آینده پژوهی(۹)/ عزیز محمدی در گفت‌وگو با آنا مطرح کرد؛
آینده پژوهی مسیر صحیح تحول اقتصادی کشور/ طرح پایش دانشگاه آزاد اسلامی تولید علم و پژوهش را هدفمند می کند
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک با اشاره به اینکه آینده پژوهی مسیر صحیح تحول اقتصادی بوده و از تاکیدات مقام معظم رهبری است، گفت:طرح پایش دانشگاه آزاد اسلامی تولید علم و پژوهش را هدفمند می کند.
گروه دانشگاه خبرگزاری آنا-زهره محمدی- در دنیای امروز دانایی یکی از محورها و شاخص های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه محسوب می‌شود. سنجش سطح دانایی به میزان تولید و مصرف اطلاعات و گسترش دانایی به دسترسی سریع و آسان به منابع علمی موثق وابسته است. دانسته‌های ما یا از طریق مطالعه منابع اطلاعاتی موجود حاصل می شود یا براساس پژوهش هایی که خود انجام می دهیم به دست می‌آید. اگر این دانسته ها بر اساس نتایج پژوهش‌های قبلی باشد در واقع به مصرف اطلاعات پرداخته‌ایم و اگر مبتنی بر مشاهدات و تحلیل‌های جاری باشد تلاش ما به تولید اطلاعات منجر شده است. بنابراین، منبع اصلی تولید اطلاعات و دانش جدید در واقع حاصل فعالیت های پژوهشی است که انجام می‌گیرد.
پژوهش در هر موضوع، به هر شکلی و در هر سطحی که انجام شود تلاشی منسجم و نظام‌مند در جهت توسعه دانش موجود درباره موضوعاتی است که با آنها سر و کار داریم. پژوهش راهی برای گسترش مرزهای دانش و گشودن افق‌های تازه برای آیندگان است. شخصی که به شیوه‌های گوناگون به انجام پژوهش می پردازد پژوهشگر(محقق) نامیده می‌شود. پژوهشگر با نگاهی نقادانه و موشکافانه به پیرامون خود می نگرد و برای رفع مشکلات جامعه و ارائه بهترین راهکارهای عملی اطلاعات موثقی را در اختیار متولیان امور قرار می دهد.
در همین راستا با فاطمه عزیز محمدی دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و پژوهشگر برتر جشنواره علمی پژوهشی مبارزه با قاچاق کالا و ارز به گفت و گو پرداختیم.
آنچه در گفت‌وگوی ما با فاطمه عزیز محمدی می خوانید:
*سازمان‌دهی و برنامه‌ریزی صحیح بر اساس تورم از اهداف اصلی این پژوهش است
* دانش ادبیات انگلیسی، جامعه شناسی، جغرافیا و روانشناسی از رشته های مورد استفاده در این طرح پژوهشی است
*آموزش و پژوهش، به‌عنوان دو بازوی مهم در تحقق اهداف متعالی دانشگاه و برقراری ارتباط با صنعت
* طرح پایش، امیدی برای تحول در کارآمدی نظام علمی و اداره کشور
*نخبه ایرانی باید با حرکت جهادی در راه تحقق اهداف ملی تلاش کند
سازمان‌دهی و برنامه‌ریزی صحیح بر اساس تورم از اهداف اصلی این پژوهش است
آنا: طرح شما به عنوان پژوهش برتر در دومین جشنواره علمی پژوهشی مبارزه با قاچاق کالا و ارز برگزیده‌شده است در مورداین پژوهش توضیحاتی بفرمایید؟
عزیزمحمدی: این دومین جشنواره ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در کشور بود که طرح اولیه از طرف دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به‌صورت گروهی نوشته شد و از بین ۷۰۰ طرحی که از دانشگاه‌های دولتی آمده بود، طرح این واحد دانشگاهی پذیرفته شد.
این طرح از طریق فرهنگ‌سازی و آینده‌پژوهی می‌تواند به مسئولین و مردم کمک کند که نگرش درستی به قاچاق کالا و ارز داشته باشند. همچنین در این طرح نحوه سازمان‌دهی و برنامه‌ریزی صحیح بر اساس تورم موجود در کشور و اینکه قاچاق کالا و ارز می‌تواند بین تولیدکننده و صادرکننده موانعی را ایجاد کند هم به‌طور کامل بیان‌شده است. لزوم فرهنگ‌سازی و آینده‌پژوهی دو گام مهم در قطع شدن دست واسطه گران به‌عنوان عاملان تورم و گرانی است. اگر در این زمینه آسیب‌شناسی درستی داشته باشیم، عملکرد بهتری خواهیم داشت و علاوه بر آن به مسئولین امر و مردم برای محقق شدن فعالیت‌های سازمان‌دهی شده در این حوزه کمک می‌شود.
