اعمال و دعاهای روز عرفه

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، روز عرفه نهمین روز از ماه ذی‌الحجه است که اعمال مخصوص خودش را دارد. حاجیان در این روز در بیابانی نزدیک شهر مکّه به نام «عرفات» دور هم جمع می‌شوند و از ظهر تا بعد از غروب آفتاب، باید در آنجا بمانند.

رسول خدا (ص) درباره فضیلت و جایگاه روز عرفه فرموده‌اند: «خداوند در هیچ روزی به اندازه روز عرفه، بندگان را از آتش دوزخ نمی‏‌رهاند». روز عرفه، روز دعا و استغاثه به درگاه پروردگار متعال است و خداوند این روز را با ارزش، بافضیلت و پرشکوه قرار داده است. در روایاتی آمده است که خداوند در شب عرفه در‌های مغفرت خویش را بر بندگان باز می‌کند و در روز عرفه خداوند متعال گناهان توبه‌کنندگان را عفو می‌کند.

سفارش به خواندن دعای امام حسین (ع) در روز عرفه

یکی از دعا‌های سفارش شده در اعمال مربوط به روز عرفه دعای عرفه امام حسین (ع) است. این دعا توسط سیدالشهدا در روز عرفه و در صحرای عرفات ایراد شده است. دعای عرفه را شیعیان در روز عرفه و در صحرای عرفات و دیگر مناطق جهان به‌صورت جمعی می‌خوانند.

در منابع مستند، درباره سال قرائت دعای عرفه توسط امام حسین (ع) مطلبی عنوان نشده است؛ اما با توجه به برخی شواهد، این دعا توسط حضرت اباعبدالله مربوط به آخرین حج آن حضرت نیست؛ چون که او در سفر حجی که قبل از حادثه کربلا بود، در عرفات توقف نداشت. سیدالشهدا (ع) در ذی‌الحجه سال ۶۰ قمری که به مکه رفت، و به دلیل توطئه عوامل یزید حج را به عمره تبدیل کرد و به سمت شهر کوفه حرکت کرد.

زیارت امام حسین (ع) که از هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است و احادیث، در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر کسى توفیق یابد که در این روز در تحت قُبّه مقدس آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسى که در عرفات است نیست.

اعمال روزعرفه عبارتند از:

روزه گرفتن براى کسى که ضعف پیدا نکند و مانع دعا خواندن او نشود.

غسل پیش از زوال آفتاب.

تسبیحات حضرت رسول (ص)

خواندن سوره توحید صد مرتبه و آیة الکرسى صد مرتبه و صلوات بر محمّد و آل محمّد صد مرتبه.

ذکر صلوات نقل شده از امام صادق (ع)

خواندن دعای عرفه و ام داوود.

امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که حسین بن علی علیه السلام را در روز عرفه زیارت کند، خدای عزوجل برای او یک میلیون حج با قائم آل محمد (عج)، یک میلیون عمره با رسول خدا (ص)، آزاد کردن یک میلیون برده برای او می‌نویسد و می‌فرماید: بنده صدیق من به وعده ام اطمینان کرد.

زیارت حضرت سید الشّهداء علیه السّلام که برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است، و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است [یعنى از افراد بسیارى نقل شده است]و اگر کسى در این روز توفیق یابد، که زیر قبّه مقدّسه آن حضرت باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر و بیشتر است، و کیفیت زیارت آن حضرت بعد از این در باب زیارات ان شاء اللّه تعالى مى‌آید.

سوم: پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعاهاى عرفه شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز بجا آورد.. در رکعت اول بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُل یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ خوانده شود؛ و بعد از آن چهار رکعت نماز گزارد که در هر رکعت بعد از حمد، توحید پنجاه مرتبه بخواند؛ که این نماز، همان نماز حضرت امیرالمؤمنین (ع) است.

پس از نماز به گناهانش نزد خدا اعتراف و اقرار نماید، تا به ثواب عرفات دست یابد، و گناهانش آمرزیده گردد، آنگاه به اعمال و دعاهاى عرفه که از ائمه طاهره علیهم السّلام روایت شده است مشغول گردد، و آن اعمال و ادعیه بیشتر از ان است که به طور کامل در این مختصر ذکر شود ولى به اندازه‌ای که این کتاب گنجایش آن را داشته باشد نقل می‌کنیم.

شیخ کفعمى در کتاب «مصباح» فرموده: براى کسیکه از دعا خواندن ضعف پیدا نکند روزه روز عرفه مستحب است، و پیش از زوال [رسیدن آفتاب به وقت شرعى ظهر]غسل استحباب دارد، و همچنین زیارت امام حسین علیه السّلام در روزوشب عرفه مستحبّ است.

تسبیحات عشر

تسبیحات عشر از اعمال روز عرفه است که به خواندن آن در این روز سفارش زیادی شده است. این تسبیحات را از حضرت رسول صلی الله و علیه و آله است و سید بن طاوس آن را در اقبال آورده است. متن و ترجمه دعا به شرح زیر است:

سُبْحَانَ الَّذِی فِی السَّمَاءِ عَرْشُهُ سُبْحَانَ الَّذِی فِی الْأَرْضِ حُکْمُهُ‏

منزه آن خدایى که عرش با عظمت او در آسمان است منزه است آن خدایى که فرمانش در زمین است

سُبْحَانَ الَّذِی فِی الْقُبُورِ قَضَاؤُهُ سُبْحَانَ الَّذِی فِی الْبَحْرِ سَبِیلُهُ سُبْحَانَ الَّذِی فِی النَّارِ سُلْطَانُهُ‏

منزه است آن خدایى که در قبر‌ها قضاى او جارى شده منزه است آن خدایى که در دریا راه دارد منزه است آن خدایى که در دوزخ فرمانفرمایى دارد

سُبْحَانَ الَّذِی فِی الْجَنَّهِ رَحْمَتُهُ سُبْحَانَ الَّذِی فِی الْقِیَامَهِ عَدْلُهُ‏

منزه است خدایى که در بهشت است رحمتش منزه است خدایى که عدالتش در قیامت ظاهر مى ‏شود

سُبْحَانَ الَّذِی رَفَعَ السَّمَاءَ سُبْحَانَ الَّذِی بَسَطَ الْأَرْضَ سُبْحَانَ الَّذِی لاَ مَلْجَأَ وَ لاَ مَنْجَى مِنْهُ إِلاَّ إِلَیْهِ‏

منزه است خدایى که آسمان را برافراشت منزه است خدایى که زمین را بگسترد منزه است خدایى که جز به درگاه او پناه و راه نجاتى نیست

سپس صد مرتبه بگو:

سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ.

منزّه است خدا، و سپاس از آن خدا است، و معبودى جز خدا نیست، و خدا بزرگتر است.

سپس سوره «توحید» را صد مرتبه و «ایة الکرسى» را صد مرتبه بخوان، و صد مرتبه بر محمّد و آل محمّد صلوات فرست، و ۱۰ مرتبه بگو:

لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ یُمِیتُ وَ یُحْیِی وَ هُوَ حَیٌّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَیْ ءٍ قَدِیرٌ.

معبودى جز خدا نیست، یگانه و بیشریک است، فرمان روایى و سپاس از ان اوست، زنده میکند و می‌میراند، و می‌میراند و زنده می‌کند، و او زنده پاینده است، خیر تنها به دست اوست و او بر هرچیز تواناست؛

و ۱۰ مرتبه

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ

آمرزش می‌جویم از خدایى که معبودى جز او نیست، زنده و به خود پاینده است و به سوى او باز می‌گردیم.