کرسی ترویجی عباس اسدی با موضوع «تئوری خبر شکسته»

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، کرسی ترویجی عباس اسدی، استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی با موضوع «تئوری خبر شکسته» در دانشکده ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

بر اساس این گزارش در این کرسی علی‌اصغر کیا، رئیس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی، اردشیر زابلی‌زاده، عضو هیئت‌علمی دانشگاه صداوسیما و امید علی مسعودی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه سوره به‌عنوان ناقدان نظریه حضور داشتند.

عباس اسدی با اشاره به اینکه دروازه‌بانی خبر نزدیک به نیم‌قرن سابقه مطالعاتی در متون و منابع روزنامه‌نگاری دارد اما در دوران اخیر کمتر کسی بوده که از زاویهٔ دیگری به آن ورود کرده باشد، خاطرنشان کرد: در ایدهٔ جدید خبر شکسته باید از زوایای متفاوت به مسئلهٔ دروازه‌بانی خبر بنگریم.

وی افزود: مقولهٔ دروازه‌بانی خبر از سال ۱۹۴۷ میلادی با بحث کورت لوین آغاز شد و پس از وی، کسانی دیگر آن را بسط دادند. نقطهٔ کانونی بحث‌ها در دروازه‌بانی خبر اینجا بود که اخبار از چند دروازه عبور می‌کردند و در این مسیر کانال‌های پنهان و آشکار همسو با نگرش‌های شخصی همان مقوله سلیقه روی گزینش خبر اثر می‌گذاشتند.

استاد روزنامه‌نگاری دانشگاه علامه طباطبائی بابیان اینکه پس از آغاز بحث دروازه‌بانی خبر، مدل‌ها و الگوهای متعددی مورد کنکاش علمی قرار گرفتند که البته می‌توان همه الگوهای ارائه‌شده را در ترازوی نقد علمی هم قرارداد، اظهار کرد: مسئله اصلی در مقولهٔ دروازه‌بانی خبر اینجا است که چرا اخباری انتخاب نمی‌شوند؟ علیرغم آنکه این اخبار مانند دیگر اخبار از ارزش‌های مشابه خبری برخوردارند. البته تئوری خبر شکسته هم‌روی اخباری متمرکز است که باوجوداینکه از ارزش‌های مشابه اخبار دیگر برخوردارند اما انتخاب نمی‌شوند.

وی ادامه داد: در عدم انتخاب اخبار باید هم به رفتارشناسی گزینشگری اخبار و هم به علت شناسی گزینش خبر توجه شود و از این دو جنبه، رفتار فردی و جمعی گزینشگر تبیین می‌شود. بحث قابل‌تأمل، عدم گزینش یک خبر خاص از سوی فرد یا افراد خاص در یک رسانه است و می‌تواند پیامدهای نامطلوبی همچون تحمیل بی‌خبری به جامعه و انحراف آشکار از واقعیت را به دنبال داشته باشد.

اسدی با اشاره به اینکه در ایده خبر شکسته ۶ فرضیه اصلی قابل‌بحث و بررسی است، عنوان کرد: در فرضیه ابتدایی اگر یک دروازه‌بان خبر در مرتبهٔ نخست بنا به دلایلی یک خبر را گزینش نکند، احتمال تکرار عدم گزینش خبرهای مشابه ممکن است.

وی افزود: تداوم همین رفتار چه‌بسا می‌تواند منجر به یک الگو و رفتار عادی شود که فرد گزینشگر یا دروازه‌بان نمی‌داند به چه دلیلی خبر را منتشر نمی‌کند و در حذف و گزینش آن توجیه خواهد شد. به‌طور مثال، همین رفتار گزینشگری خبر را می‌توان در اخبار رسانه‌های ایران یا در رسانه‌های خارجی مشاهده کرد.

این استاد دانشگاه دومین فرضیه در این ایده را عدم گزینش خبر در صورت استمرار، پیچیدگی‌های خاص خود و پیامدهای دیگری را ممکن است به دنبال داشته باشد، عنوان کرد و گفت: البته همین قاعده گزینشگری از یک دروازه‌بان به دروازه‌بان‌های دیگر نیز تسری یابد.

