احیای نظام استاد و شاگردی در یک دانشگاه/ ایجاد دهکده هنرهای سنتی؛ دورنمای دانشگاه استاد فرشچیان

به گزارش خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، حدود 20 روز دیگر یکی از اتفاقات ماندگار تاریخ فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی با تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ـ ایرانی استاد محمود فرشچیان رقم خواهد خورد. دانشگاهی که پیشنهاد تأسیس آن پیش از این بارها توسط استاد فرشچیان مطرح شده بود و البته به نتیجه‌ای هم نرسید. این موضوع از حدود دو دهه پیش در فرهنگستان هنر مطرح شد، اما نهادی که بتواند متولی آن باشد پای کار نیامد. این گونه بود که استاد محمود فرشچیان سال گذشته و در برنامه رونمایی از کتابش اعلام کرد که از تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایران ناامید شده است. 

اما این مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی بودند که کمر همت را بسته و نگذاشتند تا آرزوی این استاد شناخته‌شده نگارگری روی زمین بماند. چهارمین روز مهرماه بود که دکتر محمدمهدی طهرانچی سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی در حکمی بهمن نامور مطلق را به عنوان سرپرست و مسئول راه‌اندازی دانشگاه استاد محمود فرشچیان منصوب کرد. به این ترتیب دانشگاه استاد فرشچیان به عنوان یکی از مراکز آموزشی زیرمجموعه دانشگاه‌ آزاد‌ اسلامی، سی‌ام مهرماه کار خود را در سه رشته هنری خوشنویسی، نگارگری و صنایع‌دستی آغاز خواهد کرد. 

در همین ارتباط، خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا با حسن بلخاری عضو شورای سیاست‌گذاری دانشگاه استاد محمود فرشچیان و رئیس گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر گفتگویی داشته است که در ادامه می‌خوانیم:

تأسیس دانشگاه استاد فرشچیان کار فوق‌العاده ارزشمندی بود که دانشگاه آزاد اسلامی آن را به عهده گرفت. به‌ عنوان یکی از اعضای شورای سیاست‌گذاری این دانشگاه باید بگویم مدیران دانشگاه آزاد اسلامی به‌ویژه آقای دکتر محمدمهدی طهرانچی در ماه‌های گذشته، همکاری بسیار خوبی با ما داشتند. ساختمان خوبی برای استقرار دانشگاه در نظر گرفته شد و امکانات لازم را هم در اختیار گذاشتند. کارکرد و شیوه کار این دانشگاه، ویژه‌ است. ما از حدود 15 سال پیش در گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر، موضوع تأسیس این دانشگاه را پیگیری کردیم. نهادهای مختلفی هم قرار بود متولی باشند که الحمدلله دانشگاه آزاد اسلامی مسئولیت را پذیرفت و لازم است که از مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی تشکر کنم.

 احیای یک نظام آموزشی سنتی

ما در این دانشگاه به‌ دنبال احیای نظام سنتی استاد و شاگردی هستیم. نظامی که مبنای اصلی تعالی هنر ایرانی ـ اسلامی در طول تاریخ بوده است. نظام دانشگاهی ما نظام واحدی و ترمی است. مهم‌ترین آسیبی که این نظام دارد، این است که برای مثال درس مبانی نظری معماری یا مبانی نظری هنرهای تجسمی ارائه می‌شود. طبق ضوابط مثلاً 16 جلسه برگزار می‌شود و بعد هم نوبت ارزیابی در قالب امتحان است. این در حالی است که واقعاً بحث به هیچ‌جا نمی‌رسد و ناقص می‌ماند. 

از سوی دیگر، ما در روند تاریخ تحول هنرهای ایرانی ـ اسلامی، شاهد یک آداب معنوی خاص بین استاد و شاگرد هستیم که یک رابطه عمیق اخلاقی و معنوی چند بعدی ایجاد می‌‌کرد.کسب یک تخصص از استاد ممکن بود سه تا پنج سال طول بکشد، یعنی چیزی شبیه به همان نظام آموزشی که اکنون در قلمرو حوزه‌های علمیه داریم. در حقیقت، ما در دانشگاه استاد محمود فرشچیان به‌ دنبال احیای آن نظام آموزشی هستیم که در آن، آداب معنوی بر مسائل روزمره آموزشی مقدم باشد. تا زمانی که دانشجو در یک رشته خاص به آن مرحله نرسد که بتواند هم از لحاظ روحی و هم از لحاظ تخصصی خودش مسیر را ادامه دهد و به اصطلاح به استادی کامل برسد، استاد او را رها نمی‌کند. با توجه به نتایج مثبت آن نظام استاد و شاگردی در خلق آثار خلاقانه هنر و تمدن اسلامی و این که نظام دانشگاهی فعلی نمی‌تواند پاسخگوی چنین خواسته‌هایی باشد، این دانشگاه طراحی شده است.

رشته‌های هنری را گسترش می‌دهیم

ما در حوزه هنرهای سنتی تقریباً 150 رشته هنری خاص داریم. نگارگری، کتیبه‌نگاری، نقاشی روی شیشه، آینه‌کاری و ... طبیعی است که ما در آغاز کار نمی‌توانستیم همه اینها را پوشش دهیم. ضمن این که در این سه حوزه امکانات بالقوه خوبی داریم. گستره علاقه‌مندان در این سه رشته زیاد است و اساتید بسیار توانمندی هم داریم، مثلاً در نگارگری اساتیدی همچون محمود فرشچیان، مجید مهرگان، محمدعلی رجبی و سایر عزیزان هستند؛ بنابراین فعالیت دانشگاه با این سه رشته آغاز می شود و امیدواریم بتوانیم هر سال رشته‌های جدیدی را به آن اضافه کنیم.

هم نظریه‌پرداز می‌خواهیم و هم استادکار خبره

قرار بر این است که برای هر رشته یک گروه تخصصی تأسیس ‌شود. اعضای این گروه تخصصی دو دسته‌اند؛ هم نظریه‌پردازان رشته و هم عاملان و کسانی که در این قلمرو به خبرگی کامل رسیده‌اند. در دوران قدیم هم به همین شیوه عمل می‌شده است، یعنی در گروه طراح و سازنده اثر عظیمی مثل مسجد امام اصفهان، هم عالمان به مسائل عرفانی، فقهی و اخلاقی بودند و هم استادکاران خبره و درجه یک حاضر بودند. هدف‌ این دانشگاه هم همین است که هر دو وجه نظری و عملی هنرهای اسلامی ایرانی در نظر گرفته شود.

دهکده هنرهای سنتی؛ دورنمای دانشگاه استاد فرشچیان

دورنمایی که برای دانشگاه استاد محمود فرشچیان در نظر گرفته شده است، ایجاد دهکده هنرهای سنتی است. یعنی خروجی دانشگاه صرفاً فارغ‌التحصیلان معمولی نیستند. آنها باید به آن درجه از توانمندی برسند که آنچه که را در اینجا فرا‌ گرفته‌اند، به عرصه عمل ببرند. باید بتوانند آثار مورد اقبال جامعه را در رشته‌های مختلف تولید کرده و در دهکده هنرهای سنتی به‌ فروش برسانند. در این دهکده، یک چرخه کامل تولید شامل کارگاه‌های مجهز و نظام مدون بازاریابی و فروش محصولات شکل می‌گیرد. به این ترتیب مجموعه به درآمدزایی می‌رسد و می‌تواند خودش را اداره و محصولش را هم توزیع کند. به این ترتیب هویت و فرهنگی که در آثار ما وجود داشت، احیا شده و در جهان امروز هم منتشر شود. 

انتهای پیام/4072/پ