«ایران تایشی» خاطره‌نگاری برای انتقال تجربه است/ سنتی ادبی که مجرم ژاپنی را گرفتار کرد!

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری علم و فناوری آنا، سید عباس عراقچی، دبیر شورای راهبردی روابط خارجی و مشاور وزیر امور خارجه عصر روز یکشنبه ۲۴ اردیبهشت ضمن بازدید از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با حضور در غرفه انتشارات اطلاعات در جشن امضای کتابش با عنوان «ایران تایشی» شرکت کرد.

در کارنامه عراقچی ۶۱ ساله علاوه بر معاونت سیاسی وزارت امور خارجه از سال ۱۳۹۶ تا شهریور ۱۴۰۰ و حضور در گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای در جریان مذاکره با کشور‌های ۵+۱، فعالیت به عنوان سفیر در کشور‌های استونی، فنلاند و ژاپن نیز دیده می‌شود. او در کتاب «ایران تایشی» به خاطرات خود از دوره مأموریتش در کشور ژاپن در فاصله بهمن سل ۱۳۸۶ تا مهر ۱۳۹۰ (ژنویه ۲۰۰۸ تا کتبر ۲۰۱۱) پرداخته است. «تایشی» در زبان ژاپنی به معنای «سفیر» است و نام کتاب به فارسی «سفیر ایران» معنا می‌دهد.

** انتقال تجربه و دانش با خاطره‌نگاری

در همین ارتباط، عراقچی در حاشیه این مراسم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا درباره انگیزه‌اش از نگارش این اثر گفت: از نگاه من خاطره‌نگاری در هر سن، هر قشر و هرجایی مفید است. به هر حال هرکس تجربیات، مشاهدات و دانش‌هایی را کسب می‌کند که در هرحوزه‌ای باید به دیگران منتقل کند. بخشی از این فرایند، با مرور فعالیت‌های روزمره و نگاه آن فرد به وقایع و شخصیت‌ها رقم می خورد.

عضو گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای با کشورهای ۵+۱ اظهار کرد: در حوزه فعالیت‌های دیپلماتیک، این انتقال تجربه اهمیت مضاعفی دارد چراکه دیپلمات‌ها وسفیران مرتب درحال جابه‌جایی هستند؛ یعنی شاید یک کارمند بانک ۱۰ سال در یک شعبه یا یک منطقه ثابت باشد و یا فردی که کاسب است ده‌ها سال یک فعالیت مشخص در مکانی ثابت را دنبال کند. بنابراین، انتقال تجربه او به دیگران در یک زمان طولانی رقم می‌خورد.

عراقچی گفت: معمولاً مأموریت‌های خارجی همکاران ما در وزارت امور خارجه نهایتاً سه یا چهار سال طول می‌کشد. در این مدت، تجربیات گران‌قدری به دست می‌آید، اما با پایان دوره ماموریت، آن‌ها را رها می‌کنیم و برمی‌گردیم. سفیر بعدی که می‌آید، روند آشنایی وی با محیط و ساختار جدید از ابتدا شروع می‌شود. البته در قالب جلسات یکی دو ساعته، مواردی به سفیر یا دیپلمات بعدی منتقل می‌شود، اما این روند در حد ارائه گزارش‌های سیاسی و اداری است.

** فایده خاطره‌نویسی برای دیپلمات‌ها و سفیران

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی افزود: اگر دیپلمات‌های ما بتوانند خاطراتشان را مکتوب کنند تا در دسترس دیپلمات‌های بعد از خودشان باشد، کمک زیادی به پیشبرد امور کشور در حوزه سیاست خارجی می‌شود. سفیر جدید در روز‌های اول بیشتر متمرکز امور اداری و استقرار خودش و خانواده‌اش است. حتی اگر مطالعاتی هم از قبل درباره کشور مقصد داشته باشد، رسیدن به شناخت دقیق از آن کشور طول می‌کشد. در نتیجه، معمولاً بسیاری از کار‌هایی که از قبل انجام شده را تکرار می‌کند.

سفیر اسبق ایران در ژاپن عنوان کرد: من در کتاب «ایران تایشی» به دنبال این بودم که به همکاران جوان‌تر در وزارت امور خارجه کمک کنم تا روند آشنایی با کشور‌های محل مأموریتشان را بشناسند به ویژه دیپلمات‌هایی که به ژاپن می‌روند می‌توانند از این اثر بهره ببرند.

** ژاپن به روایت «ایران تایشی»

عراقچی تصریح کرد: البته مخاطبان کتاب به هیچ وجه به دیپلمات‌ها و سیاستمداران یا کسانی که قصدسفر به ژاپن را دارند محدود نمی‌شود، بلکه قلم و لحن کتاب به گونه‌ای است که عموم مردم با معلومات عادی هم بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. به تناسب متن، گاهی از زبان طنز بهره برده ام و زمانی هم به خاطرات تلخ اشاره کرده‌ام؛ یعنی هر کجا نکته‌ای درباره ویژگی‌های رفتاری و فرهنگی ژاپنی‌ها داشته‌ام، نمونه‌های عینی آن را که برای خودم اتفاق افتاده نیز بیان کرده‌ام.

