«شفافیت آرا» کجاست؟!

گروه سیاست خبرگزاری آنا- روح الله علی خانی: اول خرداد امسال بود که مجلس شورای اسلامی پس از کش و قوس‌های فراوان، بالاخره شفافیت آرا را تصویب کرد تا به یکی از مطالبات مهم مردم پاسخ داده باشد. البته شفافیت آرا در انتخابات ۹۸ وعده‌ی بسیاری از نمایندگان منتخب هم بود. حالا دیگر شفافیت آرا برای تبدیل شدن به قانون فقط به تأیید شورای نگهبان نیاز داشت ولی این طور نشد.

سه هفته بعد، شورای نگهبان نظر خود را به همراه نظر«هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام» در مورد«طرح شفافیت قوای سه‌گانه»، به مجلس فرستاد. شورای نگهبان در مجموع ۲۷ ایراد از مصوبه مجلس گرفت. این ایرادها شامل ۹ مورد ابهام، ۸ مورد مغایرت با قانون اساسی، ۷ مورد اصلاح عبارتی و ۳ مورد خلاف شرع بود. ۲۷ ایراد که از طرحی که متن آن کمتر از ۲ صفحه بود و فقط ۵ ماده داشت نشان می‌داد که طرح مجلس از کیفیت خوبی برخوردار نیست.

۱ ماه و نیم بعد مجلس مصوبه قبلی خود را اصلاح کرد و دوباره به شورای نگهبان فرستاد. شورا هم پس از بررسی مجدد، اوایل شهریور طی نامه‌ای باقی ماندن برخی از مغایرت‌ها و ابهامات را به مجلس یادآور شد. شورا در این مرحله ۳ مورد مغایرت با قانون اساسی و ۳ مورد ابهام را مصوبه اصلاح شده مجلس وارد کرد. این موارد به غیر از ایرادهایی بود که هیئت عالی نظارت به ۴ ماده از ۵ ماده این طرح وارد دانسته بود. پاسخ شورای نگهبان و هیئت عالی نظارت نشان داد اصلاحات مجلس چندان کارساز نبوده است.

مجلس یازدهم در ۲۰ مهرماه برای بار دوم مصوبه خود را اصلاح کرد و به شورای نگهبان فرستاد. شورا هم در ۴ آبان پاسخ مجلس را داد. با وجود اصلاح مجلس، شورا ۳ مورد را مغایر با قانون اساسی و ۲ مورد را دارای ابهام تشخیص داد.

ایرادهای هیئت عالی نظارت نیز همچنان پابرجا ماند. باقی ماندن چند مغایرت و مخصوصاً ابهام بعد از چندبار رفت و برگشت نشان داد در نگارش این طرح دقت کافی وجود نداشته است. مجلس در ۱۷ آبان طرح خود را مجدداً اصلاح کرد و برای بار سوم به شورای نگهبان فرستاد. شورا هم همچنان ایرادهایی را به طرح وارد دانست. حالا با توجه به اصرار مجلس بر برخی از مواد مصوبه خود، مجمع تشخیص مصلحت نظام است که باید به ماجرای شفافیت آرا ورود کند و نظر نهایی را بدهد.

نکته جالب اینکه مهمترین مواردی که از دید شورای نگهبان و هیئت عالی نظارت همچنان در طرح مانده و مانع از تبدیل شدن آن به قانون است، دقیقاً مواردی است که مجلس خواسته نهادهای دیگر را شفاف کند. به طور مشخص در مصوبه مجلس آمده که در مواردی که بین مصوبات مجلس و شورای نگهبان اختلاف نظر است و مجمع تشخیص نظر نهایی را خواهد داد، آرا مجمع تشخیص شفاف شود.

ریشه این ایراد به زمانی برمی‌گردد که مجلس، طرح «شفافیت آرا نمایندگان» را که زمان زیادی برای بررسی آن صرف کرده بود کنار گذاشت و به یکباره تصمیم گرفت همه دستگاه‌های کشور را به صورت همزمان شفاف کند.

اگر مجلس یازدهم از ابتدا تمرکز را بر روی شفافیت خود می‌گذاشت و بعد به سراغ نهادهای دیگر می‌رفت، الآن با این وضعیت مواجه نبودیم که ۲ سال و نیم از عُمر مجلس گذشته ولی هنوز خبری از شفافیت آرا نیست. باید دید سرانجام چه تصمیمی برای طرح «شفافیت قوای سه‌گانه» گرفته خواهد شد و مردم چه زمانی می‌توانند از حق آگاهی از آرا نمایندگان خود برخوردار شوند.