آنتی‌بیوتیک‌ به بقای بیماران بستری شده با عفونت‌ ویروسی کمک نمی‌کند

به گزارش خبرنگار گروه جامعه خبرگزاری آنا، تحقیقات جدید نشان می‌دهد به اکثر بیمارانی که در بیمارستان‌ها با عفونت‌های ویروسی حاد بستری می‌شوند، به عنوان یک اقدام احتیاطی در برابر عفونت همزمان باکتریایی، آنتی‌بیوتیک داده می‌شود، اما این عمل ممکن است باعث بهبود بقا نشود.

آنتی بیوتیک نوعی دارو است که باعث از بین رفتن یا جلوگیری از رشد باکتری‌ها می‌شود و هیچ تاثیری روی ویروس ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها ندارند و یک کلاس را در گروه بزرگتری از ترکیبات به نام ضد میکروب تشکیل می‌دهند. آنتی بیوتیک‌ها برای بدن میزبان نسبتاً بی ضرر هستند، بنابراین می‌توانند برای درمان عفونت‌های باکتریایی به راحتی مورد استفاده قرار گیرند.

کارشناسان تاکید می‌کنند، تشخیص اینکه عفونت ویروسی است یا باکتریایی فقط بر عهده­ پزشک است؛ یک سری علائم و شاخص‌ها وجود دارد که به پزشک در تشخیص کمک می­‌کند که متناسب با آن، داروی مناسب را تجویز کند یا حتی هیچ دارویی تجویز نکند. هر زمان که یک داروی آنتی­ بیوتیک را با تشخیص خود یا افراد غیرپزشک مصرف کنیم، یک قدم به سمت عوارض جانبی و مقاومت آنتی­ بیوتیکی پیش می­ رویم. بسیاری از عفونت­‌های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا و بسیاری از گلودرد‌ها نیازی به درمان با آنتی بیوتیک ندارند.

محقق این مطالعه می‌گوید، مقاومت آنتی­ بیوتیکی به این معناست که در صورت ابتلا به عفونت باکتریایی حتی با مصرف دارو، باکتری‌ها هم­چنان به رشد و فعالیت ادامه می‌دهند و دارو قادر نیست باکتری را از بین ببرد و از فعالیت بیماری­‌زایی­ آن جلوگیری کند. مصرف بیش از حد و غیراصولی آنتی­ بیوتیک­‌ها به باکتری­‌ها فرصت می­‌دهد مکانیسم­‌های دفاعی آن‌ها را برای مقاومت در برابر دارو‌ها فعال­‌تر کنند. هر زمانی که هر فردی در جامعه یک آنتی­‌بیوتیک مصرف می‌کند، باکتری‌های حساس و مفید بدن از بین می­‌روند، اما باکتری‌های مقاوم شروع به رشد و تکثیر می­‌کنند.

محققان تاثیر استفاده از آنتی بیوتیک بر بقای بیش از ۲۱۰۰ بیمار را در بیمارستانی در نروژ بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ بررسی کردند و دریافتند تجویز آنتی بیوتیک به افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی شایع احتمال مرگ را کاهش نمی‌دهد. در اوج همه‌گیری، آنتی‌بیوتیک‌ها برای حدود ۷۰ نفر از بیماران کووید در برخی کشور‌ها تجویز شد که به طور بالقوه در معضل پاتوژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک به نام سوپر میکروب‌ها کمک می‌کند.

ماگرت هویند، نویسنده اصلی این مقاله از بیمارستان دانشگاه آکرشوس و دانشگاه اسلو نروژ گفت: این داده‌های جدید که در صف انتشار در یک مجله پزشکی است نشان می‌دهد استفاده بیش از حد از آنتی بیوتیک‌ها همچنان ادامه دارد؛ استفاده بیش از حد و سوء استفاده از آنتی بیوتیک‌ها به میکروب‌ها کمک می‌کند تا در برابر بسیاری از درمان‌ها مقاوم شوند، پیشرفتی که دانشمندان آن را یکی از بزرگترین تهدیدات برای سلامت جهانی می‌دانند.

** مصرف بی رویه و غیر ضروری بودن میزان قابل توجهی از آنتی بیوتیک‌ها

سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است که بیش از نیمی از آنتی بیوتیک‌های تجویزی اشتباه بوده است یا به به صورت نامناسب فروخته می‌شوند و نیمی از این موارد به صورت صحیح استفاده نمی‌شوند. آمار‌ها و اطلاعات نشان داده است که سالانه بیش از ۸.۲ میلیون مورد جدید از عفونت توسط میکروب‌های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک‌ها در دنیا رخ می‌دهد و در نتیجه آن بیش از ۳۵ هزار نفر می‌میرند، بر این اساس مقاومت در برابر آنتی بیوتیک‌ها یکی از بزرگترین تهدیدات بهداشت عمومی محسوب می‌شود.

داده‌های به دست آمده از جدیدترین تحقیق در این‌باره که ماه آینده در کنگره اروپایی میکروبیولوژی بالینی و بیماری‌های عفونی در کپنهاگ ارائه خواهد شد، شامل بیمارانی می‌شود  که از طریق سواب بینی یا گلو برای عفونت‌های ویروسی مانند آنفلوانزا، RSV یا کووید-۱۹ مثبت شدند. کسانی که عفونت‌های باکتریایی تایید شده داشتند از تجزیه و تحلیل حذف شدند.

در مجموع، ۶۳ نفر از ۲۱۱۱ بیمار در طول مدت اقامت خود در بیمارستان آنتی بیوتیک برای عفونت تنفسی دریافت کردند. به طور کلی، ۱۶۸ بیمار طی ۳۰ روز جان خود را از دست دادند که از این تعداد تنها برای ۲۲ بیمار آنتی بیوتیک تجویز نشده بود. پس از در نظر گرفتن عواملی از جمله جنس، سن، شدت بیماری و بیماری‌های زمینه‌ای در میان بیماران، محققان دریافتند افرادی که در طول بستری خود در بیمارستان آنتی‌بیوتیک دریافت کردند ۲ برابر بیشتر از سایر افرادی که آنتی‌بیوتیک مصرف نکرده‌اند در معرض مرگ در بازه زمانی یک ماهه هستند.  

تیم تحقیقاتی خاطرنشان کرد، بیماران بیمارتر و آن‌هایی که بیماری‌های زمینه‌ای بیشتری دارند، احتمال بیشتری برای دریافت آنتی بیوتیک و مرگ دارند؛ علاوه بر این عوامل دیگری مانند وضعیت سیگار کشیدن بیماران نیز می‌تواند نقش داشته باشد.

هویند گفت: پزشکان به جای شک و تردید و دادن آنتی بیوتیک باید جرأت کنند که آنتی بیوتیک را به راحتی برای بیمار تجویز نکنند؛ با توجه به محدودیت‌های یک مطالعه گذشته‌نگر مانند این مطالعه، انجام یک کارآزمایی بالینی دیگر ضروری است تا مشخص شود که آیا بیماران بستری در بیمارستان با عفونت‌های تنفسی رایج باید با آنتی‌بیوتیک درمان شوند یا خیر.

سازمان جهانی بهداشت از سال ۲۰۱۵ میلادی تاریخ ۱۴ تا ۲۴ نوامبر (۲۳ آبان تا دوم آذر) هر سال را تحت عنوان هفته جهانی اطلاع رسانی در مورد مقاومت میکروبی (Week Awareness Antimicrobial World) اعلام و از کشور‌های جهان دعوت به همکاری برای اطلاع رسانی و آموزش عمومی در زمینه مهار مقاومت میکروبی کرده است.