تغییر ایدئولوژیک در سازمان مجاهدین محور اصلی کتاب «جزیره سرگردانی» است

به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مراسم رونمایی از کتاب «جزیره سرگردانی» به قلم بیژن مومیوند ظهر امروز سه‌شنبه ۱۰ مرداد در موسسه مطبوعاتی ایران برگزار شد.

تغییر ایدئولوژیک در سازمان مجاهدین محور اصلی «جزیره سرگردانی» است

بیژن مومیوند نویسنده این کتاب در رابطه با اهمیت «جزیره سرگردانی» و آشنایی بیشتر با جریان گروه مجاهدین خلق گفت: گفتگوهای داخل این کتاب از پرونده‌های مختلفی بوده که در نشریات مختلف منتشر شده است. هسته مرکزی و محور اصلی که در کتاب بوده، تغییر ایدئولوژیکی است که در سازمان مجاهدین رخ داد. ما به دنبال چرایی این تغییر بودیم و خواستیم ببینیم این تغییر انحرافی بوده که کسی مثل تقی شهرام آن را به وجود آورده یا امری اجتناب‌ناپذیر؟

وی افزود: اگر بخواهم امروز کتابی در مورد مجاهدین بنویسم با زاویه نگاه دیگری می‌نویسم. اولویت به نظر من دیگر این نیست که ماهیت سازمان چه بوده، ما باید ببینیم چرا فضای سیاسی ما فقیر است و افراد اصطلاحا کوتوله در این فضا شکل می‌گیرند؟ من حس می‌کنم دلیل آن این است که ما در سیاست حزب نساختیم و در چنین شرایطی گروه‌های چریکی شکل می‌گیرند و قدرت در دست آنها می‌افتد‌.

انتقادات ابراهیم فیاض به صدا و سیما

ابراهیم فیاض در ادامه این نشست درخصوص سیر تاریخی حضور افراد و حزب‌های مختلف در سیاست داخلی ایران گفت: زمانی که این کتاب را خواندم، در بخش‌هایی از کتاب کلافه شدم و آن را کنار گذاشتم. حالت تاسفی که همه جامعه‌شناسان با آن درگیرند، در من اوج گرفت. من یاد گروهی از دوستانم افتادم که در آن دوران عضو این گروه بودند و از ابتدا با تفکرات آن‌ها آشنا بودم. برخلاف نویسنده معتقدم در این کتاب اتفاقات شبیه همه آثار قبلی با این موضوع است. تاریخ تکرار می‌شود و به نظرم مجاهدین هم احتمالاً بازمی‌گردند‌. همانطور که امروز گفتمان مارکسیستی در صداوسیما حاکم است و این یکی از نشانه‌های بازگشت آن‌هاست. 

هنوز مجاهدین خلق را شخم نزدیم

فیاض در رابطه با اصطلاح «فهمیدن تاریخ» و درس گرفتن معنای دقیق آن گفت: بحث اصلی روش‌شناسی است‌ که باید آن را با مباحث دینی بسنجیم. مثلا ما در بحث امامت تفسیر خلافت کردیم! در رابطه مجاهیدن هم گرفتار تفاسیر متعدد هستیم. اما مجاهدین خلق یک اسلام اموی است که مبنای خود را براساس خلق می‌گذارد. همان تفکری که در ادامه به داعش ختم شد. همین شده که امروز ساختار کوری در رویدادهای تاریخی داریم. چیزی که در این کتاب می‌بینم این است که مثل آثاری که تا پیش از این دیدیم، همگی مصادره به مطلوب است.

وی ادامه داد: متأسفانه الان جمهوری اسلامی برای نسل جدید شفاف نیست و نتوانسته این مسئله را برای جوانان شرح دهد. اینکه مجاهدین خلق از نظر ساختاری هنوز زنده است و گروهی می‌خواهند به آن بپیوندد، نشان می‌دهد فقط به دلیل حمایت امریکا و انگلیس نیست‌. ما هنوز مجاهدین خلق را شخم نزدیم. این کتاب به نظر من یک مواد خام بزرگ است و باید آن را بیشتر و دقیق‌تر بررسی کرد.