از طرفی باید به این نکته اشاره کنم که در حوزه صادرات تولیدهای بومی تأثیرگذار است زیرا این طرح با همفکری تعدادی از جامعه شناسان، جغرافی‌دانان و همچنین روانشناسان با توجه به روش‌های میکس متد (ترکیب کمی و کیفی)، مسئولیت مردم و مسئولان از نگاه نگرش سنجی و روش آمیخته تهیه و تدوین‌شده است.
این طرح ملی از طرف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از طریق استانداری‌ها برای دانشگاه‌های سراسر کشور ارائه شد و من پروپوزال این طرح را زیر نظر دانشگاه تهیه و ارائه کردم.
دانش ادبیات انگلیسی، جامعه شناسی، جغرافیا و روانشناسی از رشته های مورد استفاده در این طرح پژوهشی است
آنا: آیا این پژوهش وابسته به رشته تحصیلی شما بوده است؟
عزیزمحمدی: در حوزه جامعه‌شناسی با توجه به تجربیاتی که از کشورهای مختلف، در حوزه صادرات و ترانزیت کالا، خصوصاً در کشورهای همسایه داشتم در اختیار دوستانم در این گروه قراردادم. از طرفی رشته خودم ادبیات انگلیسی هم تلفیقی از جامعه‌شناسی و ادبیات است و همین موضوع باعث شد در حوزه فرهنگ با دقت نظر بیشتری این پژوهش را به صورت تیمی به نتیجه برسانیم. یکی از نتایج مثبت این رشته فعالیت جدی در حوزه‌های مختلف نقد اعم از اقتصادی، اجتماعی و غیره به‌صورت میان‌رشته‌ای است.
همچنین تجربه‌ای که سابق بر این در تهیه یک طرح بین‌المللی در حوزه تولید محتوا بین کشورهای ایران، ترکیه و عراق داشتم باعث شد بتوانم بادید کامل‌تری این پروژه را پیش ببرم. از طرف دیگر انعقاد قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین باعث باز شدن راه برای افرادی مانند خودم شد تا بتوانیم به بررسی طرح‌های مشترک بین کشورهای مسیر جاده ابریشم پرداخته و اهداف مثبت اقتصادی این فرصت طلایی همکاری را جدی‌تر دنبال کنیم.
آنا: آیا طرح شما قابلیت اجرا در سطح ملی و دولتی را دارد؟ تهیه این طرح چقدر زمان برد؟
عزیزمحمدی: بله، یکی از نقاط قوت این طرح کلی بودن آن برای استفاده در دولت فعلی و دولت‌های آتی در کشور است و منحصراً مختص یک قشر خاص یا دولت مشخصی نیست. روشی که در این پروژه ارائه‌شده با توجه به تغییرات تورمی و پلن های مختلف اقتصادی قابلیت به‌روزرسانی دارد و این‌یکی از نقاط برجسته در این طرح ملی است.
شروع این طرح از مهر ۱۳۹۹ آغاز شد و تا مهر ۱۴۰۰ تهیه آن زمان برد. به‌طور دقیق یک سال با نهایت دقت و پشتکار فراوان، خودم و یک گروه چهار نفره به‌صورت مستقیم با مشارکت مستمر روی آن کار کردیم و نتیجه مثبت آن را هم با شرکت کردن در جشنواره دریافت کردیم. البته ذکر این نکته ضروری است که علاوه بر اعضای اصلی در این طرح، از همکاری تعداد دیگری از دوستان به‌صورت غیرمستقیم، در بحث جامعه آماری و گرفتن اطلاعات میدانی بهره‌مند شدیم.
این درحالی است که باید بگویم به لحاظ کمی و کیفی در راستای فرهنگ‌سازی و آموزش قابلیت ارائه در مدارس، دانشگاه‌ها و حتی صداوسیما را به‌عنوان یک طرح تبلیغاتی و رسانه‌ای دارد. یکی دیگر از نقاط مثبت طرح قابلیت ارائه به‌عنوان یک الگوی کاربردی در کشورهای همسایه است زیرا آنها نیز درگیر مشکل قاچاق کالا و ارز بوده و با استفاده از این طرح، ضمن همکاری با سایر کشورها می‌توانند پدیده قاچاق کالا و ارز را به‌درستی مدیریت کنند. در واقع طرح ما فرصت حمایتی بسیار خوبی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کند به‌گونه‌ای که در صورت عملی شدن، علاوه بر کوتاه کردن دست واسطه گران و دلالان می‌تواند زمینه‌های فسادزا را نیز از بین ببرد.
