند. همیشه این فکر در ایران و بین دولتمردان ایرانی وجود داشت که ما یک همسایه قدرتمند شمالی داریم که نمی‌شود دایم با آنها جر و بحث کرد. بنابراین همیشه نگاه مسوولان ایرانی این بوده که باید با شوروی یک ارتباط حداقلی داشته باشند. ولی در دوره بعد از جنگ ایران و عراق مسوولان به این فکر افتادند که چرا ما یک رابطه حداکثری با روسیه نداشته باشیم و به نظرم کاشف این کار آقای هاشمی بود. آقای هاشمی خیلی بیشتر از آن برنامه‌یی که روس‌ها برایش تنظیم کرده بودند بحث کردند، حتی مدت اقامت خود را در مسکو تمدید کردند تا به آن موافقتنامه‌یی که گفته بودم برسند. در واقع پایه‌گذار روابط منفعت‌طلبانه ما با روسیه آقای هاشمی بود که به طور گسترده این روابط تا به امروز حفظ شد.
به گزارش آنا، گزیده‌ای از دیگر بخش‌های کلیدی این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:
ما در سیاست خارجی هیچ‌وقت نگاه ایدئولوژیک نداشتیم.
بعد از انقلاب سه تا مساله مهم بین ایران و روسیه شکل گرفت. یکی اشغال افغانستان توسط ارتش سرخ بود. دوم مساله جنگ ایران و عراق و کمک بدون محدودیت شوروی به عراق طی هشت سال جنگ بود و سوم کشف شبکه جاسوسی «کا.گ.ب» در ایران.
یک کشور نمی‌تواند با همه دنیا در حال دعوا باشد و در عین حال هم نمی‌تواند با تمام کشورها در صلح کامل و در حد بالاترین روابط باشد.
آن کسی که حکومت سوریه را از حملات هوایی امریکا و متحدانش نجات داد ایران و روسیه بود.
اینکه امریکایی‌ها اعلام می‌کنند در حال انتقال از خاورمیانه به آسیای جنوب شرقی هستند نشان‌دهنده این است که خود امریکایی‌ها به این نتیجه رسیدند که توازن قدرت در این سمت از منطقه در حال حرکت است.
این روسیه که میراث‌دار اتحاد شوروی و روسیه تزاری است مشکلاتش کمتر از کشورهای جهان سومی نیست. الان مساله زنجیر تحریم به پای روسیه هم هست.
مساله ما با امریکا هم با مذاکراتی که وزیر امور خارجه ما انجام داده کم‌کم به یک جاهایی می‌رسد. در مجموع ایران در روابطش با روسیه موفق عمل کرده و باید این روابط را هم بیشتر کند. در گذشته ما هم روزهای شیرین داشتیم و هم روزهای تلخ و در جاهایی که باید ایستادگی کند در برابر این کشور حتما انجام خواهد داد چنان که در گذشته همان طور که قبلا گفتم انجام شده بود.
انتهای پیام/
