چرا علوم انسانی با اقبال دانشجویی مواجه نیست؟

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا از قم، حجت‌الاسلام حسن خیری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم در نشست علمی ـ پژوهشی «علوم انسانی، هویت و آسیب‌شناسی اجتماعی» که به همت معاونت پژوهشی جامعةالزهرا با حضور صاحب‌نظران حوزه و دانشگاه به صورت حضوری و مجازی برگزار شد با اشاره به سخنان علامه فقید مصباح یزدی مبنی بر اینکه علوم انسانی به عنوان علومی که با فکر و اندیشه انسان سر و کار دارد تعریف می‌شود، اظهار کرد: علوم انسانی علومی است  که در هویت و تکامل انسان می‌تواند نقش داشته باشد، بنابراین می‌توانیم علوم انسانی را امتداد علوم انبیا تلقی کنیم.

وی با طرح این سؤال که کدام علوم انسانی می‌تواند هویت انسانی را رفع کند در پاسخ به مسئله‌شناسی اشاره و اضافه کرد: پایه تلقی و توقع از علوم انسانی آن است که این علوم باید برای حل مسئله وارد میدان شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم تشریح کرد: آنچه در علوم امروز رایج است اینکه بر پایه مسئله جامعه خاص شکل گرفته که بعد از جایگاه علم و دین و فضای مدرن مسائلی مطرح می‌شود که براساس آن موضوع  تفکیک و طبقه‌بندی علوم در قرن بیستم شکل می‌گیرد.

**علوم مسئله‌محور می‌خواستیم نه علوم که مسئله باشد!

خیری با بیان اینکه مسائل به تولید دانش علوم انسانی کمک کرده است با تأکید بر مسئله‌شناسی گفت: باید مسائل را بشناسیم و از تجربیات استفاده کنیم و در مسئله‌شناسی اشتباه نکنیم، چراکه باید مسائل را در زمینه جامعه خودی رفع کنیم.

وی تأکید کرد: مسئله آن است که می‌خواهیم مسائل هویتی خود را حل کنیم و دانشجوی انقلابی براساس طبقه‌بندی علومی که شکل گرفته، تربیت کنیم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با طرح این سؤال که چرا علوم انسانی در اقبال دانشجویی درجه آخر قرار می‌گیرد؟ گفت: طبقه‌بندی علوم بسیار حائز اهمیت است و آشفتگی در به‌کارگیری نیروی انسانی متخصص دیده می‌شود، چراکه سیاست‌گذاری علمی مشکل دارد.

خیری با بیان اینکه قرار بود علوم داشته باشیم که حلال مسئله باشد، در حالی که علوم مسئله شده است، افزود: تمدنی که در غرب برای علوم انسانی تعریف شده، براساس یک تمدن مادی و اومانیستی است، و در جامعه غربی لذت و سود پایه هویتی افراد و اصل بر پایه غریزه می‌شود نه بر پایه انسانیت.

وی با اشاره به مدینه فاضله نقل شده از فارابی مبنی بر اینکه ارتباطات سه گونه منشأ دارد، گفت: فارابی در موضوع مدینه فاضله بیان می‌کند که پایه هویت افراد یا لذت است یا سود و یا برادری و اخوت و موحد بودن، در حالی که خدایی فکر کردن سبک زندگی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با بیان اینکه آن چیزی که پایدار بوده خیرخواهی و معادگرایی است، عنوان کرد: تکامل در کرامت نهادن به یک انسان تعریف می‌شود.

خیری با اشاره به اینکه مدعی تمدن‌سازی هستیم، گفت: تمدن شکلی از نظم اجتماعی است که با خلّاقیت فرهنگی امکانپذیر می‌شود، بنابراین تمدن به خلّاقیت فرهنگی و فرهنگ برمی‌گردد.

وی با تأکید بر اینکه مقوّم یک علم مسئله‌های آن است نه پاسخ به آن مسئله‌ها، خاطرنشان کرد: خانواده‌هایی که بر پایه لذت شکل می‌گیرند به فروپاشی می‌رسیدند، اما تمدنی که به سمت آن پیش می‌رویم و امامین انقلاب اسلامی ما را به آن بشارت داده‌اند تاریخ و ضوابطی دارد که باید به آن توجه کنیم.

