مجلس و ریل گذاری برای حل مسائل کشور به دست دانشجویان از طریق پذیرش هدفمند

به گزارش خبرنگار آموزش و پژوهش خبرگزاری آنا، پژوهش‌های مسئله محور و کاربردی یکی از ارکان اصلی و مهم توسعه کشور است و مسئولان آموزش عالی معتقد هستند که برای شکوفایی بسترعلمی کشور بایستی از نخبگان دانشگاهی مدد گرفت. 

در دورانی قرار داریم که هزینه برای موضوعات علمی و پژوهشی به عنوان سرمایه گذاری علمی محسوب می‌شود و همین عاملی برای تشویق و ترغیب دانشجویان، استادان و پژوهشگران به انجام فعالیت‌های علمی است. 

از آنجایی که رفع مشکلات کشور دیگر به روش‌های سنتی کارساز نیست، تمام حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ... برای پیشبرد اهداف خود نیازمند استفاده از متخصصان ایرانی هستند، به همین علت توجه به نیرو‌های دانشگاهی به خصوص در مقطع ارشد و دکتری بسیار حائز اهمیت است و پذیرش دانشجو در این دوره همواره یکی از مناقشات مهم در میان دانشجویان و دانشگاه ه بوده است، چراکه از طرفی دانشجویان توقع دارند که امکان پذیرش در هر دانشگاهی را داشته باشند و دانشگاه ها نیز عنوان می کنند که باید بتوانند دانشجویان با کیفیت مدنظر خود را جذب کنند.

در این میان نمایندگان مجلس به عنوان عصاره ملت همواره در این زمینه نیز دغدغه داشته اند و بارها و بارها مصوباتی را از سرگذرانده اند. آخرین مصوبه مجلس شورای اسلامی در این زمینه «قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور» بود که در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ ۱۸ اسفند سال ۹۴ مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۸ فروردین سال ۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسید در ۲۸ فروردین سال ۹۵ مجلس شورای اسلامی برای اجرا ابلاغ شد.

بر این اساس سنجش در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته براساس آزمون متمرکز از دروس تخصصی مقطع کارشناسی و تأثیر معدل داوطلب (در رشته های مرتبط) توسط وزارتین انجام می شود.

همچنین سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری ناپیوسته برحسب هر یک از شیوه های «آموزشی ـ پژوهشی» و «پژوهش محور» به به صورت تلفیقی از آزمون و مصاحبه انجام می شود.

بر این مبنا پذیرش در دوره دکتری آموزشی ـ پژوهشی سهم آزمون متمرکز ۵۰ درصد، سهم سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری ۲۰ درصد و سهم مصاحبه علمی و سنجش عملی ۳۰ درصد است. در دوره دکتری پژوهش محور نیز سهم آزمون های متمرکز ۳۰ درصد، سهم سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری ۲۰ درصد و سهم مصاحبه علمی و بخش عملی ۳۰ درصد و تهیه طرح واره به میزان ۲۰ درصد در پذیرش موثر است. همچنین طرح واره موضوع دکتری پژوهش محور باید در جهت رفع یکی از مشکلات ملی باشد و به تصویب دستگاه اجرائی ذی ربط رسیده باشد.

از طرفی بر مبنای این قانون شورای سنجش و پذیرش دانشجو می تواند هر سه سال یکبار نسبت به اضافه نمودن معیارهای دیگر و تعدیل حداکثر ده درصد (۱۰%) معیارهای موجود اقدام کند. زمان اعمال این تغییرات حداقل یک سال پس از اعلام عمومی آن است.

** سیستم پذیرش ارشد و دکتری استاد محور می‌شود

بر این اساس وزیر علوم به عنوان رئیس شورای سنجش و پذیرش تحصیلات تکمیلی از تغییر در بخشی از ظرفیت پذیرش در دوره های تحصیلات تکمیلی خبر می دهد، محمدعلی زلفی گل وزیر علوم از تصمیم تازه برای تحول بنیادین در شیوه پذیرش دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری و ایجاد شیوه استاد محور خبر داده  و می گوید: در شیوه فعلی دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد از طریق آزمون کتبی و دانشجویان مقطع دکتری از طریق آزمون کتبی همراه با مصاحبه و بررسی سوابق علمی و پژوهشی پذیرفته می‌شوند.

وزیر علوم با اعلام اینکه تصمیم گرفتیم سیستم پذیرش دانشجوی ارشد و دکتری را استاد محور کنیم و البته سیستم قبل را هم نگه می‌داریم، عنوان می کند: در سیستم جدید قرار است هر استادی در سازمان سنجش کد داشته باشد و دانشجو استاد را از سازمان سنجش انتخاب می‌کند نه اینکه دانشگاه را انتخاب کند و دانشجویان بین اساتید توزیع شود.

