قصه یک گروه سرود مسجدی در کتاب «سرود سوره»

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، «از جمله تأثیرات انقلاب اسلامی بر حوزۀ موسیقی، تجدید حیات دوبارۀ سرود است. از آنجا که سرود، مفاهیم را بهتر و تأثیرگذارتر از آثار به‌اصطلاح آکادمیک منتقل می‌کند، انقلابیون بیش از سایر قالب‌های موسیقایی به آن توجه کرده‌اند. با آغاز جنگ تحمیلی، نیاز به موسیقی و سرود انقلابی بیشتر از پیش احساس شد. هنرمندان انقلابی از سویی باید مردم را به صحنۀ دفاع و نبرد فرامی‌خواندند و از سوی دیگر، برای التیام درد‌ها و زخم‌های اجتماعیِ حاصل از جنگ چاره‌ای می‌اندیشیدند. علاوه بر این، باید موجبات هم‌دلی و هم‌بستگی و وحدت داخلی را نیز فراهم می‌کردند.

قالب سرود با تنوع گروه‌های سرود بزرگ‌سال در ادیان گوناگون (ارمنی‌ها و زرتشتی‌ها و …) و پوشش آن‌ها از سوی تلویزیون، عملاً نشان‌دهندۀ گستردگی این قالب در آن دهه است. همچنین، مجموعۀ سپاه پاسداران در سطح شهرها، دارای مدیریت سرود مسجدی در ساختار خود بود که عملاً گروه‌های سرود پایگاه‌های بسیج را پوشش می‌داد؛ از برگزاری مسابقات، استعدادیابی، فراهم‌کردن زمینۀ اجرا، آموزش گروه‌ها و... به‌طور متمرکز در این مدیریت طراحی می‌شد.

اجرای سرود‌های مکرر و متنوع برای رهبران و بزرگان جمهوری اسلامی، عملاً سرود را در بالاترین سطح توجه نظام قرار داده بود؛ مانند اجرای سرود «شهید مطهر»، «خمینی‌ای امام»، «برخیزید»، «مادر برام قصه بگو» در جماران و «خجسته باد این پیروزی». این رویه در دورۀ رهبر انقلاب اسلامی هم ادامه پیدا کرد؛ مانند سرود «ارغوان»، سرود «حب وطن»، «گرامیداشت قیام تبریز». علاوه بر این تأیید عملی، مباحث گوناگون نظری دربارۀ سرود و باید‌ها و نباید‌های آن در سه دهۀ گذشته، نشان‌دهندۀ اهمیت راهبردی جریان سرود برای نظام جمهوری اسلامی است...

گروه سرودِ سوره، نمونۀ جذابی از ترکیب همۀ ویژگی‌هایی است که دربارۀ گروه سرود می‌توان برشمرد. قطعاً این گروه سرود هم دارای نواقص و ضعف‌های بسیار است؛ اما این‌ها نافیِ تجلی ابعاد گوناگون سرود بر اعضا و مربی این گروه سرود نیست. اینکه مربی گروه سرود هم‌زمان با تشکیل و ادارۀ گروه سرود، به روایت مکتوب این حرکت مبادرت ورزیده است، اتفاقی پیشرو و منحصربه‌فرد است؛ روایتی که حاصل نگاه‌ها و درونیات و برنامه‌های مربی برای هدایت گروه سرودش بوده است. ما با مصاحبه‌های تکمیلی، همان روایت مکتوب را کامل کرده‌ایم... اگر گروه سرود هستۀ مقاومت مردمی است، روایت این گروه از خودش مهم‌تر است. اکنون در این فضای نابرابر روایت‌های دیگران از ملت ایران و حرکت افتخارآمیز او در این برهۀ تاریخی منتشر می‌شود و این روایت‌ها، در صورت غفلت ما، می‌تواند برساخت اجتماعی دیگری بسازد...

در‌حالی‌که طبق آمار به نظر می‌رسد گروه‌های سرود مردمی و حرفه‌ای در طول زمان رشد نسبی داشته‌اند، هم‌چنان برخی تصور می‌کنند گروه‌های سرود در دهۀ ۶۰ بیشتر بوده‌اند! گروه سرودی که اکنون در رقابت با ابزار‌های جهانیِ متنوع و گوناگون مجازی فرهنگی‌و‌هنری می‌تواند حرکت ایجاد کند و تأثیر بگذارد، حتی به‌لحاظ کیفی نیز از آن دهه قوی‌تر و غنی‌تر شده است؛ اما این قدرتْ روایت درستی ندارد. چند کار تصویری، چند تاریخ شفاهی، چند تجربه‌نگاری و روایت‌نگاری دربارۀ گروه‌های سرود شکل گرفته است؟ چند کار نظری دانشگاهی دربارۀ گروه‌های سرود انجام شده است؟

نیاز امروزین جامعۀ ایرانی ما در مسیر حرکت به‌سمت تمدن نوین اسلامی، نیازی هنری‌حماسی است و سرود می‌تواند بخشی از این بار را به دوش بکشد؛ به‌شرط آنکه از نظر محتوایی درست هدایت و روایت‌های متنوعی از آن منتشر شود تا بتواند فضای عمومیِ پویایی را برای آن در میان کنشگران و مخاطبان ایجاد کند.»

کتاب «سرود سوره»؛ روایت رویش‌ورشد گروه سرود «سوره» مسجد فاطمیه (س) که تحقیق آن برعهده مهدی عشقی رضوانی بوده و تدوین آن توسط فریده الیاسی‎فرد صورت گرفته است، در ۱۵۲ صفحه، شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و با قیمت ۵۵ هزار تومان از سوی انتشارات «راه یار» عرضه شده است و علاقه‌مندان می‌توانند این کتاب را علاوه بر کتابفروشی‌ها، از سایت یا صفحات مجازی ناشر به نشانی raheyarpub.ir تهیه کنند.