**تمدن مورد تأکید مقام معظم رهبری رویکرد جهانی دارد

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با بیان اینکه یک تمدن، ایدئولوژی و استقلال دارد، افزود: در مسئله تمدن‌سازی باید مرجعیت علمی داشته باشیم تا فرهنگ و مسائل مقوّم آن باشد، بنابراین روح تمدن با مقاله و پژوهش ایجاد نمی‌شود.

خیری با اشاره به تقسیم‌بندی مقام معظم رهبری با عناوین انقلاب اسلامی، نظام، دولت، جامعه و تمدن تأکید کرد: تمدن مورد تأکید مقام معظم رهبری رویکرد جهانی دارد و باید خودآگاهی تمدنی شکل بگیرد.

وی با بیان اینکه خودآگاهی تمدنی اتفاق نمی‌افتد، مگر آگاهی تمدنی رخ دهد، افزود: برخی علوم با مظلومیت مواجه شده‌اند و آینده جامعه از این جهت در خسران خواهد بود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با اشاره به مباحث نظری و فلسفی و موضوعات تاریخ و تمدن گفت: در دانشگاه‌ها باید استادان و دانشجویانی داشته باشیم که به تاریخ و تمدن اسلامی اشراف داشته باشند.

خیری با اشاره به سخنان شهید صدر مبنی بر اینکه  فکر و اندیشه انسان تاریخ را می‌سازد، افزود: تاریخ و جامعه را فکر و اندیشه می‌سازد و اگر بخواهیم آینده با ایمانی داشته باشیم باید دانشجویان را به درستی تربیت کنیم.

وی با تأکید بر عناصر سه‌گانه «عقل، روح و عمل» که مورد تأکید مقام معظم رهبری در تبیین سبک زندگی است، گفت: مبنای فعالیت ما باید عقلانیت، معنویت و عدالت باشد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با بیان اینکه جامعه بدون معنویت شکست خورده است، اضافه کرد: معنویت بر جامعه امروزی حاکم بوده، به همین دلیل دشمنان در اغتشاشات اخیر شکست خوردند، از سویی اخلاق و تزکیه مقدم بر تعلیم شده و در این راستا امام خمینی(ره) اخلاقیات و مسئولیت‌پذیری که همان خیرخواهی است را مطرح کردند.

خیری با اشاره به اینکه انسان‌سازی هدف اصلی معنویت است، توضیح داد: حوزه و دانشگاه نیز این هدف را دنبال می‌کنند، بنابراین مسئله اساسی رفاه و سرمایه‌داری نیست، بلکه در جامعه عدالتی است که در آن انسان ساخته شود.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه فکر و پرورش بسیار حائر اهمیت است، گفت: در مباحث هویتی تغییر هنجارها، تغییر ارزش‌ها و باورها وقتی اتفاق می‌افتد که ساختارها تغییر کند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه فلسفه ما امتداد اجتماعی ندارد، گفت: باید به سخنان مقام معظم رهبری که بر نداشتن امتداد اجتماعی فلسفه تأکید داشتند و فرمودند امتداد اجتماعی فلسفه علوم است، توجه کنیم.

خیری با بیان اینکه باید مرجعیت علمی داشته باشیم و به آسیب‌شناسی علمی توجه کنیم، افزود: تمدن ما یک تمدن خاص است و دشمن به این باور رسیده که  جمهوری اسلامی تاریخ، تمدن و رهبر دارد، بنابراین با تحریک به اغتشاش به جنگ تاریخ تمدن ایران آمده است.

وی تأکید کرد: باید در برابر دشمن ایستادگی کنیم، چراکه بنا نیست اتفاق خاصی بیفتد، چراکه این تمدن یک تمدن خاص است و باید از تمدنی که داریم محافظت کنیم، دشمن به این باور رسیده که ایران یک تمدن تاریخ‌ساز بوده و رهبر دارد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم با بیان اینکه با وجود فعالیت‌های مناسب باید آسیب‌شناسی کنیم و واقعیت‌ها را ببینیم، گفت: باید مسئله‌شناسی درستی داشته باشیم و اگر مرجعیت علمی در سطح جهانی رخ دهد، تمدن‌ساز می‌شویم.

خیری بر لزوم جریان‌سازی و ایجاد گفتمان هویتی تأکید کرد و افزود: سبک زندگی مدنظر مقام معظم رهبری می‌تواند سبک زندگی محصول دانشگاه‌ها باشد و سبک زندگی اسلامی وقتی اتفاق بیفتد که علوم انسانی جایگاه خود را پیدا کند.