بیشتر بخوانید:
آموزش و پژوهش دو بازوی مهم در تحقق اهداف متعالی دانشگاه و برقراری ارتباط با صنعت
آنا: با توجه به اینکه خودتان از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک هستید نظرتان درباره اجرایی شدن طرح همسان سازی حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاه که به نام «الف» و «ب» معرفی شده است را بگویید؟
عزیزمحمدی: من به‌شخصه با اجرای طرح «الف» و «ب» به‌صورت تفکیکی موافق نیستم بلکه معتقدم ارتباط دانشگاه و صنعت که از عوامل بسیار قوی در پیشرفت اقتصادی کشور بوده باید هم در گروه اساتید «الف» و هم در گروه اساتید «ب» به‌عنوان یک اصل مهم مدنظر باشد زیرا یکی از تأکیدات مقام معظم رهبری نیز مطالبه گری مردم از فرهیختگان است.
لذا تعامل بین دانشگاه و صنعت مختص دانشگاه آزاد اسلامی نیست بلکه تمامی دانشگاه‌ها، فرهیختگان کشور، تولیدکنندگان و مسئولین باید نسبت به برقراری این ارتباط، تلاش مضاعف کرده تا بتوانیم از سد مشکلات کلان کشور عبور کنیم. درنتیجه آموزش و پژوهش، به‌عنوان دو بازوی مهم در تحقق اهداف متعالی دانشگاه و برقراری ارتباط با صنعت می‌تواند زمینه‌ساز رشد در کشور باشد.
خوشبختانه رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک به طرح‌های برون دانشگاهی بسیار خوب بوده و تولیدات پژوهشی ارزشمندی زیر نظر مدیریت این واحد انجام‌شده و ازآنجایی‌که استان مرکزی به‌عنوان یکی از قطب‌های صنعتی مطرح در کشور است، این رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک را از مرتبه تولیدات علمی به سمت به‌کارگیری معقولانه در بخش صنعت سوق داده است.
طرح پایش، امیدی برای تحول در کارآمدی نظام علمی و اداره کشور
آنا: نظرتان درباره اجرای طرح پایش دانشگاه آزاد اسلامی چیست؟ ایران کشوری اسلامی با پتانسیل بسیار قوی است و اجرای طرح پایش می‌تواند کشور ما را به‌عنوان یک الگوی موفق برای دیگر کشورهای اسلامی معرفی کند
عزیزمحمدی: به عقیده من طرح پایش هم یکی از موارد مهمی است که باید موردتوجه و دقت نظر مسئولین دانشگاه‌ها قرار گرفته و مدیریت شود. با اجرای این برنامه انتظار می‌رود همگرایی و هم‌افزایی لازم در نتایج پژوهش‌های تحصیل تکمیلی و ذخیره دانشی دانشگاه ایجاد شود و این ذخیره دانشی در جهت حل مسائل ملی و تولید محصول مورد نیاز کشور به کار گرفته شود.
با اجرای برنامه پایش، این امیدواری وجود دارد که با مدیریت مأموریت‌گرای تولید علم و هدفمند کردن پژوهش، تحولی در کارآمدی نظام علمی و اداره کشور پدید آورد. در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک که بنده هم عضو هیئت علمی آن هستم در جلسات اتاق فکر این طرح در دانشگاه حضور داشته و حداکثر توان را برای اجرایی شدن این طرح بکار می‌گیریم.
این طرح به‌عنوان یک گام مهم در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک پیگیری شده و همه بخش‌های فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، اساتید و ریاست دانشگاه با رویکرد تحولی آن را دنبال کرده‌اند. با توجه به اینکه ایران کشوری اسلامی با پتانسیل بسیار قوی است و اجرای طرح پایش می‌تواند کشور ما را به‌عنوان یک الگوی موفق برای دیگر کشورهای اسلامی معرفی کند. زیرا برای اجرایی شدن این طرح تلاش‌های فراوانی درزمینهٔ شناسایی ظرفیت‌های این استان انجام‌شده و همه بخش‌های دانشگاه در این زمینه حضور فعال داشته‌اند. ازجمله واحد بسیج دانشگاه که پیشنهادها ارزشمندی در مورد بیانیه گام دوم انقلاب نیز مطرح کرده است.