وی ادامه داد: به‌طور مثال، رسانه‌ای با گزینشگری خاص خود خبری را گزینش می‌کند و به جنبه‌هایی از خبر که در هماهنگی و همسویی باسیاست‌های رسانه یا سلیقه گزینشگر است، می‌پردازد، رسانه‌های مشابه هم ترغیب می‌شوند همان الگوی رفتاری گزینش خبر را به دلیل همسویی با آن رسانه تکرار کنند و یا رفتار مشابه آن را داشته باشند. البته حتی رسانه‌ها یا گزینشگران خبری ممکن است همدیگر را نشناسند اما به دلیل همسویی همان رفتار مشابه را تکرار می‌کنند. به‌طوری‌که در بسیاری از اوقات توصیف یا تحلیل رویدادها جنبهٔ تکرار به خود می‌گیرد.

اسدی در رابطه با فرضیه سوم خاطرنشان می‌کند: هر میزان عدم گزینش یک خبر از سوی دروازه‌بان خبر استمرار یابد، همان خبر در هیچ زمانی و تحت هیچ شرایط خاصی گزینش نخواهد شد، مگر اینکه آن خبر در راستای سیاست یا اهداف خاص گزینشگر تغییر رویکرد دهد.

وی با اشاره به اینکه گاهی گزینش یک خبر خاص در قالب یک سلسله هرم مراتب سازمانی با پیچیدگی‌های خاص و باانگیزه‌های خاص منتشر می‌شود، پس عدم گزینش خبر هم در همان سلسله‌مراتب صورت می‌گیرد، اظهار می‌کند: در فرضیه چهارم، ممکن است در دروازه‌بانی خبر، دروازه‌بان خبری را انتخاب کند اما سردبیر یا مسئول دیگری در آن سلسله‌مراتب سازمانی آن را انتخاب نکند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: البته اهداف و انگیزهٔ گزینشگران و دروازه‌بانان خبر برای انتخاب خبر مانند هم نیست. ابعاد گزینشگری هر یک از گزینشگران خبر نیز می‌تواند همسو با سلایق، زمینهٔ فکری یا سیاست سازمانی متفاوت باشد.

وی بابیان اینکه عدم واکنش و یا عدم برخورد با حذف‌های مستمر بدون دلیل یک خبر ممکن است پیامدهای شدیدتری را به دنبال داشته باشد، اظهار کرد: هر چه این گزینشگری‌های سلیقه‌ای بیشتر شود، بی‌اعتمادی افکار عمومی را برجسته می‌کند و به‌جای اخبار واقعی، اخبار جعلی و برگه در جامعه خریدار خواهد داشت. از این وضعیت به‌سادگی نباید عبور کرد زیرا تبعاتش می‌تواند همچون قضیهٔ بنزین یا مسئلهٔ همه‌گیری کرونا نامطلوب باشد.

اسدی در تشریح فرضیه ۶ عنوان کرد: بر اساس تئوری خبر شکسته، استمرار عدم گزینش خبر منجر به بروز سوگیری در دروازه‌بانی خبر می‌شود. بنابراین اگر نگرش‌های نادرست دروازه‌بانی خبر در قالب عدم گزینش خبر خاص اصلاح نشود، چه‌بسا که دروازه‌بانان و گزینشگران خبر بی‌هیچ واهمه‌ای دست به حذف اخبار می‌زنند و گزینشگران در کمال آرامش اقدامات خود را انجام می‌دهند، بدون اینکه دراین‌باره بخواهند به کسی پاسخی دهند.

پاسخ این استاد دانشگاه علامه طباطبایی به انتقادات ناقدان علمی در این جلسه مقاله و تئوری خبر شکسته به‌طور کامل ارائه نشد و همین باعث شد بسیاری از مفاهیم، مصداق‌ها و مثال‌ها مطرح نشوند تا بسیاری از ابهامات ناقدان رفع نشود.

گفتنی است، عباس اسدی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبائی صاحب چند کرسی در حوزهٔ روزنامه‌نگاری است.

انتهای پیام/۴۱۶۷/