این جامعه شناس اضافه کرد: «جزیره سرگردانی» مقدمه‌ای برای آثار بعدی است و باید آن را ادامه داد. مومیوند باید عادت کند که هرروز بنویسد و آن را بکشاند به سمت آدم‌هایی که عضو مجاهدین بودند.

وی افزود: اینکه امروز مجاهدین زنده است، باید برای حکومت هم مهم باشد و می‌بایست آن را بررسی کرد تا بهتر شناخت.

کتاب‌هایی مثل «جزیره سرگردانی» برای کسی مثل من هم تازگی دارد و می‌تواند به شناخت دقیق سازمان‌ها و اشخاص کمک کند

محمد عطریانفر در ادامه این نشست در رابطه با اهمیت سازمان مجاهدین گفت: قبل از این کتاب، اثری از محمد رحمانی با این موضوع خواندم و بعد از خواندن این اثر حس خوبی دارم نسبت به این دست آثار. ما وقتی با پدران‌مان صحبت می‌کردیم مهم‌ترین رویداد زندگی‌شان که بارها تعریف می‌کردند، همان ماجرای ۲۸ مرداد بود، اما در سال‌های اخیر هر سال یک اتفاق تاریخی مهم در این کشور رخ داده و این طبیعت ایامی است که این روزها طی می‌کنیم.

وی افزود: ما باید این پستی و بلندی‌ها را پشت سر بگذاریم. امروز افرادی مثل محمد قوچانی بابی را باز کرد در نقد سازمان و افراد و این را مطرح کرده که به جای ستایش‌های مختلف، بپرسیم چرا و چگونه؟ این خیلی زاویه نگاه درستی است که می‌تواند شفافیت ایجاد کند. این موارد جزو الزامات نسل ماست، البته به شرطی که این نقدها مغرضانه نباشد.

عطریانفر اضافه کرد: به عنوان مثال من نسبت به مجید شریف واقفی وابستگی عاطفی دارم و به خاطر نام او من به دانشگاه صنعتی آریامهر رفتم و خودم جزو اولین نفراتی بودم که پیش از انقلاب پیشنهاد دادم که نام این دانشگاه تبدیل شود به دانشگاه صنعتی شریف. حالا اگر کسی چیزی بر علیه این شخص بگوید، یا بنویسد من نباید اعتراض کنم که چرا به فرد مورد علاقه من نقد کردید؟ ما نباید به دنبال تقدس‌گرایی باشیم و باید از این طریق به شفافیت برسیم. اگر از این منظر نگاه کنیم این مسائل باعث روشنگری در مسایل مختلف می‌شود. کتاب‌های اینچنینی حتی برای کسی مثل من هم تازگی دارد و می‌تواند به شناخت دقیق سازمان‌ها و اشخاص کمک کند.

سازمان مجاهدین کشور را دوگانه کردند

در بخش بعدی نشست محمد قوچانی درباره ایجاد طرح مسئله در موضوعات مختلف و لزوم پرسش‌گری در تاریخ معاصر گفت: ابتدا باید بگویم این کتاب صرفا اثری پشت ویترین نشین نیست، بلکه برای من یک خاطره هم دارد زیرا در جریان چگونگی شکل‌گیری آن بودم. در رابطه با پرسش‌گری هم بعد از حوادث به وجود آمده حول محور روزنامه‌نگاری اصلاحات و اصولگرا، این دوگانگی به وجود آمد و امروز به جایی رسیدیم که در موسسه ایران این کتاب با حضور ما رونمایی می‌شود. این یعنی امروز از آن دوگانه عبور کردیم چون آن دعوای سیاسی روز اساساً بی‌دلیل بود. همین گذشتن از دوگانگی ما را از نوشتن در روزنامه، به سمت انتشار مجلات و انجام مصاحبه‌های مختلف با چهره‌های مهم برد.