آنا: تعریف شما از فرد نخبه با توجه به دیدار و سخنرانی اخیر مقام معظم رهبری با نخبگان چیست؟
عزیز محمدی: به عقیده من صرف حضور در دانشگاه و گرفتن مدرک، به معنی نخبه بودن فرد نیست. متأسفانه آمارها نشان می‌دهد:بسیاری از پایان‌نامه‌های دانشگاهی در سال های اخیر فقط به کتابخانه دانشگاه منتقل‌شده و هیچ‌گونه کاربردی در بخش‌های مختلف کشور اعم از صنعت، کشاورزی، مواد غذایی و بهداشت نداشته‌اند.
این پایان نامه ها زمانی کاربردی خواهند شد که در یک حرکت منسجم و هماهنگ دانشگاه به بخش صنعت واردشده و صنعت هم متقابلاً به دانشگاه اعتماد کرده و اجازه فعالیت‌های پژوهشی به آن بدهد. به‌عنوان‌مثال دانشگاه آزاد اسلامی با رویکرد مهارت محوری و بومی کردن پژوهش‌ها بر اساس نیاز هر منطقه، حرکت رو به جلویی آغاز کرده که خوشبختانه در برخی واحدهای دانشگاهی به مرحله بی‌نیازی از واردات رسیده است.مدیر جهادگر به دنبال مطالبه گری از جامعه نبوده بلکه خودش در راه دستیابی به اهداف با جدیت و پشتکار گام برمی‌دارد
نخبه ایرانی باید با حرکت جهادی در راه تحقق اهداف ملی تلاش کند
آنا: با توجه به سخنرانی اخیر رهبری در جمع نخبگان که بر استفاده حداکثری از ظرفیت نخبگان در حل مسائل کشور تأکید داشته‌اند، به نظر شما چه گام‌هایی برای رسیدن به این هدف باید برداشته شود؟
عزیزمحمدی: من معتقدم تحقق این امر مستلزم تغییر نگرش در جامعه نخبگان و هم مسئولین کشور است. به هر حال واقعیت امر این است که در همه کشورهای دنیا مشکلاتی سد راه نخبگان وجود دارد اما به عقیده من هر محقق، پژوهشگر و نخبه مسلمان ایرانی چنانچه احساس وظیفه نسبت به دین، کشور و مردم داشته باشد، باوجود مشکلات ناامید نشده و از خود سلب مسئولیت نمی‌کند. بلکه با حرکت جهادی و برداشتن گام‌های محکم در راه تحقق اهداف ملی در کشور تلاش مضاعف خواهد کرد. همان‌طور که مقام معظم رهبری بارها تأکید داشته‌اند که یک مدیر جهادگر به دنبال مطالبه گری از جامعه نبوده بلکه خودش درراه دستیابی به اهداف با جدیت و پشتکار گام بر می‌دارد. در حال حاضر دولت سیزدهم گام‌های خوبی در این زمینه برداشته که امیدواریم با حرکت جهادی مسئولین در راستای ارتباط هر چه بیشتر دانشگاه با صنعت، بتوانیم از حداکثر ظرفیت نخبگان در کشور استفاده کنیم.
طی سه سال اخیر در اغلب دانشگاه‌ها به‌ویژه دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، رویکرد بسیار خوبی در راستای سوق دادن نخبگان به سمت پژوهش در صنعت صورت گرفته که نتایج مثبتی هم داشته ازجمله راه‌اندازی واحد ارتباط با صنعت دانشگاه که طرح‌های ملی صنعتی را دریافت و در اختیار نخبگان قرار می‌دهند. البته وجود برخی بروکراسی اداری در سازمان‌های دولتی مانع سرعت گرفتن کار می‌شود که می‌توان از آن به‌عنوان یک مشکل فرا روی ارتباط صنعت با دانشگاه یادکرد که امیدواریم با دقت نظر مسئولین این مانع هم از سر راه برداشته شود. چراکه نخبگان برای انجام برخی پژوهش‌ها نیاز به یک سری داده و اطلاعات از برخی واحدهای سازمانی و دولتی دارند و برقراری این ارتباط به‌صورت مستقیم و سریع با استفاده از فناوری‌های الکترونیکی بروز رسانی شده، می‌تواند در سرعت بخشیدن به نتایج طرح‌های پژوهشی بسیار مؤثر باشد.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