** حاکمیتی بودن بیش از ۷۰ درصد از پذیرش‌های مقطع دکتری 

قاسم عموعابدینی، معاون آموزش وزارت علوم تحقیقات و فناوری با انتقاد از نحوه پذیرش دانشجوی دکتری گفته بود: مدل فعلی اینگونه است که داوطلبان به سازمان سنجش آموزش کشور مراجعه و در آزمون مربوطه شرکت می‌کنند و سرانجام مثلا از بین ۱۰ نفر ۳ نفر به دانشگاه معرفی و در کمیته دانشگاه تایید یا رد می‌شوند.

وی گفت: ما دو نوع دانشجو می‌توانیم داشته باشیم، دانشجویانی که حاکمیتی پذیرش می‌شوند، مثلا برای رشته‌های مرتبط با هوش مصنوعی که دولت برای آن‌ها هزینه می‌کند تا این رشته توسعه یابد، دوم پذیرش دانشجو توسط استادی است که با صنعت قرارداد دارد. بیش از ۷۰ درصد از پذیرش‌ها به روش اول است. 

معاون آموزش وزارت علوم اضافه کرد: دانشجویانی که در رشته‌های حاکمیتی پذیرش می‌شوند باید از روز اول پذیرش، بورسیه شوند، تعدادی از رشته‌ها مرتبط با فناوری‌های آینده ساز کشور هستند و این افراد باید خاص باشند و توجه ویژه‌ای به آن‌ها شود. این دانشجو بعد از تحصیل استاد می‌شود و فعالیت‌هایی در حوزه دانش بنیان خواهد داشت. 

وی با بیان اینکه براساس طرح تحول دولت، نظام پذیرش دانشجوی دکتری امسال تغییر می‌کند، گفت: نظام پذیرش دانشجوی دکتری تا پایان سال باید با هماهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مراجع ذی‌صلاح تغییر کند، اما اجرای آن ممکن است به سال بعد موکول شود. 

به گفته عموعابدینی چگونگی اجرای نظام پذیرش دانشجوی دکتری و اینکه کدامیک از رشته‌های تحصیلی را باید حاکمیتی در نظر بگیریم و کدامیک مربوط به صنعت و جامعه است و اینکه در این نظام چگونه باید دانشگاه‌ها را حمایت کنیم، در حال بررسی است.

وی بیان کرد: برای نظام پذیرش دانشجوی دکتری همفکری با بخش‌های مختلف و مرتبط از جمله دانشگاه‌ها صورت خواهد پذیرفت، پس از همفکری و تصویب به صورت آئین نامه و دستور العمل ابلاغ می‌شود، براین اساس سال بعد سازمان سنجش آموزش کشور در بخشی از پذیرش براساس عناوین طرح‌های کلی اساتید پذیرش دانشجو خواهد داشت، یعنی پرونده دانشجو‌ها مستقیم به استاد می‌رسد و مصاحبه پذیرش را هم استاد براساس طرحی که قرار است با دانشجو اجرایی کند، برگزار می‌کند. پس از پذیرش دانشجو با صنعت گرنت تعیین تکلیف می‌شود. دانشجوی دکتری همکار استاد است، حقوق دریافت می‌کند و بر اساس این نظام آسوده خاطرتر خواهد بود.

** تحصیل ۳ میلیون و ۱۷۳ هزار و ۷۷۹ دانشجو در سطح کشور 

بنابر جدیدترین اعلام موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی کشور، تعداد کل دانشجویان کشور ۳ میلیون و ۱۷۳ هزار و ۷۷۹ نفر است که در مقطع کاردانی ۴۲۵ هزار و ۵۹۵ داوطلب، ۱ میلیون ۹۸۱ هزار و ۵۰۰ در مقطع کارشناسی، ۵۰۰ هزار و ۴۷۱ در مقطع کارشناسی ارشد، ۱۰۲ هزار و ۲۷۹ داوطلب در دکتری حرفه‌ای و ۱۶۳ هزار و ۹۳۴ داوطلب در مقطع دکتری تخصصی تحصیل می‌کنند. 

با یک نگاه ساده به تعداد دانشجویان ارشد و دکتری در می‌یابیم که شاید هزاران پایان نامه و رساله بر قفسه‌های دانشگاه‌ها خاک می‌خورند و اگر مسئولان آموزش عالی توجه جدی تری به جذب مسئله محوری دانشجویان در مقطع ارشد و دکتری داشته باشند آن وقت است که گره بخش زیادی از مشکلات کشور حل خواهد شد و شاهد شکوفایی ایران و فعال شدن موتور محرکه علم در تمام زمینه‌ها خواهیم بود.