وی افزود: من معتقدم کار با نقد جلو می‌رود، من خیلی سر این ماجرا فحش خوردم. هنوز هم بعضی اوقات به من می‌گویند این مصاحبه یا گزارشی که نوشتی از کجا به تو سفارش شد؟ این تفکر بسیار عجیب است و آن هم نتیجه دوگانه حکومت و اپوزیسیون است.

وی افزود: برخی می‌گویند تو چرا به سازمان مجاهدین می‌پردازی؟ یا زمانی که به داعش می‌پرداختم می‌گفتند چرا درباره تروریسم می‌نویسی؟ من دائما باید توضیح می‌دادم که چرا این را نوشتم و سراغ این سوژه نرفتم. اما باز می‌گویند چرا بزرگان انقلاب را نقد نمی‌کنی؟ اینگونه تاریخ‌نگاری را تعطیل می‌کنند. این کتاب فرزند نشریه «مهرنامه» است. همین آقای کریمی که امروز اینجاست و در کتاب با ایشان گپ زدیم، گفتند آقای عطریانفر بازجوی ایشان بودند در زندان و ما این دو نفر را با یکدیگر روبرو کردیم. ما باید این را بدانیم مسله مجاهدین خلق، مسئله روز ماست و صرفا یه مسئله تاریخی نیست. اساساً ما فراموش کردیم آنچه که به لحاظ معرفتی و تاریخی کشور را از سرمایه‌هایی محروم کرد و کشور را دوگانه کرد، مجاهدین بود. کاری که با حزب جمهوری کردند، یا خیانت‌هایی که در زمان جنگ انجام دادند یا اتفاقاتی که برای داستان‌های هسته‌ای داشتیم. یا هرجا که اعتراضات به حق مردم به انحراف کشیده شد، پای این سازمان در میان بود. جدایی روحانیت و حاکمیت از مردم چیزی است که زیر سر این سازمان بوده است. پس مسئله سازمان، مسئله امروز ماست و نباید آن را صرفاً یک رویداد تاریخی دانست. به نظرم این مسائل به همین دلیل است که نسل امروزی تاریخ نخواندند و کتاب‌هایی از این دست را توجه نکردند. ما هرچه بیشتر به سازمان بپردازیم از آن طریق می‌توانیم خودمان را نقد کنیم و کاری کنیم که جوانان نسل امروز به دنبال پیوستن به سازمان نباشند.

در قاعد سازمان مجاهدین تشکیلات بالاتر از افراد است

عباس سلیمی نمین درباره این کتاب و اتفاقات مربوط به مجاهدین خلق گفت: مسئله مجاهدین خلق اصلا تفکر نبود و ما نباید کسی مثل دکتر شریعتی را از سنخ مجاهدین بنامیم. این سازمان از ظلم و زور برای حذف اشخاص استفاده می‌کرد و قاعده‌شان این بود که تشکیلات بالاتر از افراد است. آثار متعددی درباره مجاهدین خلق چاپ شده که از این کتاب بهتر است. به نظرم مسئله مهم ما امروز شناخت مجاهدین خلق است. این سازمان با داعش بسیار تفاوت دارد. 

وی گفت: به نظر من موضوع اصلی ما در کشور مجاهدین خلق است و باید به آن‌ها بپردازیم. امروز بعضی از نحله‌های فکری و رسانه‌های اصلاح‌طلب مجاهدین را تطهیر می‌کنند و طوری نشان می‌دهند که آن‌ها در انقلاب نقش محوری داشتند و پس از انقلاب سهم آن‌ها را ندادند و نشان می‌دهند این سازمان راهی نداشت به جز دست بردن به سلاح.