رسالت نظام «استاد‌ شاگردی» تربیت هنرمند متعهد است

به گزارش خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی خبرگزاری آنا، در آخرین جلسه  شورای هنر کشور که  روز دوشنبه دوازدهم دی ماه به ریاست محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیری محمدحسین ایمانی خوشخو برگزار شد «شیوه‌نامه نظام استاد شاگردی در آموزش هنر» به تصویب رسید.

به این ترتیب، شیوه‌نامه «نظام استاد شاگردی در آموزش هنر» به صورت دوره آزمایشی در مقطع کارشناسی رشته نگارگری دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان اجرا خواهد شد. اجرای این شیوه آموزشی که ریشه در تاریخ و هویت فرهنگی ایران اسلامی دارد از همان ابتدای شکل‌گیری دانشگاه استاد فرشچیان  موردتوجه متولیان این نهاد علمی قرار داشت. دانشگاهی هویت محور که چهار سال پیش به همت مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل شد.

در همین ارتباط، سجاد محمدیارزاده رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا عنوان کرد:  پیاده‌سازی رسمی نظام استاد شاگردی در آموزش دانشگاهی هنر، به مجوز شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیاز داشت. در جلساتی که با مدیران وزارت علوم و از جمله وزیر محترم آقی دکتر زلفی گل داشتیم، شیوه‌نامه این نظام آموزشی مورد توجه ایشان قرار گرفت و پس از مراحل تایید اداری، مقرر شد تا در رشته نگارگری و در گرایش‌های گل و مرغ، تذهیب، تشعیر و صور خیال  در دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان پیاده شود.

** دریافت مجوز در دولت سیزدهم سرعت گرفت

وی گفت: از سوی دیگر، این شیوه‌نامه در شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم تصویب شد و ان‌شاالله به زودی اجرای آن در دانشگاه استاد فرشچیان آغاز می‌شود. خوشبختانه در دولت مستقر فعلی برخلاف دولت قبل همکاری خوبی برای تسریع امور شکل گرفته در حالی که در دولت قبلی با وجود آماده بودن شیوه‌نامه، روند‌های داری بسیار وقت‌گیر بود و شیوه‌نامه چند بار بین دانشگاه و وزات علوم رفت و برگشت داشت.

محمدیارزاده افزود: همچنین در طول این مدت از جامعه هنری چه دربخش حرفه‌ای و چه در عرصه دانشگاهی نیازسنجی‌های لازم صورت گرفت. آنچه در این چهار سال در دانشگاه فرشچیان ر قم خورد، صرفاً احیای تعدادی از سنت‌های آموزشی کهن ما بود، اما در این شیوه‌نامه این شیوه‌های سنتی با نیازهای امروز هنرپژوهان و جامعه دانشگاهی ترکیب شده‌اند. مثلاً  نگاه ویژه‌ای به کارآفریی هنر و مبحث اقتصاد هنر داریم که در شیوه‌نامه‌های فعلی این موضوع دیده نمی‌شود.

**مزیت‌های نظام استادشاگردی

رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان درباره تفاوت نظام استاد شاگردی و شیوه فعلی آموزش هنر در دانشگاه‌ها نیز گفت: روش آموزش استاد شاگردی در طول تاریخ هنر این سرزمین همواره  سبب کشف و پرورش استعدادها بوده است. شیوه‌نامه نظام استاد شاگردی تلاش دارد تا  بستر رابطه عمیق معرفتی بین استاد و هنرپژوه را فراهم کند. در نظام مرسوم آموزش هنر، نوعی بی‌توجهی و نگاه ابزاری به ذات متعالی هنر وجود دارد، اما درنظام استاد شاگردی، هنر یک مقوله ارزشمدار است. در نظام‌های موجود آموزش هنر، شاهد تعدد اساتید وکمیّت‌محوری هستیم در حالی که  در نظام استادشاگردی، کیفیت تربیت هنرپژوهان در اولویت است. از سوی دیگر در نظام‌های مرسوم، آزادی عمل اساتید بسیار محدود شده است اما در نظام موردنظر دانشگاه فرشچیان، اختیارات اساتید بالا است و آنها هستند که با اجازه‌نامه‌ها و تأیید صلاحیت، زمینه حضور هنرپژوهان در محضر اساتید دیگر یا مراحل بالاتر را فراهم می‌کنند.

وی افزود: ما درنظام استادشاگردی به جای دانشجو، «هنرپژوه» داریم. فرایند جذب هنرپژوهان به صورت فله‌ای نیست و پس از آزمون اختصاصی، صلاحیت عمومی و تخصصی آنها توسط نخبگان هنری صورت می‌گیرد؛ در مرحله بعد هنرپژوهان استعدادسنجی می‌شوند که برای کدام گرایش نگارگری مفید هستند. درنتیجه، هم در مرحله جذب و هم آموزش و هم ارزیابی شاهد فرایندهای متفاوتی از نظام دانشگاهی مرسوم داریم.

** هشت پایه هنرآموزی بر اساس فتوت‌نامه و معرفت‌نامه

محمدیارزاده عنوان کرد: از سوی دیگر در نظام استاد شاگردی، فتوت‌نامه‌ها نه صرفاً به عنوان منبع درسی که  به عنوان یک رکن اصلی احیا خواهند شد. چون برای ما تربیت اخلاقی هنرپژوه نیز مهم است و به دنبال تربیت هنرمند کارآمد، متعهد و متحصص و متناسب با اهداف جامعه هستیم. به عبارت دیگر رسالت نظام استاد‌شاگردی، تربیت هنرمند متعهد است.

وی اظهار کرد: نظام آموزشی استادشاگردی در دانشگاه استاد فرشچیان بر اساس هشت پایه تعریف شده است. در پایه اول پس از استعدادیابی توسط گروه استادکاران کارگاه، دروس مقدماتی مبانی اعتقادی و حکمی، مبانی اخلاق و آشنایی با متون دینی و ادبی به هنرپژوهان تدریس می شود. در پایه دوم، به جای دروس مقدماتی، دروس پایه داریم و سایر مراحل پایه اول در این جا نیز در سطحی بالاتر ارئه می‌شوند و این روند تا پایه هشتم ادامه دارد.

رئیس دانشگاه هنرهای اسلامی- ایرانی استاد فرشچیان گفت: ما یک معرفت‌نامه داریم که در اختیار همه هنرپژوهان قرار می گیرد اما محتوای آن بخشنامه‌ای نیست و منطبق بر ساختار معرفتی هنرآموزی سنتی در کشور است. هنرپژوه برای حضور در پایه‌های بعدی به اجازه‌نامه اساتید نیاز دارد. در نهایت در صورت عبور موفقی‌آمیز از این پایه‌های هشت‌گانه، با امضای سوگندنامه‌ای شبیه به سوگندنامه بقراط پزشکان،  از هنرپژوهی به هنرمندی ارتقا پیدا می‌کند.

وی افزود: البته پیش از رسیدن به این مرحله، باید پروژه‌های کارگاهی و عملی را هم بگذراند و یک نمایشگاه انفرادی هم داشته باشد و در نهایت با دریافت اجازه نامه از دو استاد و امضای سوگندنامه، زیست هنری حرفه‌ای را آغاز کند.