 بیشتر بخوانید:

رونمایی از «آن سوی دیپلماسی» با حضور دو وزیر اسبق امور خارجه

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی افزود: از حیث کاری نیز به آداب دیپلماتیک درست و فعالیت فرهنگی موثر در کشور مقصد پرداخته‌ام که این بخش هم می‌تواند به عنوان یک فرایند انتقال تجربه در نظر گرفته شود.

عراقچی عنوان کرد: «ایران تایشی»، خاطره‌نویسی به معنی گزارش کار و عملکرد نیست، بلکه نوعی «شناخت نامه ژاپن» از زاویه خاطرات من است. یعنی درآن به بحث اقتصاد، سیاست، تاریخ و فرهنگ ژاپن  و خصوصیات اخلاقی و مناسبت اجتماعی اهالی این کشور پرداخته‌ام. روابط بین جمهوری اسلامی ایران و ژاپن و روابط آن کشور با ایالات متحده همچنین آمریکا به‌صورت مفصل بحث شده و در مجموع می‌توانم بگویم که یک اثر مکتوب ژاپن‌شناسی است.

وی درباره جایگاه مطالعه و کتابخوانی در جامعه ژاپن نیز گفت: کتابخوانی در این کشور در همه سطوح جامعه یک امر رایج است. شما در مترو، اتوبوس، صف خرید، بوستان‌های شهری و ... می‌بینید که افراد زیادی کتاب می‌خوانند.حتی با گسترش فناوری و استفاده از ابزار‌های هوشمند مثل گوشی همراه، باز هم کتاب جای خود را دارد. ضمن این که همان ابزار‌های هوشمند هم در خدمت مطالعه قرار گرفته است.

** اهمیت خاطره‌نویسی در سرزمین آفتاب تابان

نویسنده کتاب «ایران تایشی» عنوان کرد: نکته جالبی که البته در کتاب نیاورده‌ام و شاید در چاپ‌های بعدی به آن اضافه کنم، رایج‌بودن سنت خاطره‌نویسی در ژاپن است. یعنی به کودکان از همان سنین پایین آموزش داده می‌شود که خاطرات روزانه خود و نگاهشان به امورات عادی و افراد را مکتوب کنند.

وی افزود: با این کار مفید، مهارت نوشتن و خواندن در آن‌ها تقویت می‌شود. حتی یک بار مجرمی در یکی از شهر‌های ژاپن دستگیر شده بود که او هم اهل خاطره نگاری بود و از روی همان دفتر خاطرات و ثبت فعالیت‌های رومزه‌اش بخش عمده‌ای از سرقت‌ها و جرایمش کشف شد!

عراقچی در پایان ضمن اشاره به این که عادت به مطالعه باید از همان کودکی در افراد نهادینه شود گفت: امروز و در بازدید از نمایشگاه کتاب، از حضور پررنگ کودکان و نوجوانان در کنار خانواده‌ها خیلی خوشحال شدم. علاقه به کتاب و مطالعه برای من نیز از همان دوران کودکی شکل گرفت. در همان سال‌های نخست رفتن به مدرسه، کتاب «داستان راستان» استاد مطهری را بار‌ها خواندم.

** خاطره آقای دیپلمات از کتابی که در کودکی هدیه گرفت

دبیر شورای راهبردی روابط خارجی اظهار کرد:  خاطره‌ای هم که اکنون به ذهنم می‌آید مربوط به همان دوره کودکی است. یک بار به مهمانی رفته بودیم و در قفسه‌های کتاب میزبان، کتاب قطوری را دیدم که جلد زیبایی داشت و روی آن با خط درشت عنوان «بخوان و بدان» نوشته شده بود. هنگام رفتن، از صاحبخانه خواهش کردم که کتاب را به من امانت بدهد؛ ایشان هم با مهربانی آن را به من هدیه داد و گفت: «این کتاب را ببر، بخوان و بدان!» این جمله و این برخورد مهربانانه پس از گذشت بیش از نیم قرن هنوز در ذهن من باقی مانده است.

لازم به یادآوری است که کتاب «ایران تایشی» شامل خاطرات سیدعباس عراقچی سفیر وقت ایران در ژاپن در ۲۴۸ صفحه و به قیمت ۱۲۰ هزار تومان توسط انتشارت اطلاعات منتشر شده است.

این کتاب در سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که از ۲۰ اردیبهشت آغاز به‌کار کرده و تا ۳۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی (ره) ادامه دارد ارائه شده و همزمان همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir نیز قابل دریافت است.