آشنایی با مفاهیم اقتصاد دانش‌بنیان (۱۲)؛
نوپایی دانش‌بنیان‌ها و سهم اندک در اقتصاد
استاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار کرد: مهمترین مسئله در بخش دانش‌بنیان‌ها این است که تبدیل به دغدغه ملی نشده است. حوزه دانش‌بنیان‌ها در کشور نوپا بوده و منابع زیادی نیز از سال‌های مطرح‌شدن در اقتصاد ایران، دریافت نکرده‌اند.
گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ هنوز مهمترین مسئله در بخش دانش‌بنیان‌ها تبدیل نشدن آنها به دغدغه ملی است. در حالی که آینده اقتصاد کشورهای جهان و از جمله ایران به اقتصاد دانش‌محور گره خورده است. اقتصاد دانش‌بنیان دارای ماهیتی نظام‌وار است و تمام مناسبات اجتماعی را دربرمی‌گیرد؛ بنابراین نباید صرفاً به تعداد بنگاه‌هایی که در فعالیت‌های با فناوری بالا مشغول کار هستند، تقلیل داده شود.
کارشناسان فعال در حوزه اقتصاد دانش‌بنیان بارها تأکید کرده‌اند که شاید در کشور سیاست‌گذاری‌هایی انجام می‌شود، تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان فرصت خوبی بود؛ اما باید بخش خصوصی در مسیر این اقتصاد نقش جدی بازی کند و باید دولت و مجلس این نقش را به رسمیت بشناسد.
اکنون نگرش جایگزینی واردات در راستای توسعه فعالیت‌های دانش‌بنیان، بین سیاست‌گذاران حاکم شده و تمرکز اصلی روی صرفه‌جویی ارزی است. درحالی‌که این مسئله به‌تنهایی برای توسعه اقتصادی کشور کفایت نمی‌کند و در کنار آن باید به تقاضای بنگاه‌های بزرگ داخلی و تقاضای خارجی هم توجه داشت.
در همین رابطه، محمد نقی‌زاده، استاد دانشکده مدیریت دانشگاه علامه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا عنوان کرد: کل جریان تصویب قانون دانش‌بنیان و حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور به ۱۵ سال هم نمی‌رسد و جریانی نوپا در کشور محسوب می‌شود. بخش دانش‌بنیان‌ها در مقایسه با صنایعی مانند سیمان و فولاد یا خودرو که از ۵۰ تا ۱۰۰ سال در کشور قدمت دارند، نوپا تلقی می‌شود.
سهم اندک دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد
وی افزود: طبیعی است که یکی از دلایل تاثیرات پائین دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد ایران ناشی از نوپایی آنها در اقتصاد است و نمی‌توان از آنها انتظارات عجیب و غریب هم داشت، چون تنها ۱۲ سال از عمر آنها می‌گذرد و طی این سال‌ها هم پول و بودجه قابل توجهی صرف آنها نشده که بخواهیم انتظاراتمان از آنها بالا باشد.
دانش‌بنیان‌ها طی ۱۰ سال کمتر از یک میلیارد دلار بودجه گرفته‌اند
نقی‌زاده خاطرنشان کرد: کل بودجه‌ای که از زمان راه‌اندازی صندوق نوآوری و شکوفایی صرف دانش‌بنیان‌ها شده است سه هزار میلیارد تومان است که محاسبه آن به دلار معادل حدود سه میلیون دلار است. معنای این شرایط این است که با احتساب منابع معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در مجموع طی ۱۰ سال تنها ۵ هزار میلیارد تومان بودجه به بحث دانش‌بنیان‌ها در اقتصاد تخصیص یافته که کمتر از یک میلیارد دلار است.
وی افزود: این در شرایطی است که تنها رقم تسهیلاتی که به شرکت‌های خودروساز در دوره‌های‌های مختلف اختصاص یافته ارقامی به مراتب بیشتر بوده و یا آنکه نرخ خوراک فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها که با نرخ‌هایی بسیار ارزان به آنها داده می‌شود بیش از ارقام بودجه دانش‌بنیان‌ها است و سالانه بیش از چندمیلیارددلار سوبسید خوراک به پتروشیمی‌ها داده می‌شود.
دولت و فرادولت مسئله‌ای به نام دانش‌بنیان ندارند
استاد دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: در پس این شرایط نکته‌ای نهفته است و آن اینکه هم دولت و هم فرادولت به معنای نهاد‌های حاکمیتی، مجلس و به ویژه نهاد‌های خصولتی مسئله‌ای به نام دانش‌بنیان ندارند و در جهت بهبود منابع آن نیز اقدامی نکرده‌اند.
هنوز به جنبه‌های اقتصادی و تاثیرگذاری آنها در اقتصاد ملی اعتقادی وجود ندارد
وی تصریح کرد: شرایط کنونی، مباحث پیرامون دانش‌بنیان‌ها تنها یک نمایش است و هنوز به جنبه‌های اقتصادی و تاثیرگذاری آنها در اقتصاد ملی اعتقادی وجود ندارد. به طور مثال نهادی مانند ستاد اجرایی که بخش مهمی از منابع اجرایی را در اختیار دارد عمده سرمایه‌گذاری خود را بر پتروشیمی و بخش‌های دیگر اقتصادی متمرکز کرده است.
نقی‌زاده تاکید کرد: مهمترین مسئله در بحث دانش‌بنیان‌ها این است که تبدیل به دغدغه ملی نشده است. حوزه دانش‌بنیان‌ها در کشور نوپا بوده و منابع زیادی نیز از سال‌های مطرح‌شدن در اقتصاد ایران، دریافت نکرده‌اند.
انتهای پیام/
