درخشش کامکار و بابایی در شب فلوت و تنپورای هندی

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، تالار وحدت سه‌شنبه 27 بهمن‌ماه، در هفتمین شب برگزاری سی‌‌ویکمین جشنواره موسیقی فجر، میزبان دو اجرا بود: اجرای گروه اردشیر کامکار و بهداد بابایی و دیگری، اجرای گروه «شَشانک سوبرامنیم» از هندوستان.

بداهه‌نوازی در بیات ترک و اشتیاق مخاطبان

پس از ورود تماشاگران به تالار، در ابتدا نیما دلنوازی نوازنده تار، چیزی حدود 20 دقیقه قطعاتی را اجرا کرد و بلافاصله بعد از این اجرا، گروه اردشیر کامکار، بهداد بابایی، کامبیز گنجه‌ای و وحید اسدالهی برای اجرا، روی صحنه آمدند. ورود این گروه چهارنفره، از آغاز با تشویق گرم تماشاگران که تمام صندلی‌های تالار را پر کرده بودند، برانگیخت.

نوازندگان پس از کوک کردن سازهاشان، بلافاصله اجرا را شروع کردند. اردشیر کامکار نوازنده کمانچه، بهداد بابایی نوازنده سه‌تار، کامبیز گنجه‌ای نوازنده تنبک و وحید اسداللهی نوازنده نقاره این گروه را تشکیل می‌دادند.

اجرا با دونوازی سه‌تار و کمانچه آغاز شد و بداهه نوازی در بیات ترک به صورت گفت‌وگو بین دو ساز آغاز شد و در ادامه با اضافه شدن تنبک و نقاره، گروه اجرای دل‌نشین خود را دنبال کرد. این در شرایطی بود که در لحظاتی کمانچه و در لحظاتی سه‌تار، محورریت اجرا را به خود اختصاص می‌دادند. جابجایی این محوریت، نشان از هماهنگی خاص و قابل توجه این بداهه نوازی بود.

بعد از مکثی کوتاه، گروه بار دیگر با تک‌نوازی کمانچه کار خود را آغاز کرد و همراهی پژواک‌وارِ تار، فضای موسیقایی جالبی را برای مخاطبان رقم می‌زد. در ادامه کامکار و بابایی دقایقی را بدون ریتم ضربی، دونوازی کردند و گفت‌وگو بین کمانچه و سه‌تار ادامه داشت. در ادامه ابتدا تک نوازی تنبک و در ادامه تک‌نوازی نقاره، فرصتی بود برای به رخ کشیدن مهارت‌های کامبیز گنجه‌ای و وحید اسداللهی.

در مجموع این بداهه نوازی در غالب اوقات، با ریتم ضربی با تمپو بالا همراه بود که مخاطبان را یک لحظه نیز وانمی‌گذاشت. هرچند گاهی تکرار ملودی‌ها در بخش پایانی اجرا، اندکی نامطبوع می‌نمود که البته این اتفاق از ویژگی‌های ناگزیرِ اجراهای بداهه است.

نکته قابل توجه در این گروه که می‌تواند به عنوان یک نقد نیز مطرح شود، توجیه ناپذیر بودن دو سازِ ضربی (تنبک و نقاره) در این اجرا بود؛ حال آنکه این حضور دوگانه چندان اتفاق خاصی را در اجرا رقم نزد و به نظر می‌رسید تنبک به تنهایی جوابگوی قطعات بود.

با به پایان رسیدن این اجرا، حضار در تالار دقایقی را ایستاده به تشویقِ گروه پرداختند که تداوم در تشویق‌ها و اهدای گل به اعضای گروه، خود گواهی بود بر اجرای موفق و قابل توجهی که توسط نوازندگان این گروه در هفتمین شب جشنواره موسیقی فجر رقم خورد.

نوازنده‌ هندی که فقط سیم‌ها را لمس می‌کرد

پارت دوم از این سانس، تقریبا از ساعت 22:30 با روی صحنه آمدن گروه شَشانک سوبرامنیم از هندوستان آغاز شد؛ پرده بالا رفت و سه نوازنده که عبارت بودند از ششانک سوبرامنیم نوازنده فلوت، ژروژالی فلگون نوازنده سازهای کوبه‌ای و سوابرامانیا ماریتاماهالی نوازنده ساز تنپورا مورد تشویق حاضران در تالار قرار گرفتند.

اجرا با نواختن فلوت آغاز شد و از همان ابتدا، نوای آشنایی که از آهنگ‌های هندی می‌شناسیم، در تالار پیچید. سوبرامنیم که چند فلوت مختلف در کنار دست خود داشت، به نوبت بخش‌هایی از آهنگ را با فلوتی نواخت؛ فلوت‌های بلندتر نت‌های پایین و فلوت‌های کوچک‌تر نت‌های بالاتر را به صدا درمی‌آوردند.

ملودی‌ها رفته‌رفته ریتمیک‌تر شدند و ساز کوبه‌ای نیز به فلوت اضافه شد. ریتم‌های خاص و متغیر در تلفیق با صدای فلوت، فضای متبوعی را برای مخاطبان فراهم می‌کرد؛ آنچنانکه این دونوازی با بالا رفتن تمپو، حضار را به تشویق‌های مکرر واداشت.

در میانه‌ این اجرا، پروپالی فلگون نوازنده ساز کوبه‌ای، ضرب گرفتن با دهان را شروع کرد که این کار برای تماشاچیان عجیب به نظر آمد زیرا جدیت این اجرا با این کار تا حد زیادی به چالش کشیده شد. این رویه ادامه داشت و ریتم‌های اجرا شده توسط نوازنده فلوت، پاسخ داده می‌شدند.

در این میان حضور نوازنده سوم سوبرامانیان ماریتا ماهالی که سازی با نام «تنپورا» را به دست داشت، کم‌کم برای تماشاچیان ایجاد سوال و تعجب می‌کرد زیرا او در سراسر اجرا، تنها به لمس کردن 5 سیم این ساز، یکی بعد از دیگری بدونِ باره‌گیری مشغول بود و جز صدایی گنگ، چیزی به اجرا اضافه نمی‌کرد.

سوبرامنیم برای پایان‌بندی این اجرا، آهنگی را نواخت که به قول خودش به فضای موسیقی‌های ایرانی نزدیک بود. سالن رفته رفته خالی می‌شد و نوازنده سوم، همچنان به لمس سیم‌ها ادامه می‌داد تا اینکه این اجرا با معرفی نوازندگان و سازها توسط سوبرامنیم پایان یافت.